Thực tế hiện nay, bản quyền và quyền tác giả đều được dùng chung và không có bất cứ sự khác biệt nào. Vậy bản quyền và quyền tác giả có phải là hai khái niệm đồng nhất không? Cùng theo dõi nội dung bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Bản quyền và quyền tác giả
1. Bản quyền và quyền tác giả là gì?
Bản quyền là một thuật ngữ pháp lý được sử dụng để mô tả quyền mà tác giả có đối với các tác phẩm văn học và nghệ thuật của họ. Các tác phẩm thuộc phạm vi bản quyền bao gồm từ sách, nhạc, tranh, điêu khắc và phim, đến các chương trình máy tính, cơ sở dữ liệu, quảng cáo, bản đồ và bản vẽ kỹ thuật.
Khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung 2009, quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.
2. Thực tế bản quyền và quyền tác giả tại Việt Nam
Ở Việt Nam chưa có quy định cụ thể về khái niệm bản quyền. Tuy nhiên bản quyền có thể được hiểu là một thuật ngữ pháp lý được sử dụng để miêu tả quyền tác giả có, đối với các tác phẩm văn học và nghệ thuật của người đó. Các tác phẩm thuộc phạm vi bản quyền bao gồm từ sách, nhạc, điêu khắc, phim chuyện, các dữ liệu máy tính, quảng cáo hay những bản vẽ kỹ thuật…
Ở nhiều quốc gia, khi một người sáng tạo một tác phẩm nguyên gốc, cố định trong một phương tiện hữu hình, thì người này nghiễm nhiên sở hữu bản quyền đối với tác phẩm đó.
Với tư cách là chủ sở hữu bản quyền, chỉ riêng người này mới có quyền sử dụng tác phẩm. Trong hầu hết các trường hợp, chỉ chủ sở hữu bản quyền mới có thể cho phép người khác sử dụng tác phẩm đó.
3. Bản quyền và quyền tác giả cùng là một?
Trước tiên, có thể thấy rằng, mặc dù pháp luật của các nước quy định về quyền tác giả tương đối giống nhau (cơ bản đều bao gồm các quy định về đối tượng bảo hộ quyền tác giả, các quyền của tác giả, chủ sở hữu tác phẩm, thời hạn bảo hộ quyền tác giả…) nhưng có nước dùng thuật ngữ quyền tác giả, một số nước khác lại sử dụng thuật ngữ bản quyền.
Vậy bản quyền và quyền tác giả xuất phát từ đâu?
Quyền tác giả là thuật ngữ của hệ thống pháp luật châu Âu lục địa (Civil Law) trong khi đó bản quyền lại là thuật ngữ của hệ thống pháp luật Anh - Mỹ (Common Law).
Đây là hai hệ thống pháp luật lớn trên thế giới, do quan niệm, tư duy pháp luật của hai hệ thống này khác nhau, dẫn đến một số nội dung tuy cùng chỉ một khái niệm nhưng nội hàm của các từ này lại không đồng nhất.
Theo đó, dù đều là các khái niệm để chỉ về các quyền đối với tác phẩm nhưng giữa bản quyền và quyền tác giả vẫn có những khác biệt nhất định.
4. Thuật ngữ bản quyền và quyền tác giả khác nhau như thế nào?
Vậy giữa bản quyền và quyền tác giả khác nhau như thế nào?
Nói ngắn gọn, các nước thuộc hệ thống luật châu Âu lục địa (trong đó tiêu biểu là Pháp) sử dụng thuật ngữ quyền tác giả xuất phát từ quan điểm gắn chặt mối quan hệ giữa tác giả với tác phẩm, chú trọng đến việc bảo hộ quyền của tác giả, đặc biệt là các quyền tinh thần của người sáng tạo ra tác phẩm.
Trong khi quyền tác giả coi người sáng tạo ra tác phẩm - tác giả là trung tâm và bảo hộ các quyền về cả quyền nhân thân và quyền tài sản thì bản quyền ưu tiên bảo vệ quyền lợi kinh tế của người sở hữu quyền tác giả hơn là chính tác giả.
Các nước thuộc hệ thống pháp luật Anh - Mỹ sử dụng thuật ngữ bản quyền lại xuất phát từ khía cạnh thương mại, nhấn mạnh đến quyền sao chép, nhân bản tác phẩm, tức là chú trọng đến giá trị kinh tế của tác phẩm, chứ không phải là nhân thân tác giả, do đó quyền tinh thần của tác giả không mấy được coi trọng.
Tuy nhiên, do sự hội nhập của các quốc gia và các tổ chức quốc tế, pháp luật của các nước giao thoa với nhau nên những khác biệt này cũng dần được thay đổi, hoà hợp với nhau hơn.
Hệ thống các văn bản pháp luật tại Việt Nam hiện tại sử dụng thuật ngữ chính thức đó là quyền tác giả. Ở Việt Nam chưa có quy định cụ thể về khái niệm bản quyền. Tuy nhiên bản quyền có thể được hiểu là một thuật ngữ pháp lý được sử dụng để miêu tả quyền tác giả có, đối với các tác phẩm văn học và nghệ thuật của người đó.
5. Câu hỏi thường gặp về bản quyền và quyền tác giả
5.1. Có thể đăng ký bản quyền được không?
Tại phần lớn các quốc gia, theo Công ước Berne, sự bảo hộ bản quyền đối với tác phẩm được trao một cách tự động mà không cần đăng ký hay bằng hình thức khác.
Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia đều có một hệ thống để cho phép đăng ký tự nguyện các tác phẩm. Các hệ thống đăng ký tự nguyện như vậy có thể giúp giải quyết các tranh chấp về quyền sở hữu hoặc sáng tạo, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch tài chính, bán hàng, và chuyển nhượng và / hoặc chuyển nhượng quyền.
Xin lưu ý rằng WIPO không cung cấp hệ thống đăng ký bản quyền hoặc cơ sở dữ liệu bản quyền có thể tìm kiếm.
5.2. Bản quyền sẽ cung cấp quyền gì?
Có hai loại quyền dưới dạng bản quyền:
- Quyền kinh tế: cho phép người sở hửu hợp pháp nhận được lợi ích tài chính khi cho người khác sử dụng tác phẩm của mình;
- Quyền tinh thần: bảo vệ những lợi ích phi kinh tế cho tác giả;
Phần lớn luật bản quyền chỉ ra rằng người sở hữu hợp pháp có quyền kinh tế để ủy quyền hoặc ngăn chặn việc sử dụng tác phẩm đó trong công việc, trong một số trường hợp, để nhận tiền thù lao cho việc sử dụng tác phẩm của họ (chẳng hạn như thông qua quản lý tập thể).
Qua những phân tích nêu trên có thể thấy bản quyền và quyền tác giả có sự khác nhau nhất định bởi lẽ hai thuật ngữ xuất phát từ những hệ thống pháp luật khác nhau. Ở Việt Nam bản quyền và quyền tác giả không có sự phân biệt nên gây khá nhiều cách hiểu về hai thuật ngữ này. Xét cho cùng vẫn có sự khác biệt cơ bản giữa bản quyền và quyền tác giả.
Hãy tham khảo thông tin tư vấn của ACC và đưa ra những câu hỏi để được đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của ACC giúp đỡ tận tình. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào quý khách có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua số điện thoại 1900.3330 hoặc qua zalo 084.696.7979 hoặc qua email: [email protected] để được tư vấn tận tình. Xin chân thành cảm ơn.
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!