Các bệnh liên quan đến tỳ vị

Tạng tỳ và tạng vị là những tạng đóng vai trò quan trọng trong cơ thể của con người. Tỳ và vị là hai cơ quan chủ vận hóa đồ ăn, vì vậy khi mắc bệnh thường có biểu hiện đặc trưng ở đường tiêu hóa gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người bệnh. Vậy những bệnh liên quan đến tỳ vị là gì?

1. Hội chứng bệnh tạng tỳ

1.1 Hư chứng
1.1.1 Tỳ khí hư

Tạng tỳ có thể bị ảnh hưởng bởi nguyên nhân nào? Tỳ khí hư do tạng người yếu lao động quá sức và ăn uống kém dinh dưỡng gây ra. Bởi vì tạng tỳ là dạ dày có chức năng vận hóa đồ ăn, vận hóa thủy thấp, thống huyết, do vậy tạng tỳ hư có biểu hiện lâm sàng rất phong phú như:

Chân tay mềm yếu
Cơ bắp teo nhẽo
Tiêu hóa kém
Phân thường sóng nát
Lưỡi bệu nhạt
Rêu trắng dày
Ăn kém và tiêu hóa kém
Người mệt mỏi, thở hụt hơi, ngại nói
Sắc mặt vàng hoặc trắng
Nếu tạng tỳ mất chức năng vận hóa thì người bệnh có cảm giác đầy bụng đặc biệt sau khi ăn xong, đại tiện phân lỏng, chất lưỡi nhạt bệu rệu trắng mạch hư. Nếu tỳ hư hạ hãm thì người bệnh ỉa chảy, lỵ mãn tính sa trực tràng, dạ con chất lưỡi nhạt mạch hư nhược. Nếu tỳ hư không thông huyết thì có biểu hiện đại tiện ra máu, kinh nguyệt ra nhiều, rong kinh và chất lưỡi nhạt mạch hư nhược.

1.1.2 Tỳ dương hư

Do tỳ khí bị tổn thương hoặc người bệnh ăn nhiều đồ ăn lạnh làm tổn thương tỳ. Biểu hiện lâm sàng thường bao gồm:

Trời lạnh thường đau bụng, đầy bụng có lúc giảm và đỡ hơn khi chườm nóng
Ỉa chảy
Người lạnh và tay chân lạnh
Rêu lưỡi màu trắng
Mạch trầm trì

1.2 Thực chứng

1.2.1 Tỳ bị hàn thấp

Tỳ bị hàn thấp hay tỳ thực thường do ăn phải đồ lạnh hay gặp mưa lạnh, ẩm thấp gây bệnh cho tỳ và làm cho tạng tỳ mất đi chức năng vận hóa. Biểu hiện lâm sàng bao gồm:

Bụng đầy hơi, trướng
Lợm giọng
Buồn nôn
Người mệt, cơ thể nặng nề
Đại tiện lỏng
Tiểu ít
Không cảm thấy khát
Ra nhiều khí hư trắng
Rêu lưỡi trắng
Mạch như hoãn
Rêu lưỡi trắng là biểu hiện của hội chứng bệnh tạng tỳ
Rêu lưỡi trắng là biểu hiện của hội chứng bệnh tạng tỳ
1.2.2 Tỳ bị thấp nhiệtTạng tỳ thấp nhiệt hay tỳ nhiệt, cam tích có biểu hiện lâm sàng như:

Đầy bụng, lợm giọng hay buồn nôn
Người mệt, đau quặn bụng từng cơn, phân có lẫn bọt
Sốt
Miệng đắng
Tiểu vàng
Rêu lưỡi vàng, môi đỏ
Mạch nhu sác
Mụn nhọt nhiều
1.2.3 Tỳ hư do giunBiểu hiện lâm sàng của bệnh tỳ hư do giun bao gồm đau bụng, bụng đầy hơi trướng, mặt váng gầy rêu trắng, ợ hơi và mạch như.

2. Hội chứng bệnh của vị

2.1 Vị hàn
Vị hàn thường có biểu hiện lâm sàng bao gồm đau vùng thượng vị, nôn nước trong, rêu lưỡi có trắng bóng, mạch trầm trì. Phương pháp điều trị là ôn vị tán hàn, thuốc gồm có quế chi, bạch thược và sinh cương. Châm cứu vào các huyết trung quan, lương môn, thiên khu và túc tam lý.

2.2 Vị nhiệt
Vị nhiệt có biểu hiện lâm sàng gồm đau rát tại vùng thượng vị, thích uống nước mát, khát,, hơi thở hôi, sưng đau răng lợi, ợ hơi, ợ chua, rêu vàng và chất lưỡi đỏ, mạch sác.

2.3 Vị hư
Vị hư thường có triệu chứng lâm sàng gồm sốt cao, môi miệng khô nhưng không muốn ăn uống, tiểu ít và đậm, táo bón. Lưỡi thon đỏ không có rêu, mạch tế sắc.

2.4 Vị thực
Triệu chứng lâm sàng của vị thực thường xảy ra do ăn nhiều thức ăn ngọt béo, nôn mửa, đầy tức bụng, chất nôn có mùi chua hàng, đại tiện lỏng, rêu lưỡi dày dính và mạch hoạt.

Bên cạnh hội chứng bệnh tạng tỳ thì hội chứng tạng vị gây tức bụng cho người bệnh
Bên cạnh hội chứng bệnh tạng tỳ thì hội chứng tạng vị gây tức bụng cho người bệnh
Có thể thấy khi mắc các bệnh sinh lý tạng tỳ các biểu hiện sẽ xuất hiện chủ yếu lên đường tiêu hóa. Từ đó, người bệnh sẽ chán ăn, mệt mỏi, chất lượng cuộc sống suy giảm, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Do vậy, khi có bất kỳ triệu chứng nào bất thường cần tới ngay cơ sở y tế để được thăm khám và đánh giá đúng với tình trạng bệnh. Bên cạnh đó, khi lựa chọn điều trị phương pháp đông y cần được chỉ định bởi bác sĩ Y Học Cổ Truyền.