Hộ kinh doanh là hình thức kinh doanh xuất hiện rất sớm ở Việt Nam. Cho đến nay, hình thức này vẫn khẳng định được vai trò quan trọng của mình trong nền kinh tế và luôn là sự lựa chọn phù hợp cho những nhà đầu tư có nhu cầu kinh doanh ở quy mô nhỏ. Vậy Hộ kinh doanh là gì và có những đặc điểm nào?

Hộ kinh doanh

1. Hộ kinh doanh là gì?

Khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP về Đăng ký doanh nghiệp quy định Hộ kinh doanh là Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh.

Hộ kinh doanh tiếng Anh là Business Households.

2. Ai có quyền thành lập hộ kinh doanh?

Cá nhân, thành viên hộ gia đình đáp ứng các điều kiện bao gồm là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự thì có quyền thành lập hộ kinh doanh và chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi toàn quốc. Cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.

Các trường hợp không có quyền thành lập hộ kinh doanh:

-Người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;

-Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định.

Trường hợp không phải đăng ký hộ kinh doanh bao gồm hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp được quy định theo Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại địa phương, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

3. Điều kiện thành lập hộ kinh doanh

Hộ kinh doanh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Ngành, nghề đăng ký kinh doanh không bị cấm đầu tư kinh doanh;
• Tên của hộ kinh doanh được đặt đúng quy định;
• Có hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh hợp lệ;
• Nộp đủ lệ phí đăng ký hộ kinh doanh theo quy định.

Đặt tên hộ kinh doanh đúng quy định gồm hai thành tố theo thứ tự sau đây: cụm từ “Hộ kinh doanh” và Tên riêng của hộ kinh doanh. Tên riêng được viết bằng các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt, các chữ F, J, Z, W, có thể kèm theo chữ số, ký hiệu. Không được sử dụng từ ngữ, ký hiệu vi phạm truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc để đặt tên riêng cho hộ kinh doanh và không được sử dụng các cụm từ “công ty”, “doanh nghiệp”. Tên riêng hộ kinh doanh không được trùng với tên riêng của hộ kinh doanh đã đăng ký trong phạm vi cấp huyện.

Lệ phí đăng ký kinh doanh hộ do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định (theo Thông tư 85/2019/TT-BTC). Thông thường, lệ phí đăng ký kinh doanh hộ cá thể là 100.000 đồng/lần.

Địa điểm kinh doanh của hộ kinh doanh là nơi hộ kinh doanh thực hiện hoạt động kinh doanh. Đặc biệt, một hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng phải chọn một địa điểm để đăng ký trụ sở hộ kinh doanh và phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường nơi tiến hành hoạt động kinh doanh đối với các địa điểm kinh doanh còn lại.

Điều kiện vốn đăng ký kinh doanh

Hiện nay, chưa có quy định cụ thể về số vốn điều lệ tối đa hay tối thiểu khi thành lập hộ kinh doanh.

4 Trình tự, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh 

Một bộ hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh cần chuẩn bị bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (bản chính): Mẫu giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh tại Phụ lục III-1, Thông tư số 02/2019/TT-BKHĐT;
• Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh (bản chính);
• Bản sao công chứng CCCD/CMND/Hộ chiếu vẫn còn hiệu lực của cá nhân làm đăng ký thành lập hộ kinh doanh;
• Bản sao công chứng chứng chỉ hành nghề với một số ngành nghề có yêu cầu;
• Bản sao công chứng văn bản xác nhận vốn pháp định từ cơ quan có thẩm quyền với một số ngành nghề có yêu cầu;
• Biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh (bản sao);
• Văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh (bản sao);
• Trường hợp thuê, mượn mặt bằng kinh doanh: Giấy công chứng thỏa thuận thuê, mượn, hợp đồng thuê, mượn mặt bằng kinh doanh; nếu không có công chứng thì nộp kèm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở gắn với bên cho thuê, mượn mặt bằng.

Tham khảo Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể [Chi tiết 2022]
Hướng dẫn đăng ký hộ kinh doanh  trực tiếp tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, người đăng ký thành lập hộ kinh doanh nộp bộ hồ sơ trên đến cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện nơi đặt trụ sở hộ kinh doanh. Khi tiếp nhận hồ sơ, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trao cho người nộp hồ sơ Giấy biên nhận.

Thời hạn giải quyết

Giấy chứng nhận đăng ký thành lập hộ kinh doanh được cấp cho người đăng ký trong vòng 03 ngày làm việc tính từ ngày hồ sơ được nộp cùng với lệ phí đúng quy định. Trong thời gian chờ, hộ kinh doanh sửa đổi, bổ sung giấy tờ nếu có yêu cầu. Sau khi nhận giấy chứng nhận thành lập hộ kinh doanh, hộ kinh doanh đăng ký kê khai thuế với cơ quan thuế và chính thức được hoạt động cá thể.

5. Câu hỏi thường gặp

Hướng dẫn đăng ký hộ kinh doanh cá thể online

Bước 1: Truy cập vào website Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và vào mục đăng ký trực tuyến;

Bước 2: Chọn điền “đăng ký hộ kinh doanh”, nhận thủ tục đăng ký hộ kinh doanh;

Bước 3: Nhập thông tin hộ kinh doanh và đăng tải giấy tờ online;

Bước 4: Nộp hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh cá thể online.

Thời hạn giải quyết khi đăng ký online?

Sau khi nộp hồ sơ, người đăng ký theo dõi tình trạng hồ sơ bằng mã số tra cứu, thời gian xét duyệt hồ sơ là 03 ngày kể từ ngày nộp.

Hướng dẫn tra cứu thông tin Hộ kinh doanh cá thể

Bước 1: Truy cập vào website Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp

Bước 2: Tại ô tìm kiếm ở góc trái trên cùng, nhập mã số thuế/mã số hộ kinh doanh hoặc tên hộ kinh doanh và click vào nút tìm kiếm

Bước 3: Kết quả tìm kiếm sẽ chứa thông tin hộ kinh doanh cần tìm. Nếu tìm theo mã số thuế/mã số hộ kinh doanh sẽ hiển thị kết quả chính xác doanh nghiệp cần tìm. Nếu tìm theo tên, kết quả hiển thị là các hộ kinh doanh có tên giống hoặc gần giống.

Hộ kinh doanh là loại hình vừa có ưu điểm vừa có nhược điểm. Đối với người kinh doanh có quy mô nhỏ, kinh tế không lớn, hộ kinh doanh là loại hình phù hợp, không quá phức tạp, nhanh chóng đăng ký và đưa vào hoạt động. Dựa vào điều kiện cụ thể của bản thân, người kinh doanh có thể cân nhắc loại hình này.