Quy trình lập báo cáo tài chính gồm bao nhiêu bước?

Quy trình lập báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cho các bên liên quan. Qua bài viết, Công ty Luật ACC mong muốn chia sẻ với quý khách hàng những bước cơ bản của quy trình này.

Quy trình lập báo cáo tài chính gồm bao nhiêu bước? 

1. Cấu trúc của báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin toàn diện về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Cấu trúc báo cáo tài chính tại Việt Nam được quy định theo chuẩn mực kế toán, bao gồm 4 phần chính:

• Bảng cân đối kế toán

+ Phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể (thường là cuối kỳ kế toán).

+ Gồm hai phần: Tài sản và nguồn vốn

>>> Xem thêm về Bảng cân đối kế toán là gì qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Gồm các chỉ tiêu quan trọng như doanh thu, lợi nhuận, chi phí,...
•  Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp doanh nghiệp phân tích dòng tiền thu và chi của doanh nghiệp trong kỳ kế toán. Gồm ba phần chính:

+ Hoạt động kinh doanh: Phản ánh dòng tiền liên quan đến hoạt động kinh doanh chính.

+ Hoạt động đầu tư: Phản ánh dòng tiền liên quan đến hoạt động đầu tư như mua bán tài sản cố định, đầu tư vào các công ty khác,...

+ Hoạt động tài chính: Phản ánh dòng tiền liên quan đến hoạt động huy động và sử dụng vốn như vay vốn, trả nợ,...

• Thuyết minh báo cáo tài chính: là một phần quan trọng giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin chi tiết về các khoản mục trong báo cáo tài chính. Báo cáo này giúp người đọc hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Ngoài 4 phần chính, báo cáo tài chính có thể bao gồm các phần phụ khác như báo cáo về biến động vốn chủ sở hữu,...

Cấu trúc cụ thể của từng phần trong báo cáo tài chính được quy định chi tiết trong các chuẩn mực kế toán Việt Nam. Doanh nghiệp cần tuân thủ theo quy định này để đảm bảo tính chính xác và thống nhất của báo cáo tài chính.

Báo cáo tài chính là công cụ hữu ích cho các nhà đầu tư, chủ nợ, cơ quan quản lý và ban lãnh đạo doanh nghiệp trong việc đánh giá tình hình tài chính, đưa ra quyết định đầu tư, quản lý và điều hành doanh nghiệp hiệu quả.

>>> Xem thêm về Báo cáo tài chính gồm những gì qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

2. Quy trình lập báo cáo tài chính

Quy trình lập báo cáo tài chính

Quy trình lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế toán Việt Nam hiện nay (Thông tư 200/2014/BTC) bao gồm 6 bước chính:

Bước 1: Tập hợp, sắp xếp chứng từ kế toán

Đây là bước nền tảng quan trọng để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của thông tin tài chính được phản ánh trong báo cáo. Hoạt động cụ thể bao gồm:

• Thu thập đầy đủ chứng từ kế toán: Bao gồm hóa đơn, chứng từ thanh toán, chứng từ thu chi, sổ sách kế toán, v.v. liên quan đến các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ kế toán.
• Sắp xếp chứng từ theo trình tự thời gian: Việc sắp xếp theo thứ tự ngày tháng, năm giúp theo dõi dễ dàng quá trình phát sinh các nghiệp vụ kinh tế.
• Sắp xếp chứng từ theo loại nghiệp vụ: Phân loại chứng từ theo các nhóm nghiệp vụ chính như mua hàng, bán hàng, thanh toán, chi phí, v.v. để thuận tiện cho việc hạch toán.
• Kiểm tra tính hợp lệ của chứng từ: Đảm bảo chứng từ có đầy đủ thông tin cần thiết, hợp lệ về mặt hình thức và nội dung, được lập theo quy định của pháp luật.
• Lưu trữ chứng từ an toàn: Bảo quản chứng từ cẩn thận, tránh thất lạc, hư hỏng để phục vụ cho việc kiểm tra, đối chiếu và tra cứu sau này.

Bước 2: Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Dựa trên các chứng từ kế toán đã được tập hợp và sắp xếp, thực hiện hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ kế toán để giúp ghi nhận và phản ánh chính xác các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vào hệ thống tài khoản kế toán. Để thực hiện tốt bước này, cần thực hiện cụ thể các hoạt động sau: Xác định các tài khoản kế toán liên quan, xác định số tiền hạch toán, ghi nhận các bút toán kế toán, cập nhật sổ sách kế toán. 

Thực hiện tốt bước 2, doanh nghiệp sẽ có được hệ thống sổ sách kế toán phản ánh chính xác các hoạt động kinh doanh, tạo cơ sở cho việc lập báo cáo tài chính một cách trung thực và tin cậy.

Bước 3: Phân bổ, khấu hao và chi phí trả trước

Bước này đóng vai trò quan trọng trong việc phân bổ các khoản chi phí hợp lý cho các sản phẩm, dịch vụ được tiêu thụ trong kỳ kế toán, đảm bảo tính chính xác của kết quả kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Hoạt động tại bước này bao gồm: Phân bổ các khoản chi phí chung, chi phí quản lý, chi phí bán hàng vào các sản phẩm, dịch vụ được tiêu thụ trong kỳ. Thực hiện khấu hao các khoản tài sản cố định theo quy định. Hạch toán các khoản chi phí trả trước vào các kỳ kế toán tương ứng.

Bước 4: Hạch toán các khoản ước tính, điều chỉnh

Nhằm đảm bảo tính trung thực và chính xác của báo cáo tài chính, phản ánh đầy đủ và hợp lý các khoản thu nhập, chi phí, tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp.

Hạch toán các khoản dự phòng, các khoản phải thu khó đòi, các khoản phải trả có khả năng xảy ra. Thực hiện các điều chỉnh đối với các khoản đã hạch toán trong các kỳ kế toán trước.

Bước 5: Kiểm tra đối chiếu số liệu sổ sách

Đối chiếu số liệu giữa các sổ kế toán, sổ phụ, bảng cân đối, báo cáo kết quả kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ; phát hiện và sửa chữa sai sót.

Bước 6: Lập và trình bày báo cáo tài chính

Kế toán viên sẽ thực hiện hiện lập báo cáo tài chính theo đúng mẫu quy định, bao gồm:

• Bảng cân đối kế toán
• Báo cáo kết quả kinh doanh
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Thuyết minh báo cáo tài chính

Sau khi hoàn thiện bước này thì quy trình lập báo cáo tài chính đã hoàn tất. Tiếp đó, doanh nghiệp cần nộp và trình bày báo cáo tài chính cho cơ quan quản lý nhà nước và các bên liên quan theo quy định.

3. Báo cáo tài chính cần tuân thủ quy định nào?

Quy định lập báo cáo tài chính có thể khác nhau tùy thuộc vào quy mô của doanh nghiệp, cụ thể như sau:

• Doanh nghiệp siêu nhỏ, chế độ kế toán cho doanh nghiệp siêu nhỏ có thể áp dụng theo quy định tại Thông tư 132/2018/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC nếu thấy phù hợp hơn với hoạt động của mình.
• Doanh nghiệp vừa và nhỏ (bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ) chế độ kế toán và lập báo cáo tài chính sẽ áp dụng theo quy định tại Thông tư 133/2016/TT-BTC. 
• Doanh nghiệp lớn thường phải lập báo cáo tài chính chi tiết hơn nên việc lập báo cáo tài chính năm sẽ phải tuân theo quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC. 

4. Câu hỏi thường gặp

Cách sắp xếp chứng từ hợp lý nhất là gì?

Nên sắp xếp chứng từ theo trình tự thời gian phát sinh, theo loại nghiệp vụ và theo đối tượng giao dịch để dễ dàng kiểm tra và hạch toán.

Làm thế nào để hạch toán các khoản chi phí trả trước?

Hạch toán các khoản chi phí trả trước vào các khoản tài sản tương ứng như tài sản lưu chuyển ngắn hạn hoặc tài sản dài hạn. Sau đó, điều chỉnh giá trị chi phí trả trước theo thời gian sử dụng hoặc theo phương pháp hợp lý khác.

Trường hợp nào cần hạch toán dự phòng cho các khoản khó đòi?

Cần hạch toán dự phòng cho các khoản phải thu mà khả năng thu hồi có thể gặp khó khăn do khách hàng chậm thanh toán, mất khả năng thanh toán, v.v.

Các khoản phải trả có khả năng xảy ra bao gồm những khoản nào?

Bao gồm các khoản tiền lương chưa thanh toán cho người lao động, các khoản thuế chưa thanh toán cho ngân sách nhà nước, các khoản phải trả khác có khả năng xảy ra nhưng chưa được xác định cụ thể về số tiền và thời điểm thanh toán.

Trên đây là toàn bộ thông tin tư vấn của Công ty Luật ACC liên quan đến quy trình lập báo cáo tài chính. Chúng tôi hy vọng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của quý khách hàng trên cả nước để chúng tôi ngày một chuyên nghiệp hơn.