Hướng dẫn khấu hao tài sản cố định thuê tài chính chi tiết

Khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là quá trình phân bổ giá trị của tài sản cố định được thuê theo phương thức tài chính vào các kỳ kế toán. Dù không sở hữu tài sản, doanh nghiệp thuê vẫn phải trích khấu hao để phản ánh sự hao mòn của tài sản trong quá trình sử dụng và để tính toán chi phí hợp lý trong mỗi kỳ. Qua bài viết dưới đây của Công ty Luật ACC là những thông tin chi tiết về hướng dẫn khấu hao tài sản cố định thuê tài chính chi tiết mà bạn cần nắm rõ.

Hướng dẫn khấu hao tài sản cố định thuê tài chính chi tiết

1. Khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là gì?

Khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là quá trình phân bổ giá trị hao mòn của một tài sản cố định mà doanh nghiệp đang thuê theo hình thức thuê tài chính trong suốt thời gian thuê. Nói cách khác, đây là việc chia nhỏ giá trị của tài sản đó thành các phần bằng nhau và ghi nhận vào chi phí trong từng kỳ kế toán.

2. Nguyên tắc trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính

Khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là quá trình phân bổ giá trị hao mòn của một tài sản cố định mà doanh nghiệp đang thuê theo hình thức thuê tài chính trong suốt thời gian thuê. Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản khi trích khấu hao loại tài sản này:

Nguyên tắc căn bản:

• Phản ánh đúng giá trị tài sản: Khấu hao giúp phản ánh một cách chính xác giá trị còn lại của tài sản tại mỗi thời điểm.
• Tính toán chi phí chính xác: Các khoản khấu hao được tính vào chi phí, giúp doanh nghiệp xác định đúng lợi nhuận và hiệu quả hoạt động.
• Tuân thủ quy định kế toán: Việc khấu hao tài sản cố định là một yêu cầu bắt buộc theo quy định của pháp luật về kế toán.

Nguyên tắc cụ thể:

- Thời gian khấu hao:

• Nguyên tắc chung: Thời gian khấu hao thường bằng với thời hạn thuê tài chính.
• Trường hợp đặc biệt: Nếu trong hợp đồng thuê có quy định doanh nghiệp thuê có quyền mua lại tài sản sau khi kết thúc hợp đồng, thời gian khấu hao có thể ngắn hơn.

- Phương pháp khấu hao:

• Phương pháp đường thẳng: Chia đều giá trị tài sản cho số kỳ khấu hao.
• Phương pháp số dư giảm dần: Tỷ lệ khấu hao áp dụng cho số dư còn lại của tài sản ở đầu mỗi kỳ.
• Phương pháp sản lượng: Khấu hao dựa trên sản lượng mà tài sản tạo ra.
• Các phương pháp khác: Có thể sử dụng các phương pháp khấu hao khác phù hợp với đặc điểm của tài sản và quy định của doanh nghiệp.

- Giá trị khấu hao:

• Giá trị khấu hao: Được tính bằng cách chia giá trị tài sản cho số kỳ khấu hao.
• Giá trị còn lại: Là giá trị ước tính của tài sản tại cuối thời gian khấu hao. Thông thường, giá trị còn lại bằng 0 đối với tài sản thuê tài chính.

3. Cách xác định nguyên giá tài sản cố định thuê tài chính

Các yếu tố cấu thành nguyên giá tài sản cố định thuê tài chính:

• Giá trị hợp lý của tài sản thuê: Đây là giá trị thị trường của tài sản tại thời điểm bắt đầu thuê.
• Các chi phí liên quan đến hợp đồng thuê: Bao gồm các chi phí pháp lý, phí môi giới, phí vận chuyển, lắp đặt, và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc đưa tài sản vào sử dụng.
• Các khoản thuế và phí nhập khẩu: Nếu tài sản được nhập khẩu, doanh nghiệp cần tính cả các khoản thuế và phí nhập khẩu vào nguyên giá.

Phương pháp xác định nguyên giá:

Thông thường, nguyên giá tài sản cố định thuê tài chính được xác định dựa trên hợp đồng thuê. Trong hợp đồng, các bên sẽ thỏa thuận về giá trị tài sản, thời gian thuê và các điều khoản thanh toán khác.

Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt, việc xác định nguyên giá có thể phức tạp hơn, chẳng hạn:

• Tài sản thuê có quyền mua lại: Nếu trong hợp đồng có quy định doanh nghiệp thuê có quyền mua lại tài sản sau khi kết thúc hợp đồng, giá trị mua lại có thể được xem là một phần của nguyên giá.
• Tài sản thuê có giá trị còn lại: Nếu tài sản có giá trị còn lại sau khi kết thúc hợp đồng,

4. Khung thời gian trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính

Khung thời gian trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính

Khung thời gian trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính thường được xác định dựa trên thời hạn hợp đồng thuê. Điều này có nghĩa là, doanh nghiệp sẽ trích khấu hao tài sản trong suốt thời gian mà họ được quyền sử dụng tài sản đó.

Nguyên tắc chung:

• Thời gian khấu hao bằng thời hạn thuê: Thông thường, thời gian trích khấu hao sẽ bằng với số năm ghi trong hợp đồng thuê tài chính.
• Không có giá trị còn lại: Do doanh nghiệp không sở hữu tài sản sau khi kết thúc hợp đồng, nên giá trị còn lại của tài sản thường được coi là bằng 0.

Trường hợp đặc biệt:

• Quyền mua lại: Nếu hợp đồng có quy định doanh nghiệp có quyền mua lại tài sản sau khi kết thúc hợp đồng, việc xác định thời gian khấu hao sẽ phức tạp hơn. Trong trường hợp này, có thể cần phải xem xét đến khả năng thực tế của doanh nghiệp trong việc mua lại tài sản.
• Tài sản có tuổi thọ ngắn hơn thời hạn thuê: Nếu tuổi thọ kinh tế của tài sản ngắn hơn thời hạn thuê, doanh nghiệp có thể trích khấu hao trong thời gian bằng với tuổi thọ kinh tế của tài sản.

>>> Xem thêm về Quy định thời gian khấu hao tài sản cố định thuê tài chính qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

5. Hạch toán tài sản cố định thuê tài chính

Hạch toán tài sản cố định thuê tài chính là quá trình ghi nhận, phản ánh các hoạt động liên quan đến việc thuê tài sản cố định vào hệ thống kế toán của doanh nghiệp. Việc hạch toán chính xác sẽ giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả tài sản thuê, đảm bảo tính chính xác của báo cáo tài chính và tuân thủ các quy định của pháp luật.

Nguyên tắc hạch toán

Theo quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC, tài sản cố định thuê tài chính được hạch toán tại tài khoản 212 – Tài sản cố định thuê tài chính. Nguyên tắc hạch toán bao gồm:

• Ghi nhận tài sản thuê: Khi bắt đầu hợp đồng thuê, doanh nghiệp ghi nhận tài sản thuê vào tài khoản 212 với giá trị bằng giá trị hợp lý của tài sản hoặc giá trị hiện tại của các khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu (nếu giá trị này lớn hơn giá trị hợp lý).
• Ghi nhận nợ phải trả: Đồng thời, doanh nghiệp ghi nhận khoản nợ phải trả về thuê tài chính vào tài khoản 341 – Vay và nợ thuê tài chính.
• Trích khấu hao: Định kỳ, doanh nghiệp trích khấu hao tài sản thuê tài chính vào chi phí sản xuất, kinh doanh.
• Trả tiền thuê: Khi đến hạn thanh toán, doanh nghiệp ghi nhận khoản chi phí thuê vào các tài khoản chi phí tương ứng và giảm nợ phải trả.

>>> Xem thêm về Hướng dẫn hạch toán tài sản cố định thuê tài chính qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

6. Câu hỏi thường gặp

Các phương pháp khấu hao nào có thể được sử dụng cho tài sản thuê tài chính?

Các phương pháp khấu hao phổ biến cho tài sản thuê tài chính bao gồm:

• Khấu hao theo đường thẳng (straight-line): Phân bổ chi phí khấu hao đều qua mỗi kỳ.
• Khấu hao theo số dư giảm dần (declining balance): Phân bổ chi phí khấu hao nhiều hơn trong các kỳ đầu.
• Khấu hao theo số lượng sản phẩm (units of production): Dựa trên mức sử dụng hoặc sản lượng của tài sản.

Làm thế nào để xử lý chi phí khấu hao trong báo cáo tài chính?

Chi phí khấu hao tài sản thuê tài chính sẽ được ghi nhận trong báo cáo lãi lỗ như một chi phí hoạt động. Tài sản sẽ được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán và khấu hao dần trong suốt thời gian thuê hoặc thời gian hữu ích của tài sản.

Có cần phải điều chỉnh giá trị tài sản thuê tài chính không?

Có, nếu giá trị tài sản thuê tài chính bị giảm do mất giá trị hoặc hư hỏng, công ty cần điều chỉnh giá trị tài sản và ghi nhận tổn thất giảm giá trong báo cáo tài chính. Điều này đảm bảo rằng giá trị sổ sách của tài sản phản ánh chính xác giá trị thực tế của nó.

Các quy định và chuẩn mực nào áp dụng cho khấu hao tài sản thuê tài chính?

Các chuẩn mực kế toán quốc tế như IFRS 16 hoặc các chuẩn mực kế toán quốc gia sẽ quy định cách ghi nhận và khấu hao tài sản thuê tài chính. Theo IFRS 16, tài sản thuê tài chính cần phải được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán của người thuê, và phải được khấu hao theo cách tương tự như tài sản sở hữu.

Làm thế nào để xử lý tài sản thuê tài chính khi hợp đồng kết thúc?

Khi hợp đồng thuê tài chính kết thúc, công ty có thể chọn mua tài sản, gia hạn hợp đồng thuê, hoặc trả lại tài sản cho bên cho thuê. Quyết định này sẽ ảnh hưởng đến cách ghi nhận tài sản và chi phí khấu hao trong báo cáo tài chính. Nếu tài sản được mua, giá trị còn lại và chi phí khấu hao cần phải được điều chỉnh cho phù hợp.

Trên đây là toàn bộ thông tin tư vấn của Công ty Luật ACC liên quan đến khấu hao tài sản cố định thuê tài chính chi tiết. Chúng tôi hy vọng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của quý khách hàng trên cả nước để chúng tôi ngày một chuyên nghiệp hơn.