Danh nghiệp nào trong các trường hợp phải kiểm toán báo cáo tài chính?

Việc kiểm toán báo cáo tài chính đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh, đảm bảo rằng các thông tin tài chính được trình bày trung thực và hợp lý. Câu hỏi đặt ra là: “Doanh nghiệp nào trong các trường hợp phải kiểm toán báo cáo tài chính?”. Công ty Luật ACC sẽ giúp quý khách hàng trả lời câu hỏi này thông qua bài viết dưới đây. 

Danh nghiệp nào trong các trường hợp phải kiểm toán báo cáo tài chính?

1. Doanh nghiệp nào trong các trường hợp phải kiểm toán báo cáo tài chính

Việc kiểm toán báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, chính xác và tin cậy của thông tin tài chính của doanh nghiệp.Theo quy định tại Điều 15 Nghị định 17/2022/NĐ-CP, một số loại hình doanh nghiệp và tổ chức bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm bao gồm:

• Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: Bao gồm cả liên doanh, liên kết với nước ngoài, doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài.
• Tổ chức tín dụng: Bao gồm ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức tín dụng phi ngân hàng.
• Tổ chức tài chính: Bao gồm công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.
• Công ty đại chúng: Bao gồm công ty cổ phần niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.
• Tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán: Bao gồm công ty chứng khoán, công ty lưu ký chứng khoán, trung tâm giao dịch chứng khoán.
• Doanh nghiệp, tổ chức được Nhà nước giao nhiệm vụ kiểm toán: Bao gồm doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực có điều kiện kinh doanh, doanh nghiệp sử dụng vốn ngân sách nhà nước.
• Doanh nghiệp, tổ chức thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng vốn nhà nước: Trừ các dự án trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, các doanh nghiệp khác cũng có thể tự nguyện thuê doanh nghiệp kiểm toán để kiểm toán báo cáo tài chính. Việc kiểm toán tự nguyện mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp như: nâng cao hình ảnh, uy tín, tạo điều kiện thuận lợi cho việc niêm yết cổ phiếu, v.v.

>>> Xem thêm về Đối tượng của kiểm toán báo cáo tài chính qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

2. Vì sao các doanh nghiệp phải tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính?

Doanh nghiệp phải tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính vì kiểm toán đảm bảo tính minh bạch và trung thực, xác thực rằng báo cáo tài chính phản ánh đúng tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp. 

Việc kiểm toán giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, đáp ứng các quy định bắt buộc, tăng cường uy tín, giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin với các nhà đầu tư, ngân hàng và đối tác kinh doanh.

Cuối cùng, kiểm toán giúp phát hiện và ngăn chặn sai sót, gian lận, qua đó cải thiện quản lý tài chính và hoạt động hiệu quả hơn.

>>> Xem thêm về Lợi ích kiểm toán báo cáo tài chính bắt buộc qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

3. Nguyên tắc khi thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính

Việc thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính tuân theo một số nguyên tắc cơ bản để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của kết quả kiểm toán. Dưới đây là ba nguyên tắc chính khi thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính:

• Tính chính xác: Kiểm toán viên cần xác nhận rằng các số liệu trong báo cáo tài chính được phản ánh đầy đủ và chính xác. 
• Tính công bằng: Đảm bảo rằng các đánh giá và kết luận của kiểm toán viên không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ mối quan hệ nào với các bên liên quan hoặc bởi những áp lực từ bên ngoài.
• Tính độc lập: Kiểm toán viên phải hoạt động độc lập và không bị chi phối bởi bất kỳ yếu tố nào có thể làm giảm tính độc lập của quan điểm chuyên môn.

Các nguyên tắc này giúp đảm bảo rằng quá trình kiểm toán báo cáo tài chính diễn ra đúng quy trình và mang lại giá trị đáng tin cậy cho người sử dụng báo cáo tài chính.

4. Quyền và nghĩa vụ của các doanh nghiệp bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính

Quyền và nghĩa vụ của các doanh nghiệp bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính

Các doanh nghiệp bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính có quyền và nghĩa vụ cụ thể như sau: 

Quyền của doanh nghiệp:

• Doanh nghiệp có quyền lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của mình.
• Doanh nghiệp có quyền yêu cầu doanh nghiệp kiểm toán thực hiện đúng nghĩa vụ theo hợp đồng đã ký kết, bao gồm việc thực hiện kiểm toán một cách khách quan, chuyên nghiệp và tuân thủ các quy định của pháp luật.
• Doanh nghiệp có quyền nhận báo cáo kiểm toán và các tài liệu liên quan khác từ doanh nghiệp kiểm toán.

Nghĩa vụ của doanh nghiệp:

• Doanh nghiệp có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ, chính xác, trung thực và kịp thời thông tin và tài liệu cần thiết cho doanh nghiệp kiểm toán để thực hiện kiểm toán.
• Doanh nghiệp có nghĩa vụ hợp tác với doanh nghiệp kiểm toán trong quá trình kiểm toán, bao gồm việc giải đáp thắc mắc, cung cấp giải thích và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp kiểm toán thực hiện công việc.
• Doanh nghiệp có nghĩa vụ chi trả chi phí kiểm toán theo hợp đồng đã ký kết với doanh nghiệp kiểm toán và công khai báo cáo kiểm toán.

5. Hợp đồng kiểm toán báo cáo tài chính có những nội dung chính nào?

Theo quy định tại Điều 42 Luật Kiểm toán độc lập 2011, hợp đồng kiểm toán phải có đầy đủ những nội dung chính sau:

• Thông tin về các bên tham gia
• Phạm vi và mục tiêu kiểm toán
• Thời hạn thực hiện hợp đồng kiểm toán
• Phí dịch vụ kiểm toán
• Quyền và nghĩa vụ của các bên
• Điều khoản bảo mật
• Giải quyết tranh chấp
• Các điều khoản khác

Những nội dung này giúp đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng và bảo vệ quyền lợi của cả hai bên trong quá trình thực hiện kiểm toán.

6. Mức phạt hành chính nếu doanh nghiệp không tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính

Theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 153/2017/NĐ-CP ngày 18/12/2017 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 29/9/2015 quy định về hành vi vi phạm pháp luật về kế toán, mức phạt hành chính đối với doanh nghiệp không tiến hành kiểm toán báo cáo tài chính:

• Từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi không nộp báo cáo tài chính cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định, không công khai báo cáo tài chính, thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính theo quy định.
• Từ 50.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm quy định về lập, trình bày, nộp, công khai báo cáo tài chính và kiểm toán báo cáo tài chính mà đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này từ một năm trở lại đây.

7. Câu hỏi thường gặp

Có cần phải kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm không?

Việc có cần phải kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm hay không phụ thuộc vào các yêu cầu pháp lý và các quy định của từng quốc gia. Tuy nhiên, ở nhiều quốc gia, các loại doanh nghiệp như công ty cổ phần, các tổ chức tài chính, các đơn vị hoạt động lớn thường có nghĩa vụ phải kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm.

Chi phí kiểm toán báo cáo tài chính là bao nhiêu?

Chi phí kiểm toán báo cáo tài chính có thể khác nhau đối với từng doanh nghiệp và từng trường hợp cụ thể. Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chi phí kiểm toán bao gồm: Quy mô và phức tạp của doanh nghiệp, loại hình doanh nghiệp, mức độ chuẩn bị sẵn sàng của doanh nghiệp, thị trường và địa phương.

Có những rủi ro gì khi doanh nghiệp không thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính?

Không có báo cáo tài chính được kiểm toán có thể dẫn đến việc doanh nghiệp không tuân thủ các yêu cầu pháp lý. Điều này có thể khiến doanh nghiệp bị phạt hoặc đối mặt với hành vi không tuân thủ pháp luật. 

Việc không có báo cáo tài chính kiểm toán có thể làm giảm khả năng quản lý nội bộ và đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, gây khó khăn trong việc ra quyết định chiến lược và kế hoạch phát triển.

Doanh nghiệp phải thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính trong thời gian bao lâu?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 115 Luật Kế toán, doanh nghiệp phải thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm.

Doanh nghiệp cần lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán như thế nào?

Doanh nghiệp cần lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, bao gồm:

• Có giấy phép hoạt động kiểm toán do Bộ Tài chính cấp.
• Có đủ nhân viên kiểm toán có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm phù hợp.
• Có hệ thống quản lý chất lượng hoạt động kiểm toán được áp dụng hiệu quả.

Trên đây là toàn bộ thông tin tư vấn của Công ty Luật ACC liên quan đến các trường hợp mà doanh nghiệp phải kiểm toán báo cáo tài chính. Chúng tôi hy vọng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của quý khách hàng trên cả nước để chúng tôi ngày một chuyên nghiệp hơn.