Hướng dẫn làm theo chuẩn mực kế toán số 25 - BCTC hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con

Hướng dẫn làm theo chuẩn mực kế toán số 25, liên quan đến báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con, là một công cụ thiết yếu giúp các doanh nghiệp tuân thủ các quy định kế toán quốc gia và quốc tế. Bài viết này của Công ty Luật ACC sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết về việc áp dụng chuẩn mực kế toán Việt Nam số 25, nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong việc báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

Hướng dẫn làm theo chuẩn mực kế toán số 25 - BCTC hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con

1. Quy định chung đối với chuẩn mực kế toán số 25 – BCTC hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con

Chuẩn mực kế toán số 25 nhằm mục đích quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và phương pháp lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất cho các tập đoàn có nhiều công ty dưới sự kiểm soát của một công ty mẹ. Bên cạnh đó, chuẩn mực này cũng hướng dẫn việc kế toán các khoản đầu tư vào công ty con trên báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ.

Đối tượng áp dụng :

• Lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất của tập đoàn, bao gồm công ty mẹ và các công ty con.
• Kế toán các khoản đầu tư vào các công ty con trong báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ.

Chuẩn mực không quy định về:

• Phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh, cũng như ảnh hưởng của hợp nhất kinh doanh đến báo cáo tài chính hợp nhất, bao gồm lợi thế thương mại phát sinh từ việc hợp nhất kinh doanh (quy định trong chuẩn mực kế toán "Hợp nhất kinh doanh").
• Kế toán các khoản đầu tư vào công ty liên kết (quy định trong Chuẩn mực kế toán số 07 "Kế toán các khoản đầu tư vào công ty liên kết").
• Kế toán các khoản đầu tư vào công ty liên doanh (quy định trong Chuẩn mực kế toán số 08 "Thông tin tài chính về những khoản vốn góp liên doanh").

Báo cáo tài chính hợp nhất được hiểu như báo cáo tài chính theo quy định trong Chuẩn mực kế toán số 01 "Chuẩn mực chung". Do đó, việc trình bày báo cáo tài chính hợp nhất phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán Việt Nam.

Các thuật ngữ chính:

• Kiểm soát: Quyền chi phối các chính sách tài chính và hoạt động của doanh nghiệp để thu được lợi ích kinh tế từ các hoạt động của doanh nghiệp đó.
• Công ty con: Doanh nghiệp chịu sự kiểm soát của một doanh nghiệp khác (công ty mẹ).
• Công ty mẹ: Doanh nghiệp sở hữu một hoặc nhiều công ty con.
• Tập đoàn: Bao gồm công ty mẹ và các công ty con.
• Báo cáo tài chính hợp nhất: Báo cáo tài chính của một tập đoàn được trình bày như báo cáo tài chính của một doanh nghiệp, lập trên cơ sở hợp nhất báo cáo của công ty mẹ và các công ty con theo quy định của chuẩn mực này.
• Lợi ích của cổ đông thiểu số: Phần của kết quả hoạt động thuần và giá trị tài sản thuần của công ty con xác định cho các phần lợi ích không thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp của công ty mẹ qua các công ty con.

>>> Xem thêm về “Chuẩn mực kế toán quốc tế IAS 18 - Doanh thu” qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé!

2. Nội dung của chuẩn mực kế toán Việt Nam số 25

Nội dung của chuẩn mực kế toán Việt Nam số 25

2.1 Trình bày báo cáo tài chính hợp nhất

Các công ty mẹ phải lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất, trừ khi được miễn. Điều này giúp cung cấp thông tin tổng quát về tình hình tài chính của toàn bộ tập đoàn. Nếu công ty mẹ cũng là công ty con và bị sở hữu trên 90% quyền biểu quyết, công ty mẹ có thể được miễn trình bày báo cáo tài chính hợp nhất nếu cổ đông thiểu số đồng ý.

Ví dụ cụ thể: Công ty A là công ty mẹ, sở hữu 100% công ty B. Khi đó, công ty A phải lập báo cáo tài chính hợp nhất, trừ khi công ty A được miễn và cung cấp đầy đủ các thông tin như lý do miễn, cơ sở kế toán và thông tin về công ty mẹ cấp trên.

2.2 Phạm vi của báo cáo tài chính hợp nhất

Báo cáo tài chính hợp nhất phải bao gồm tất cả các công ty con của công ty mẹ. Quyền kiểm soát được xác định khi công ty mẹ nắm giữ trên 50% quyền biểu quyết. Trong một số trường hợp, công ty mẹ vẫn có quyền kiểm soát dù nắm giữ ít hơn 50% quyền biểu quyết nếu có các thỏa thuận chi phối.

Ví dụ: Nếu công ty mẹ nắm 40% cổ phần nhưng có quyền chỉ định đa số thành viên Hội đồng quản trị, thì công ty mẹ vẫn có quyền kiểm soát công ty con và phải hợp nhất báo cáo tài chính.

2.3 Loại trừ công ty con khỏi báo cáo tài chính hợp nhất

Một số công ty con có thể được loại trừ khỏi báo cáo hợp nhất, ví dụ khi công ty mẹ chỉ nắm giữ công ty con tạm thời với mục đích bán lại. Tuy nhiên, không được loại trừ những công ty con có hoạt động kinh doanh khác biệt.

Ví dụ: Công ty mẹ A sở hữu công ty B hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, và công ty C hoạt động trong lĩnh vực công nghệ. Cả hai công ty này đều phải được hợp nhất vào báo cáo tài chính để thể hiện tình hình chung của tập đoàn.

2.4 Trình tự hợp nhất

Việc hợp nhất bao gồm cộng các khoản tương đương từ báo cáo của công ty mẹ và các công ty con, đồng thời loại bỏ các giao dịch nội bộ, số dư tài khoản giữa các đơn vị trong tập đoàn.

Ví dụ: Công ty mẹ A bán hàng hóa cho công ty con B với giá 1 tỷ đồng. Giao dịch này phải được loại trừ trong quá trình hợp nhất vì không phản ánh giá trị thực tế bên ngoài tập đoàn.

2.5 Trình bày khoản đầu tư vào công ty con

Trên báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ, khoản đầu tư vào công ty con được ghi nhận theo phương pháp giá gốc, tức là giá trị mua ban đầu mà không có điều chỉnh trừ khi có suy giảm giá trị.

Ví dụ: Công ty mẹ mua công ty con với giá 10 tỷ đồng. Khoản đầu tư này sẽ được ghi nhận theo giá trị 10 tỷ đồng cho đến khi có dấu hiệu suy giảm giá trị hoặc có sự thay đổi lớn ảnh hưởng đến giá trị thực của khoản đầu tư.

>>> Xem thêm về Hướng dẫn làm theo chuẩn mực kế toán số 10 - Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé!

3. Câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để trình bày lợi ích của cổ đông thiểu số trong báo cáo tài chính hợp nhất?

Lợi ích của cổ đông thiểu số phải được trình bày trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất thành một chỉ tiêu riêng biệt, tách biệt với phần nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của cổ đông công ty mẹ. Điều này bao gồm:

• Giá trị các lợi ích của cổ đông thiểu số tại ngày hợp nhất kinh doanh ban đầu.
• Phần lợi ích của cổ đông thiểu số trong sự biến động của tổng vốn chủ sở hữu kể từ ngày hợp nhất kinh doanh.

Khi nào và làm thế nào để điều chỉnh các báo cáo tài chính hợp nhất nếu các báo cáo tài chính của công ty con được lập cho các kỳ kết thúc tại các ngày khác nhau?

Khi các báo cáo tài chính của công ty con được lập cho các kỳ kết thúc vào các ngày khác nhau, công ty mẹ phải thực hiện điều chỉnh cho những giao dịch quan trọng hoặc sự kiện quan trọng xảy ra trong kỳ giữa ngày lập các báo cáo của công ty con và ngày lập báo cáo tài chính của công ty mẹ. Sự khác biệt về ngày kết thúc kỳ kế toán không được vượt quá 3 tháng.

Những điều chỉnh nào cần thực hiện khi công ty con sử dụng các chính sách kế toán khác với công ty mẹ?

Khi công ty con sử dụng các chính sách kế toán khác với chính sách kế toán của công ty mẹ cho các giao dịch và sự kiện cùng loại, công ty mẹ cần thực hiện điều chỉnh thích hợp đối với các báo cáo tài chính của công ty con trước khi sử dụng chúng để lập báo cáo tài chính hợp nhất. Điều này nhằm đảm bảo tính nhất quán trong báo cáo tài chính hợp nhất.

Công ty mẹ có cần trình bày lý do không hợp nhất báo cáo tài chính của công ty con không?

Có, công ty mẹ cần trình bày lý do không hợp nhất báo cáo tài chính của công ty con trong báo cáo tài chính hợp nhất. Điều này bao gồm các lý do như công ty con không được hợp nhất vì quyền kiểm soát là tạm thời hoặc hoạt động của công ty con bị hạn chế đáng kể.

Làm thế nào để trình bày khoản đầu tư vào công ty con trong báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ?

Trên báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ, các khoản đầu tư vào công ty con phải được trình bày theo phương pháp giá gốc. Điều này có nghĩa là công ty mẹ ghi nhận khoản đầu tư vào công ty con với giá trị gốc của khoản đầu tư tại thời điểm mua, không phải theo giá trị hợp nhất.

Tóm lại, việc tuân thủ chuẩn mực kế toán Việt Nam số 25 không chỉ giúp các doanh nghiệp xây dựng báo cáo tài chính hợp nhất một cách chính xác mà còn góp phần nâng cao chất lượng quản trị tài chính và minh bạch hóa thông tin cho các nhà đầu tư và các bên liên quan. Công ty Luật ACC cam kết cung cấp sự hỗ trợ toàn diện và chuyên nghiệp trong việc áp dụng các chuẩn mực kế toán, giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu pháp lý và tối ưu hóa quy trình kế toán của mình.