Có được trích khấu hao tài sản cố định vô hình không?

Tài sản cố định vô hình là những tài sản không có hình dạng vật chất nhưng có giá trị kinh tế đối với doanh nghiệp. Việc trích khấu hao tài sản cố định vô hình là quá trình phân bổ chi phí của tài sản vô hình này qua nhiều kỳ kế toán. Bài viết của Công ty Luật ACC dưới đây là các quy định và phương pháp trích khấu hao tài sản cố định vô hình theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS).

Có được trích khấu hao tài sản cố định vô hình không?

1. Tài sản cố định vô hình gồm những loại nào?

Tài sản cố định vô hình là những tài sản không có hình thể vật chất nhưng lại mang lại giá trị kinh tế cho doanh nghiệp. Chúng thường liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng hoặc các lợi ích kinh tế khác mà doanh nghiệp có được.

Dưới đây là một số loại tài sản cố định vô hình phổ biến:

Quyền sở hữu trí tuệ:

• Bằng sáng chế: Bảo vệ các phát minh mới, hữu ích.
• Nhãn hiệu: Đăng ký độc quyền tên gọi, biểu tượng hoặc thiết kế để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp.
• Bản quyền: Bảo vệ các tác phẩm sáng tạo như sách, bài hát, phim ảnh, phần mềm.
• Thiết kế công nghiệp: Bảo vệ hình dáng, hoa văn, màu sắc của sản phẩm công nghiệp.

Quyền sử dụng:

• Quyền sử dụng đất: Quyền được sử dụng một phần đất trong một thời hạn nhất định.
• Giấy phép kinh doanh: Cho phép doanh nghiệp hoạt động trong một lĩnh vực kinh doanh cụ thể.
• Giấy phép khai thác: Cho phép doanh nghiệp khai thác tài nguyên thiên nhiên.

Tài sản vô hình khác:

• Phần mềm: Các chương trình máy tính được phát triển để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể.
• Danh sách khách hàng: Danh sách các khách hàng hiện tại và tiềm năng của doanh nghiệp.
• Công thức, bí quyết kinh doanh: Những thông tin độc quyền giúp doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh.
• Uy tín thương hiệu: Giá trị nhận biết và lòng trung thành của khách hàng đối với thương hiệu.

2. Có được trích khấu hao tài sản cố định vô hình không?

Có thể trích khấu hao tài sản cố định vô hình. Tuy nhiên, việc trích khấu hao tài sản cố định vô hình có một số điểm khác biệt so với tài sản cố định hữu hình.

Các điểm cần lưu ý khi trích khấu hao tài sản cố định vô hình:

• Thời gian trích khấu hao: Thời gian trích khấu hao cho tài sản vô hình thường ngắn hơn so với tài sản hữu hình, thường từ 5-20 năm, tùy thuộc vào loại tài sản và đánh giá của doanh nghiệp.
• Phương pháp trích khấu hao: Các phương pháp trích khấu hao phổ biến như đường thẳng, giảm dần đều có thể áp dụng cho tài sản vô hình. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp phù hợp còn phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể của từng loại tài sản.
• Điều kiện trích khấu hao: Không phải tất cả các tài sản vô hình đều được trích khấu hao. Một số tài sản như thương hiệu, uy tín doanh nghiệp có thể không được trích khấu hao nếu không xác định được tuổi thọ hữu hạn.

3. Thời gian trích khấu hao tài sản cố định vô hình

Thời gian trích khấu hao tài sản cố định vô hình

Thời gian trích khấu hao tài sản cố định vô hình là khoảng thời gian mà doanh nghiệp phân bổ giá trị của tài sản vô hình vào các kỳ kế toán. Khác với tài sản cố định hữu hình, việc xác định thời gian trích khấu hao cho tài sản vô hình thường phức tạp hơn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Quy định chung về thời gian trích khấu hao:

• Tối đa 20 năm: Theo quy định của pháp luật Việt Nam, thời gian trích khấu hao tối đa cho tài sản cố định vô hình là 20 năm.
• Doanh nghiệp tự xác định: Mặc dù có giới hạn tối đa, doanh nghiệp được quyền tự xác định thời gian trích khấu hao cụ thể cho từng loại tài sản vô hình, miễn là có cơ sở hợp lý và phù hợp với đặc điểm của tài sản đó.

>>> Xem thêm về Quy định về thời gian khấu hao tài sản cố định vô hình qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

4. Phương pháp khấu hao tài sản cố định vô hình

Các phương pháp khấu hao tài sản cố định vô hình phổ biến:

- Phương pháp đường thẳng:

• Nguyên tắc: Phân bổ đều giá trị khấu hao của tài sản trong suốt tuổi thọ hữu ích.
• Ưu điểm: Đơn giản, dễ tính toán và áp dụng.
• Nhược điểm: Không phản ánh được sự giảm sút giá trị nhanh trong những năm đầu của tài sản.

- Phương pháp số dư giảm dần:

• Nguyên tắc: Áp dụng một tỷ lệ khấu hao cố định lên số dư còn lại của tài sản ở đầu mỗi kỳ.
• Ưu điểm: Phản ánh được sự giảm sút giá trị nhanh trong những năm đầu của tài sản.
• Nhược điểm: Phức tạp hơn phương pháp đường thẳng.

- Phương pháp sản lượng:

• Nguyên tắc: Khấu hao tài sản dựa trên lượng sản phẩm hoặc dịch vụ mà tài sản tạo ra.
• Ưu điểm: Phù hợp với các tài sản có tuổi thọ phụ thuộc vào mức độ sử dụng.
• Nhược điểm: Khó xác định và đo lường sản lượng của một số loại tài sản vô hình.

>>> Xem thêm về Cách tính tỷ lệ khấu hao tài sản vô hình qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

5. Tài sản cố định nào không cần phải trích khấu hao tài sản cố định?

Theo quy định hiện hành tại Việt Nam, không phải tất cả các loại tài sản cố định đều phải trích khấu hao. Dưới đây là một số loại tài sản thường không phải trích khấu hao:

Tài sản cố định đã khấu hao hết giá trị:

• Những tài sản đã được trích khấu hao hết giá trị ban đầu nhưng vẫn tiếp tục được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tài sản cố định bị mất mát:

• Những tài sản đã bị mất mát, hư hỏng hoàn toàn và không thể phục hồi.

Quyền sử dụng đất lâu dài:

• Quyền sử dụng đất lâu dài có thu tiền sử dụng đất hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất lâu dài hợp pháp.

Các tài sản cố định loại 6:

• Đây là loại tài sản đặc biệt, thường được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật. Các tài sản này thường không phải trích khấu hao mà chỉ cần theo dõi giá trị hao mòn hàng năm.

Các trường hợp khác:

• Tài sản cố định đang thuê sử dụng: Theo Thông tư 23/2023/TT-BTC, tài sản cố định đang thuê sử dụng không phải trích khấu hao.
• Tài sản cố định bảo quản hộ, giữ hộ, cất giữ hộ Nhà nước: Theo Thông tư 23/2023/TT-BTC, tài sản cố định bảo quản hộ, giữ hộ, cất giữ hộ Nhà nước cũng không phải trích khấu hao.

6. Xác định nguyên giá tài sản cố định vô hình

Nguyên giá của tài sản cố định vô hình có thể được xác định theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào nguồn gốc thu được tài sản. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Tài sản vô hình mua sắm:

• Giá mua: Bao gồm giá mua thực tế, các chi phí phát sinh liên quan trực tiếp đến việc mua bán như phí vận chuyển, phí lắp đặt, thuế nhập khẩu (nếu có).
• Chi phí phát sinh khác: Các chi phí khác có thể bao gồm phí tư vấn, phí đăng ký bản quyền, phí kiểm tra chất lượng...

Tài sản vô hình được cấp, biếu, tặng:

• Giá trị hợp lý: Là giá trị mà một bên độc lập sẵn sàng trả để mua tài sản đó tại thời điểm nhận được.
• Chi phí phát sinh: Các chi phí liên quan trực tiếp đến việc nhận và đưa tài sản vào sử dụng.

Tài sản vô hình được tạo ra từ nội bộ doanh nghiệp:

• Chi phí trực tiếp: Bao gồm các chi phí nhân công trực tiếp, vật liệu trực tiếp, chi phí thuê ngoài liên quan trực tiếp đến việc tạo ra tài sản.
• Chi phí gián tiếp: Một phần hợp lý của các chi phí gián tiếp như chi phí quản lý, chi phí khấu hao tài sản khác...

Tài sản vô hình được góp vốn:

• Giá trị hợp lý: Là giá trị mà một bên độc lập sẵn sàng trả để mua tài sản đó tại thời điểm góp vốn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định nguyên giá:

• Tính chất của tài sản: Mỗi loại tài sản vô hình có đặc điểm và cách xác định nguyên giá khác nhau.
• Hợp đồng mua bán: Các điều khoản trong hợp đồng mua bán sẽ ảnh hưởng đến việc xác định nguyên giá.
• Quy định của pháp luật: Các quy định kế toán và thuế sẽ đưa ra những yêu cầu cụ thể về việc xác định nguyên giá.
• Chứng từ kế toán: Các chứng từ kế toán liên quan đến việc mua sắm, nhận chuyển hoặc tạo ra tài sản sẽ là cơ sở để xác định nguyên giá.

7. Câu hỏi thường gặp

Thời gian khấu hao tài sản cố định vô hình được xác định như thế nào?

Thời gian khấu hao của tài sản cố định vô hình thường được xác định dựa trên thời gian sử dụng hữu ích mà doanh nghiệp dự kiến. Thời gian này có thể là một khoảng thời gian cố định hoặc dựa trên các yếu tố như pháp lý, hợp đồng, hoặc đánh giá của chuyên gia.

Khi nào thì cần phải đánh giá lại giá trị của tài sản cố định vô hình?

Cần đánh giá lại giá trị của tài sản cố định vô hình khi có các yếu tố thay đổi đáng kể như thay đổi trong điều kiện kinh doanh, công nghệ mới xuất hiện, hoặc khi tài sản không còn mang lại lợi ích kinh tế như dự kiến.

Làm thế nào để ghi nhận khấu hao tài sản cố định vô hình trong sổ sách kế toán?

Khấu hao tài sản cố định vô hình được ghi nhận bằng cách ghi vào tài khoản chi phí khấu hao và giảm giá trị của tài sản trong bảng cân đối kế toán. Ví dụ: ghi nợ vào tài khoản chi phí khấu hao và ghi có vào tài khoản tài sản vô hình.

Tài sản cố định vô hình có cần phải khấu hao không?

Theo chuẩn mực kế toán, tất cả các tài sản cố định vô hình đều phải được khấu hao trừ khi chúng có thời gian sử dụng vô hạn. Nếu thời gian hữu ích của tài sản không thể xác định hoặc tài sản có giá trị vô hạn (như một số loại nhãn hiệu hoặc quyền sở hữu trí tuệ), thì không cần khấu hao.

Có sự khác biệt gì trong việc khấu hao tài sản cố định vô hình giữa các chuẩn mực kế toán quốc tế và kế toán Việt Nam?

Có thể có sự khác biệt trong các quy định và phương pháp khấu hao giữa chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) và kế toán Việt Nam (VAS). Doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định cụ thể của chuẩn mực mà mình áp dụng.

Trên đây là toàn bộ thông tin tư vấn của Công ty Luật ACC liên quan đến trích khấu hao tài sản cố định vô hình. Chúng tôi hy vọng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của quý khách hàng trên cả nước để chúng tôi ngày một chuyên nghiệp hơn.