Quy định chia thừa kế khi di chúc không hợp pháp 2024

Trong bối cảnh pháp lý hiện nay, thực tế thừa kế di chúc không hợp pháp đang trở thành một chủ đề ngày càng quan trọng và nổi bật. Bài viết này sẽ đi sâu vào các khía cạnh và quy định pháp luật liên quan, đồng thời tìm hiểu về những vấn đề và giải pháp trong việc giải quyết tình trạng này.

Di chúc như thể nào được coi là di chúc không hợp pháp?

Hiện nay, trên lãnh thổ Việt Nam, chưa có một quy định cụ thể nào về di chúc không hợp pháp. Điều này đồng nghĩa với việc di chúc không hợp pháp được hiểu là di chúc không đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định cho di chúc hợp pháp.

Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể là Điều 630, đã đề cập đến các điều kiện cần thiết để một di chúc được coi là hợp pháp. Theo quy định này, di chúc hợp pháp phải đáp ứng những điều kiện sau:

• Người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc, và không được bị lừa dối, đe doạ, hay cưỡng ép.

• Nội dung của di chúc không được vi phạm các quy định của luật, không trái đạo đức xã hội, và hình thức di chúc cũng không được trái quy định của luật.

• Đối với người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi, di chúc phải được lập thành văn bản và có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ.

• Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ cũng phải được lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

• Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp nếu đáp ứng đủ các điều kiện quy định.

Ngoài ra, di chúc miệng cũng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng trước mặt ít nhất hai người làm chứng. Tuy nhiên, trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày di chúc miệng được thể hiện, di chúc này phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Như vậy, tổng hợp các điều kiện quy định, di chúc không hợp pháp là khi nó không tuân theo những tiêu chí như sự minh mẫn của người lập di chúc, tính hợp lệ của nội dung, và sự công chứng đúng quy định. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định pháp luật để đảm bảo tính công bằng và chính xác trong việc thực hiện di chúc

Trong trường hợp di chúc không hợp pháp thì việc thừa kế được quy định như thế nào?

Điều 650 của Bộ luật Dân sự 2015 về những trường hợp thừa kế theo quy định của pháp luật đã quy định cụ thể về trường hợp thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp sau đây:

1. Không có di chúc:

   • Trong trường hợp không có bất kỳ di chúc nào được lập, quy tắc thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng tự động.

2. Di chúc không hợp pháp:

   • Khi di chúc được xác định là không hợp pháp, điều này bao gồm các trường hợp mà di chúc không tuân theo các điều kiện và quy định được quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015.

3. Người thừa kế qua di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại:

   • Nếu những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, hoặc nếu cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại khi thừa kế mở ra, thì quy định thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng.

4. Người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản:

   • Trường hợp người được chỉ định không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, hoặc không còn sống khi thừa kế mở ra, quy định thừa kế theo pháp luật sẽ có hiệu lực.

Ngoài ra, quy định cũng áp dụng cho các phần di sản cụ thể như:

• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc.
• Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật.
• Phần di sản có liên quan đến người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc nhưng không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Điều này đồng nghĩa với việc, khi di chúc không hợp pháp, quy định về thừa kế sẽ chuyển sang áp dụng các quy tắc được đặt ra bởi pháp luật để đảm bảo tính công bằng và chính xác trong việc phân phối di sản. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định pháp luật để giữ cho quá trình thừa kế diễn ra theo cách hợp pháp và minh bạch.

Việc hủy bỏ di chúc được quy định như thế nào?

Dựa theo quy định tại Điều 640 của Bộ luật Dân sự 2015, về việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc, các quy tắc cụ thể được đề cập như sau:

Người lập di chúc được phép thực hiện các biện pháp sửa đổi, bổ sung, thay thế, hoặc hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ thời điểm nào theo ý muốn cá nhân của họ.

Trong trường hợp người lập di chúc quyết định bổ sung di chúc, cả di chúc đã lập và phần bổ sung đều có hiệu lực pháp luật, trừ khi có mâu thuẫn giữa các phần, chỉ phần bổ sung được xem là có hiệu lực. Điều này đảm bảo tính nhất quán và rõ ràng trong việc thể hiện ý chí của người lập di chúc.

Trong trường hợp người lập di chúc quyết định thay thế di chúc bằng một di chúc mới, điều này đồng nghĩa với việc di chúc trước đó sẽ bị hủy bỏ, và chỉ di chúc mới có hiệu lực pháp luật.

Tóm lại, quy định tại Điều 640 cho phép người lập di chúc linh hoạt trong việc điều chỉnh di chúc của mình theo thời gian và tình hình thay đổi. Các quy tắc cụ thể này giúp đảm bảo tính minh bạch và rõ ràng trong quá trình sửa đổi, bổ sung, thay thế, hoặc hủy bỏ di chúc, mang lại sự linh hoạt và tự do cho người lập di chúc để thể hiện ý muốn cá nhân của họ.

Câu hỏi thường gặp:

1. Câu hỏi: Di chúc không hợp pháp là gì và tại sao nó trở thành một vấn đề pháp lý?

   Câu trả lời: Di chúc không hợp pháp là di chúc không tuân theo các điều kiện và quy định pháp luật. Điều này có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân, bao gồm sự minh mẫn của người lập di chúc, vi phạm quy định luật, hoặc mâu thuẫn giữa các di chúc khác nhau.

2. Câu hỏi: Di chúc không hợp pháp ảnh hưởng như thế nào đến quyền thừa kế của người thừa kế?

   Câu trả lời: Di chúc không hợp pháp có thể làm ảnh hưởng đến quyền thừa kế của người thừa kế bởi vì nó không được công nhận hợp pháp. Trong trường hợp này, quy tắc thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng để xác định việc phân chia di sản.

3. Câu hỏi: Làm thế nào để xác định nếu một di chúc là không hợp pháp?

   Câu trả lời: Để xác định nếu một di chúc là không hợp pháp, quan trọng là kiểm tra nếu nó tuân theo các điều kiện quy định trong pháp luật, chẳng hạn như sự minh mẫn của người lập di chúc và việc không vi phạm quy định luật.

4. Câu hỏi: Người thừa kế có quyền gì khi phải đối mặt với di chúc không hợp pháp?

   Câu trả lời: Người thừa kế có quyền tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý để giải quyết tình huống. Trong một số trường hợp, họ có thể yêu cầu tòa án xem xét và quyết định về tính hợp pháp của di chúc, và nếu cần, quy định về thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng.