Rắc rối thừa kế sổ tiết kiệm, cần phải làm gì để hưởng di sản là sổ tiết kiệm?

Bài viết này sẽ đưa bạn cái nhìn tổng quan những rắc rối thừa kế sổ tiết kiệm khi người thân qua đời. Từ việc đối mặt với sự mất mát đột ngột đến các thủ tục pháp lý và cách giải quyết những khó khăn, chúng ta sẽ khám phá cách xử lý thông tin và thực hiện thủ tục một cách minh bạch và hiệu quả. 

Rắc rối thừa kế sổ tiết kiệm

Làm sao để biết người mất có sổ tiết kiệm tại ngân hàng nào?

Khoản 1 Điều 7 của Thông tư 48/2018/TT-NHNN quy định rõ về Thẻ tiết kiệm hoặc sổ tiết kiệm, được sử dụng để chứng nhận quyền sở hữu tiền gửi tiết kiệm của người gửi tiền tại tổ chức tín dụng. Điều này chỉ áp dụng khi người gửi tiền nhận tiền gửi tiết kiệm tại địa điểm giao dịch hợp pháp thuộc mạng lưới hoạt động của tổ chức tín dụng.

Hiểu đơn giản, sổ tiết kiệm là một loại giấy tờ ghi nhận việc gửi tiền tiết kiệm của cá nhân tại ngân hàng, với thoả thuận về lãi suất, số tiền gửi, và kì hạn gửi. Tuy nhiên, khi người có sổ tiết kiệm trở nên vô sinh và chết, đối với người thừa kế, việc xác định sự tồn tại của sổ tiết kiệm và thủ tục rút tiền từ sổ đó trở nên phức tạp.

1. Người có sổ tiết kiệm để lại di chúc: Trong trường hợp người chết để lại di chúc, việc thừa kế trở nên dễ dàng hơn. Di chúc giúp xác định chính xác thông tin về sổ tiết kiệm và các di sản khác. Pháp luật ưu tiên chia thừa kế theo di chúc, theo quy định của Điều 626 Bộ luật Dân sự. Những người thừa kế sẽ thực hiện phân chia di sản theo di chúc và hưởng phần di sản trong sổ tiết kiệm sau khi thanh toán các nghĩa vụ theo di chúc.

2. Người có sổ tiết kiệm không để lại di chúc: Trong trường hợp không có di chúc, người thừa kế sẽ gặp khó khăn trong việc xác định di sản thừa kế. Điều 11 Nghị định 117/2018/NĐ-CP quy định rằng ngân hàng chỉ cung cấp thông tin khách hàng trong trường hợp có sự đồng ý của chủ sổ hoặc theo yêu cầu của cơ quan chức năng.

   • Có di chúc nhưng không có sự đồng ý của chủ sổ: Trong trường hợp này, khả năng thừa kế là khó khăn vì không thể có thông tin chính xác về sổ tiết kiệm.

   • Không có di chúc và không có sự đồng ý của chủ sổ: Trong trường hợp này, người thừa kế gặp khó khăn để biết đến sự tồn tại của sổ tiết kiệm. Ngân hàng không cung cấp thông tin nếu không có sự đồng ý của chủ sổ hoặc yêu cầu của cơ quan chức năng.

Tóm lại, quyết định về việc thừa kế sổ tiết kiệm sau khi chủ sổ mất phụ thuộc vào việc có di chúc và sự đồng ý của chủ sổ hay không. Điều này đặt ra những thách thức pháp lý và thủ tục cho người thừa kế khi muốn tiếp cận và rút tiền từ sổ tiết kiệm của người đã mất.

Người thừa kế phải làm gì để hưởng di sản là sổ tiết kiệm?

Để hưởng di sản là sổ tiết kiệm, người thừa kế cần thực hiện các thủ tục phân chia di sản theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật. Thủ tục này bao gồm việc xác định ai sẽ được hưởng thừa kế sổ tiết kiệm và chuẩn bị hồ sơ cần thiết.

1. Ai được hưởng thừa kế sổ tiết kiệm:

• Theo di chúc: Người được chỉ định trong di chúc của người chết sẽ là người được hưởng thừa kế sổ tiết kiệm. Tuy nhiên, theo khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự năm 2015, những người như con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động, cha, mẹ, vợ, chồng vẫn được hưởng thừa kế nếu có tên họ trong di chúc.
• Theo pháp luật: Trong trường hợp không có di chúc, di sản sẽ được chia cho những người thuộc ba hàng thừa kế theo quy định tại khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự.

2. Hồ sơ cần chuẩn bị:

• Phiếu yêu cầu công chứng.
• Di chúc (nếu có - bản chính).
• Sổ tiết kiệm (bản chính).
• Giấy chứng tử của người chết để lại sổ tiết kiệm (bản chính hoặc bản sao chứng thực hoặc bản sao).
• Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại sổ tiết kiệm và người thừa kế: Giấy khai sinh, đăng ký kết hôn.
• Giấy tờ nhân thân của người thừa kế: Chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu.

3. Các bước hưởng di sản là sổ tiết kiệm:

• Bước 1: Phân chia di sản thừa kế: Người thừa kế đến Văn phòng/Phòng công chứng để thực hiện thủ tục công chứng văn bản thoả thuận hoặc văn bản khai nhận di sản thừa kế, trong đó có sổ tiết kiệm.
• Bước 2: Cử người đại diện hoặc người được uỷ quyền: Người thừa kế cần cử người đại diện theo uỷ quyền nếu tất cả đều hưởng di sản, hoặc người được đồng thừa kế khác tặng quyền rút tiền từ sổ tiết kiệm của họ.
• Bước 3: Thực hiện thủ tục tại ngân hàng: Người đại diện hoặc người được uỷ quyền đến ngân hàng, xuất trình các giấy tờ để rút tiền từ sổ tiết kiệm của người chết. Quy trình này sẽ được thực hiện theo hướng dẫn cụ thể của từng ngân hàng.

Như vậy, quy trình hưởng di sản từ sổ tiết kiệm yêu cầu sự chú ý đặc biệt đối với việc theo di chúc hoặc tuân thủ quy định của pháp luật, đồng thời chuẩn bị hồ sơ đầy đủ để thực hiện các bước thủ tục.

Công chứng cấp chứng nhận về thừa kế trong trường hợp này như thế nào?

Công chứng cấp chứng nhận về thừa kế trong trường hợp này như thế nào?

Trong thực tế công chứng, nhiều trường hợp đặt ra việc thực hiện thủ tục kê khai thừa kế để tiếp tục quá trình lãnh tiền, rút tiền từ Ngân hàng (NH) của người thân đã qua đời. Điều này thường xảy ra trong tình huống gia đình đối diện với việc mất mát đột ngột của người thân. Thách thức tăng lên khi có nhiều người gửi tiết kiệm mà không giữ sổ, hoặc do giấu gia đình, khiến NH không có bất kỳ chứng từ nào về gia đình.

Trong những tình huống như vậy, việc tra cứu và yêu cầu thông tin về tài khoản, sổ tiết kiệm, hoặc thực hiện thủ tục thừa kế đối với số tiền gửi của người thân tại NH đòi hỏi người thừa kế phải đưa ra yêu cầu hợp lệ để NH có trách nhiệm giải quyết. Người thừa kế có quyền yêu cầu NH phải cung cấp câu trả lời bằng văn bản, ngay cả khi NH từ chối cung cấp thông tin. Trong trường hợp cần thiết, người yêu cầu có thể khiếu nại hoặc khởi kiện.

Đối với vấn đề thừa kế tiền trong tài khoản hoặc sổ tiết kiệm của người đã mất, quy trình giải quyết đòi hỏi người yêu cầu thực hiện thủ tục khai nhận thừa kế. Người yêu cầu sẽ phải đến phòng công chứng để thực hiện thủ tục kê khai di sản thừa kế. Phòng công chứng sẽ xác minh mối quan hệ, hàng thừa kế, đồng thừa kế, và các di sản thừa kế khác. Sau đó, phòng công chứng sẽ cấp chứng nhận về quyết định thừa kế.

Dựa vào văn bản chứng nhận của phòng công chứng, người yêu cầu sẽ mang đến NH để thực hiện các thủ tục rút tiền ra khỏi tài khoản hoặc sổ tiết kiệm. Điều này giúp đảm bảo rằng quá trình này diễn ra một cách minh bạch và hợp pháp.

Về mặt bảo mật thông tin cho khách hàng của NH, đây là yêu cầu cơ bản mà mọi NH đều phải tuân thủ. Bảo mật ở đây được hiểu là việc hạn chế số lượng người có quyền biết thông tin, không phải là việc giữ thông tin đó một cách bí mật với tất cả mọi người. Vì vậy, khi người yêu cầu có mối quan hệ nhân thân và thừa kế với người đã mất (là khách hàng), NH có trách nhiệm đáp ứng và giải quyết các thách thức liên quan đến việc này.

Câu hỏi thường gặp:

• Câu hỏi: Tôi không biết người thân đã mất có sở hữu sổ tiết kiệm hay không. Làm thế nào để xác minh sự tồn tại và thông tin về sổ tiết kiệm của họ?

  Câu trả lời: Đầu tiên, bạn có thể liên hệ trực tiếp với ngân hàng nơi họ có tài khoản và yêu cầu tra cứu thông tin. Nếu không có sổ, thủ tục thừa kế cần được thực hiện thông qua phòng công chứng để xác minh di sản.

• Câu hỏi: Di chúc của người thân tôi không rõ ràng, làm thế nào để tôi có thể biết liệu có sổ tiết kiệm nào được kể trong di chúc không?

  Câu trả lời: Bạn có thể tham khảo di chúc tại phòng công chứng hoặc liên hệ với luật sư để đọc và hiểu rõ nội dung di chúc. Nếu có sổ tiết kiệm được đề cập, bạn sẽ biết được thông tin chi tiết về tài sản.

• Câu hỏi: Ngân hàng từ chối cung cấp thông tin về sổ tiết kiệm của người thân đã mất. Tôi có quyền gì và làm thế nào để khiếu nại?

  Câu trả lời: Bạn có quyền yêu cầu ngân hàng cung cấp thông tin. Nếu từ chối, bạn có thể nộp đơn khiếu nại tới cơ quan quản lý ngân hàng hoặc tìm đến sự trợ giúp của luật sư để bảo vệ quyền lợi của bạn.

• Câu hỏi: Di chúc không chỉ định rõ về sổ tiết kiệm và ngân hàng không cung cấp thông tin. Làm thế nào tôi có thể xác định di sản và thực hiện thủ tục thừa kế?

  Câu trả lời: Trong trường hợp này, việc thực hiện thủ tục thừa kế thông qua phòng công chứng là quan trọng. Họ sẽ xác minh mối quan hệ và thừa kế, cấp chứng nhận và giúp bạn tiếp cận thông tin cần thiết từ ngân hàng để giải quyết di sản.