Quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất

Con cái được pháp luật đề cập đến "quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất" theo di chúc và quy định của Luật Đất đai 2013. Điều kiện để quyền sử dụng đất trở thành di sản thừa kế được xác định rõ, và Bộ luật Dân sự 2015 quy định các trường hợp thừa kế theo pháp luật khi không có di chúc. Thông qua những điều khoản này, người thừa kế có thể hiểu rõ về quy trình, điều kiện và các trường hợp không được thừa kế đất đai khi bố mẹ mất.

Quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất

1. Quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất

Con cái có quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất theo di chúc và theo pháp luật.

1.1. Quyền sử dụng đất đai được phép thừa kế trong trường hợp nào?

Không phải mọi trường hợp quyền sử dụng đất đều là di sản thừa kế. Điều kiện để quyền sử dụng đất trở thành di sản của người chết phải đáp ứng quy định tại Điều 188 Luật Đất đai 2013, cụ thể như sau:

• Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 của Luật Đất đai 2013;
• Đất không có tranh chấp;
• “Quyền sử dụng đất” không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;
• Trong thời hạn sử dụng đất.

1.2. Những trường hợp thừa kế đất đai khi bố mẹ mất theo pháp luật

Tại Khoản 1 Điều 650, Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định như sau:

Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

2. Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

a) Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;

b) Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;

c) Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

1.3. Người có quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất theo pháp luật

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

1.4. Những trường hợp không được quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất

Trường hợp người thừa kế không được quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất bao gồm khi người thừa kế từ chối nhận di sản và khi người thừa kế có hành vi thuộc Khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015.

Điều 620 quy định, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản trừ trường hợp:

Điều 620. Từ chối nhận di sản

1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.

3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

Điều 621 quy định về người không có quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất như sau:

Điều 621. Người không được quyền hưởng di sản

1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

Lưu ý tại Khoản 2 Điều 621, người thừa kế vẫn có quyền thừa kế đất đai khi bố mẹ mất, nếu bố mẹ của người đó biết rõ hành vi, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.