Người phân chia di sản thừa kế là ai?

Dựa trên Điều 657 của Bộ luật Dân sự 2015, ta có các quy định sau:

Người phân chia di sản

1. Người được giao trách nhiệm phân chia di sản có thể đồng thời giữ vị trí người quản lý di sản, tuân theo chỉ định trong di chúc hoặc dựa trên sự thỏa thuận của các thừa kế.
2. Việc phân chia di sản phải tuân theo đúng nội dung của di chúc hoặc sự thỏa thuận của những người thừa kế, theo quy định của pháp luật.
3. Người được giao trách nhiệm phân chia di sản có thể được hưởng một khoản thù lao, miễn là người đã để lại di sản cho phép trong di chúc hoặc khi có sự thỏa thuận của những người thừa kế.

Dựa vào quy định trên, người được giao trách nhiệm phân chia di sản thừa kế có thể là người quản lý di sản theo di chúc hoặc là người được các thừa kế thống nhất cử điều này.

Vì vậy, không cần thiết người phân chia di sản phải là người quản lý di sản được chỉ định trong di chúc. Trong trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không có sẵn, không thể chỉ rõ người quản lý di sản theo di chúc, các thừa kế có thể tự thỏa thuận để lựa chọn người phân chia di sản.

Câu hỏi 2: Người quản lý di sản thừa kế phải thực hiện các nghĩa vụ gì?

Trả lời:

Dựa vào quy định tại Điều 617 của Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản thừa kế có nhiệm vụ chính và người đang sử dụng di sản cũng có những trách nhiệm cụ thể. Dưới đây là phân loại nhiệm vụ của hai nhóm:

- Người quản lý di sản (dựa trên khoản 1 và khoản 3 của Điều 616 Bộ luật Dân sự 2015):

• Chuẩn bị danh sách chi tiết về di sản;
• Thu hồi và quản lý tài sản của người đã qua đời đang được người khác sở hữu, ngoại trừ trường hợp có sự quy định khác từ pháp luật;
• Bảo tồn di sản một cách an toàn;
• Không thực hiện hành động như bán, trao đổi, tặng, cầm cố, thế chấp, hoặc thay đổi tình trạng tài sản mà không có sự đồng thuận bằng văn bản từ các thừa kế;
• Thông tin về trạng thái của di sản cho những người thừa kế;
• Chịu trách nhiệm bồi thường nếu vi phạm nghĩa vụ của mình gây ra thiệt hại;
• Trả lại di sản theo yêu cầu từ phía người thừa kế.

- Người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản (dựa trên khoản 2 của Điều 616 Bộ luật Dân sự 2015):

• Bảo quản di sản một cách đúng đắn;
• Không thực hiện các hành vi như bán, trao đổi, tặng, cầm cố, thế chấp, hoặc thay đổi tình trạng tài sản mà không có sự đồng thuận;
• Thông tin về di sản cho những người thừa kế;
• Chịu trách nhiệm bồi thường nếu vi phạm nghĩa vụ của mình gây ra thiệt hại;
• Trả lại di sản dựa trên sự thỏa thuận trong hợp đồng hoặc theo yêu cầu của người thừa kế.

Câu hỏi 3: Người quản lý di sản thừa kế có được trả thù lao?

Trả lời: 

Theo Điều 618 của Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản thừa kế và người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản đều có những quyền được quy định cụ thể:

- Quyền của người quản lý di sản (dựa trên khoản 1 và khoản 3 của Điều 616 Bộ luật Dân sự 2015): a) Đại diện cho những người thừa kế trong mọi quan hệ với bên thứ ba liên quan đến di sản thừa kế; b) Được nhận thù lao theo sự thỏa thuận với các thừa kế; c) Được thanh toán các chi phí liên quan đến việc bảo quản di sản.

- Quyền của người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản (dựa trên khoản 2 của Điều 616 Bộ luật Dân sự 2015): a) Tiếp tục việc sử dụng di sản dựa trên hợp đồng đã ký kết với người để lại di sản hoặc theo sự đồng thuận của những người thừa kế; b) Nhận thù lao dựa trên sự thỏa thuận với những người thừa kế; c) Được thanh toán các chi phí liên quan đến việc bảo quản di sản.

- Nếu không thể đạt được sự thỏa thuận về mức thù lao với những người thừa kế, người quản lý di sản vẫn có quyền được trả một khoản thù lao phù hợp.

Câu hỏi 4: Nếu di sản thừa kế không có người thừa kế thì phần di sản đó phải được xử lý như thế nào?

Trả lời:

Di sản mà không có người thừa kế được xác định sẽ rơi vào các tình huống sau:

1. Người để lại di sản không để lại di chúc hoặc di chúc có sẵn nhưng lại không đáp ứng yêu cầu pháp lý;
2. Người để lại di sản không có ai trong số những người được xác định là thừa kế theo quy định hoặc nằm trong nhóm không được pháp luật công nhận là người thừa kế, như đã được phân tích trước đó;
3. Có người được xác định là thừa kế, nhưng họ từ chối quyền nhận di sản.

Khi một di sản không có người thừa kế tiếp nhận, việc quản lý di sản này sẽ theo quy định tại Điều 622 của Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, sau khi hoàn thành các nghĩa vụ liên quan đến tài sản mà không có ai nhận, di sản đó sẽ chính thức trở thành tài sản của Nhà nước.