Lý thuyết chia thừa kế

Theo Điều 652, Bô luật dân sự 2015, pháp luật quy định về người thừa kế thế vị như sau:

"Điều 652. Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống."

4. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc

Đây được xem là đối tượng dễ bị bỏ quên trong lý thuyết chia thừa kế, quy định tại Điều 644 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.

5. Các trường hợp người không được quyền thừa kế

Các trường hợp người không được quyền thừa kế

5.1. Người thừa kế từ chối nhận di sản

Trong trường hợp người thừa kế từ chối nhận di sản thì sẽ không được tính là một người thừa kế nên sẽ không tiến hành chia di sản thừa kế cho người này. Pháp luật quy định đối với những người thừa kế từ chối nhận di sản tại Điều 620 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

Điều 620. Từ chối nhận di sản

1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.

3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

5.2. Người thừa kế không được quyền hưởng di sản

Một số trường hợp người thừa kế không được quyền hưởng di sản được quy định chi tiết tại khoản 1 Điều 621 Bộ luật dân sự 2015, trừ trường hợp ở khoản 2 điều này. Những người thuộc khoản 1 sẽ không được xem là một người thừa kế hợp pháp nên sẽ không tiến hành chia thừa kế.

Điều 621. Người không được quyền hưởng di sản

1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

Một số lưu ý khi chia thừa kế theo pháp luật

• Con dâu, con rể không được hưởng thừa kế theo pháp luật của bố mẹ chồng, bố mẹ vợ
• Thai nhi đã thành thai vào thời điểm mở thừa kế và sinh ra còn sống được hưởng một suất thừa kế theo pháp luật (Điều 635, BLDS 2015)
• Những người chết cùng thời điểm không được hưởng di sản của nhau. Di sản của mỗi người sẽ do người thừa kế của người đó hưởng (Điều 641 BLDS 2015)
• Quan hệ thừa kế của con riêng, bố dượng, mẹ kế (Điều 679 BLDS 2015)
• Quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha đẻ, mẹ đẻ (Điều 653 BLDS 2015)
• Việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung; vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác (Điều 655 BLDS 2015)
• Cũng cần cân nhắc đến quy định về thời hạn, thời hiệu thừa kế, khởi kiện thừa kế trong một số trường hợp đặc biệt (Điều 623 BLDS 2015)