Nguyên tắc kế toán Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường là gì?

Bài viết này sẽ giải đáp câu hỏi quan trọng: "Hàng mua đang đi đường là gì?" Chúng ta sẽ khám phá khái niệm này, tìm hiểu về ý nghĩa và cách ứng dụng trong thực tế. Đồng thời, bài viết cũng sẽ trình bày cụ thể kế cấu của nguyên tắc kế toàn Tài khoản 151 - hàng mua đang đi đường.  

Nguyên tắc kế toán Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường là gì

Nguyên tắc kế toán Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường là gì?

Dựa theo quy định tại khoản 1 Điều 24 Thông tư 200/2014/TT-BTC, nguyên tắc kế toán đối với Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường được mô tả như sau:

• Tài khoản 151 được sử dụng để phản ánh giá trị của các loại hàng hóa và vật tư (bao gồm nguyên liệu, vật liệu; công cụ, dụng cụ; hàng hóa) mua từ bên ngoài, đã nằm trong quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng đang ở trạng thái vận chuyển, tại bến cảng, bến bãi, kho ngoại quan, hoặc đã đến doanh nghiệp nhưng đang chờ kiểm nhận trước khi nhập kho.

• Hàng hóa và vật tư được coi là thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng chưa được nhập kho bao gồm:

  • Hàng hóa và vật tư đã thanh toán hoặc đã chấp nhận thanh toán nhưng vẫn còn tại kho của người bán, bến cảng, bến bãi hoặc đang trên đường vận chuyển.

  • Hàng hóa và vật tư đã đến doanh nghiệp nhưng đang chờ kiểm nghiệm và kiểm nhận trước khi nhập kho.

• Kế toán cho hàng mua đang đi đường được ghi vào Tài khoản 151 dựa trên nguyên tắc giá gốc được quy định trong Chuẩn mực kế toán "Hàng tồn kho".

• Hàng ngày, khi nhận được hóa đơn mua hàng nhưng hàng chưa nhập kho, kế toán không ghi sổ ngay mà thực hiện đối chiếu với hợp đồng kinh tế và lưu hóa đơn vào hồ sơ riêng: "Hàng mua đang đi đường".

Trong tháng, nếu hàng về và được nhập kho, kế toán sẽ dựa trên phiếu nhập kho và hóa đơn mua hàng để ghi vào các Tài khoản 152 “Nguyên liệu, vật liệu”, Tài khoản 153 “Công cụ, dụng cụ”, Tài khoản 156 “Hàng hóa”, Tài khoản 158 “Hàng hoá kho bảo thuế”.

• Trong trường hợp hàng vẫn chưa về cuối tháng, dựa trên hóa đơn mua hàng, kế toán sẽ ghi vào Tài khoản 151 “Hàng mua đang đi đường”. Đồng thời, cần mở chi tiết để theo dõi hàng mua đang đi đường theo từng loại, từng lô hàng, và từng hợp đồng kinh tế.

Kết cấu và nội dung phản ánh của Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường gồm những gì?

Kết cấu và nội dung phản ánh của Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường gồm những gì

Dựa theo quy định tại khoản 2 Điều 24 của Thông tư 200/2014/TT-BTC, cấu trúc và nội dung phản ánh của Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường được chi tiết như sau:

Bên Nợ:

• Phản ánh giá trị của hàng hóa và vật tư đã mua, đang ở trạng thái vận chuyển.
• Kết chuyển giá trị thực tế của vật tư mua đang đi đường vào cuối kỳ (trong trường hợp doanh nghiệp áp dụng phương pháp kiểm kê định kỳ cho việc hạch toán hàng tồn kho).

Bên Có:

• Phản ánh giá trị của hàng hóa và vật tư đã mua, đã về nhập kho hoặc đã chuyển giao trực tiếp cho khách hàng.
• Kết chuyển giá trị thực tế của hàng hóa và vật tư đã mua đang đi đường vào đầu kỳ (trong trường hợp doanh nghiệp áp dụng phương pháp kiểm kê định kỳ cho việc hạch toán hàng tồn kho).

Số dư Bên Nợ:

• Đối với số dư bên Nợ của Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường, nó phản ánh giá trị của hàng hóa và vật tư đã mua nhưng vẫn đang ở trạng thái vận chuyển (chưa về nhập kho của doanh nghiệp).

Phương pháp kế toán nào được sử dụng trong một số giao dịch kinh tế chủ yếu đối với Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường?

Dựa theo quy định tại khoản 3 Điều 24 của Thông tư 200/2014/TT-BTC, các phương pháp kế toán cho một số giao dịch kinh tế chủ yếu đối với Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường được chi tiết như sau:

Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên:

1. Cuối kỳ kế toán:

   • Dựa trên hóa đơn mua hàng của các loại hàng chưa về nhập kho, nếu thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ, thực hiện ghi:
     • Nợ Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường (giá chưa có thuế giá trị gia tăng).
     • Nợ Tài khoản 133 - Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ.
     • Có Tài khoản 331 - Phải trả cho người bán; hoặc Có các Tài khoản 111, 112, 141,...

2. Sang tháng sau khi hàng về nhập kho:

   • Dựa trên hóa đơn và phiếu nhập kho, thực hiện ghi:
     • Nợ Tài khoản 152 - Nguyên liệu, vật liệu.
     • Nợ Tài khoản 153 - Công cụ, dụng cụ.
     • Nợ Tài khoản 156 - Hàng hóa.
     • Có Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường.

3. Sang tháng sau khi hàng đi đường không nhập kho mà giao thẳng cho khách hàng:

   • Dựa vào hợp đồng kinh tế, thực hiện ghi:
     • Nợ Tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán; hoặc Nợ Tài khoản 157 - Hàng gửi đi bán.
     • Có Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường.

4. Hao hụt, mất mát hàng mua đang đi đường:

   • Phản ánh giá trị hàng tồn kho bị hao hụt, mất mát dựa trên biên bản về mất mát hoặc hao hụt.
     • Nợ Tài khoản 1381 - Tài sản thiếu chờ xử lý.
     • Có Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường.

Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ:

1. Đầu kỳ:

   • Dựa trên trị giá thực tế của hàng hoá và vật tư đang đi đường đã kết chuyển cuối kỳ trước đó, thực hiện ghi:
     • Nợ Tài khoản 611 - Mua hàng.
     • Có Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường.

2. Cuối kỳ:

   • Dựa vào kết quả kiểm kê, xác định trị giá thực tế của hàng hóa và vật tư chưa nhập kho (đang đi đường cuối kỳ), thực hiện ghi:
     • Nợ Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường.
     • Có Tài khoản 611 - Mua hàng.

Câu hỏi thường gặp

Câu hỏi: Nguyên tắc kế toán Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường là gì?

Trả lời: Nguyên tắc kế toán của Tài khoản 151 là phản ánh giá trị của hàng hóa và vật tư mua từ bên ngoài, đã thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng đang ở trạng thái vận chuyển, chờ kiểm nhận trước khi nhập kho.

Câu hỏi: Kết cấu và nội dung phản ánh của Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường gồm những gì?

Trả lời: Tài khoản 151 có cấu trúc phản ánh gồm bên Nợ và bên Có. Bên Nợ phản ánh giá trị của hàng hóa và vật tư đã mua, đang ở trạng thái vận chuyển, kết chuyển giá trị thực tế của vật tư. Bên Có phản ánh giá trị của hàng hóa và vật tư đã về nhập kho hoặc chuyển giao trực tiếp cho khách hàng.

Câu hỏi: Phương pháp kế toán nào được sử dụng trong một số giao dịch kinh tế chủ yếu đối với Tài khoản 151?

Trả lời: Dựa vào quy định tại khoản 3 Điều 24 của Thông tư 200/2014/TT-BTC, phương pháp kế toán cho Tài khoản 151 có thể là phương pháp kê khai thường xuyên hoặc phương pháp kiểm kê định kỳ.

Câu hỏi: Cách kế toán khi hàng mua đang đi đường bị hao hụt, mất mát là gì?

Trả lời: Trong trường hợp hàng mua đang đi đường bị hao hụt, mất mát, kế toán phản ánh giá trị của hàng tồn kho bị mất mát dựa trên biên bản về mất mát. Ghi nợ vào Tài khoản 1381 - Tài sản thiếu chờ xử lý và có Tài khoản 151 - Hàng mua đang đi đường.