Những hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là một loại thuế gián thu, đánh vào các mặt hàng và dịch vụ được coi là xa xỉ hoặc có tác động tiêu cực đến xã hội. Việc áp dụng thuế này không chỉ nhằm hạn chế tiêu dùng những sản phẩm không cần thiết, mà còn góp phần tăng thu cho Ngân sách Nhà nước. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về những hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, và những quy định pháp luật liên quan đến loại thuế này.

Những hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

1. Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?

Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là một loại thuế gián thu, áp dụng đối với một số hàng hóa và dịch vụ mang tính chất xa xỉ, nhằm điều tiết việc sản xuất, nhập khẩu, và tiêu dùng trong xã hội. Thuế này không chỉ ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng mà còn tác động mạnh mẽ đến thu nhập của người tiêu dùng, từ đó góp phần điều tiết thu nhập xã hội.

Cụ thể, thuế TTĐB đánh vào những mặt hàng và dịch vụ không thiết yếu, thường là các sản phẩm cao cấp hoặc có khả năng gây hại như rượu, bia, thuốc lá, xe hơi sang trọng, và các dịch vụ giải trí cao cấp. Mục tiêu chính của thuế này là hạn chế sự tiêu thụ những sản phẩm không cần thiết hoặc có thể gây hại, đồng thời khuyến khích tiêu dùng những sản phẩm và dịch vụ thiết yếu hơn.

Một trong những đặc điểm quan trọng của thuế TTĐB là mặc dù thuế này do các cơ sở trực tiếp sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ nộp cho Nhà nước, nhưng thực tế người tiêu dùng lại là đối tượng phải chịu thuế. Lý do là khoản thuế này được cộng vào giá bán của hàng hóa và dịch vụ, do đó khi người tiêu dùng mua sản phẩm, họ đã gián tiếp trả thuế TTĐB.

Bên cạnh vai trò điều tiết tiêu dùng, thuế TTĐB còn là một công cụ hữu hiệu để tăng nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước, đồng thời tăng cường quản lý và kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh đối với những hàng hóa và dịch vụ thuộc diện chịu thuế. Việc áp dụng thuế TTĐB giúp Nhà nước có thể kiểm soát tốt hơn việc tiêu thụ những sản phẩm có tác động lớn đến sức khỏe cộng đồng và môi trường, đồng thời điều tiết thị trường theo hướng bền vững hơn.

2. Những hàng hóa chịu thuế thuế tiêu thụ đặc biệt

Những hàng hóa chịu thuế thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) được áp dụng cho một số loại hàng hóa nhất định, thường là những sản phẩm xa xỉ hoặc có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và môi trường. Dưới đây là danh sách chi tiết về các loại hàng hóa chịu thuế TTĐB:

• Thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá: Bao gồm các sản phẩm thuốc lá được dùng để hút, hít, nhai, ngửi, hoặc ngậm. Đây là nhóm hàng hóa chịu thuế cao do tác động tiêu cực của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng.
• Rượu: Tất cả các loại rượu, từ rượu nhẹ đến rượu mạnh, đều nằm trong danh mục hàng hóa chịu thuế TTĐB. Rượu được đánh thuế cao nhằm hạn chế tiêu dùng và giảm thiểu các vấn đề liên quan đến sức khỏe do sử dụng rượu quá mức.
• Bia: Giống như rượu, bia cũng là mặt hàng chịu thuế TTĐB. Điều này giúp hạn chế sự tiêu thụ bia trong xã hội và kiểm soát những tác động tiêu cực của việc tiêu thụ bia đối với sức khỏe và trật tự xã hội.
• Xe ô tô dưới 24 chỗ: Bao gồm các loại xe ô tô chở người có ít hơn 24 chỗ ngồi, kể cả các loại xe vừa chở người vừa chở hàng, với thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở người và khoang chở hàng. Việc đánh thuế TTĐB đối với các loại xe này nhằm điều tiết việc sử dụng xe ô tô cá nhân, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và ùn tắc giao thông.
• Xe mô tô hai bánh và ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm³: Các loại xe mô tô có dung tích xi lanh lớn, thường là các dòng xe cao cấp, cũng nằm trong danh mục chịu thuế TTĐB. Điều này giúp điều tiết việc sử dụng các loại phương tiện này, đặc biệt là trong các đô thị lớn.
• Tàu bay và du thuyền (sử dụng cho mục đích dân dụng): Các loại phương tiện như tàu bay và du thuyền, thường được sử dụng cho mục đích giải trí hoặc di chuyển xa xỉ, đều phải chịu thuế TTĐB. Đây là biện pháp nhằm hạn chế việc tiêu thụ các dịch vụ xa xỉ này.
• Xăng các loại: Tất cả các loại xăng đều chịu thuế TTĐB. Việc đánh thuế xăng nhằm giảm bớt việc tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, bảo vệ môi trường và thúc đẩy sử dụng các nguồn năng lượng thay thế.
• Điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống: Điều hòa nhiệt độ có công suất dưới 90.000 BTU cũng nằm trong danh sách hàng hóa chịu thuế. Đây là sản phẩm tiêu thụ nhiều năng lượng, và việc đánh thuế giúp điều tiết việc sử dụng và khuyến khích việc sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng hơn.
• Bài lá: Các loại bài lá dùng trong các trò chơi, đặc biệt là các trò chơi có tính chất cờ bạc, đều phải chịu thuế TTĐB. Điều này nhằm kiểm soát và hạn chế các hoạt động cờ bạc trái phép.
• Vàng mã, hàng mã: Bao gồm các sản phẩm vàng mã và hàng mã, ngoại trừ các loại đồ chơi trẻ em và đồ dùng dạy học. Việc đánh thuế TTĐB đối với vàng mã giúp hạn chế các hoạt động tiêu dùng mang tính mê tín và lãng phí tài nguyên.

3. Những hàng hóa không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Những hàng hóa không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Theo quy định tại Điều 3 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và khoản 3 Nghị định 108/2015/NĐ-CP, một số loại hàng hóa sẽ không thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt trong các trường hợp sau:

- Hàng hóa xuất khẩu:

• Hàng hóa được cơ sở sản xuất hoặc gia công trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài.
• Hàng hóa được bán hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh khác để xuất khẩu.

- Hàng hóa nhập khẩu:

+ Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại, và quà tặng cho các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, và cá nhân tại Việt Nam theo mức quy định của Chính phủ. Cụ thể bao gồm:

• Hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc mượn đường qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, hoặc hàng chuyển khẩu theo quy định của Chính phủ.
• Hàng hóa tạm nhập khẩu để tái xuất khẩu và tạm xuất khẩu để tái nhập khẩu, không phải nộp thuế nhập khẩu hoặc xuất khẩu trong thời hạn theo quy định của pháp luật.
• Đồ dùng của tổ chức, cá nhân nước ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao, hàng mang theo người trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế, và hàng nhập khẩu để bán miễn thuế theo quy định của pháp luật.

+ Hàng viện trợ nhân đạo, hàng viện trợ không hoàn lại, bao gồm cả hàng hóa nhập khẩu bằng nguồn vốn viện trợ không hoàn lại được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

+ Quà tặng từ các tổ chức, cá nhân nước ngoài cho các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, và đơn vị vũ trang nhân dân.

+ Quà biếu, quà tặng cho cá nhân tại Việt Nam theo định mức quy định của pháp luật.

- Tàu bay, du thuyền:

• Sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, hoặc khách du lịch.

- Các loại xe ô tô chuyên dụng:

• Xe ô tô cứu thương, xe chở phạm nhân, xe tang lễ.
• Xe ô tô thiết kế vừa có chỗ ngồi, vừa có chỗ đứng chở được từ 24 người trở lên.
• Xe ô tô sử dụng trong khu vui chơi, giải trí, thể thao không đăng ký lưu hành và không tham gia giao thông.

- Hàng hóa trong khu phi thuế quan:

• Hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan.
• Hàng hóa từ nội địa bán vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan.
• Hàng hóa được mua bán giữa các khu phi thuế quan với nhau, trừ xe ô tô chở người dưới 24 chỗ.

Các quy định này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh tế, ngoại giao, và nhân đạo, đồng thời đảm bảo các loại hàng hóa không thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được quản lý một cách hợp lý, tránh việc lạm dụng hoặc tránh thuế.

4. Ai là người phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt

Theo quy định tại Điều 4 của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Điều này có nghĩa là bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào tham gia vào việc sản xuất, nhập khẩu hoặc kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ chịu thuế TTĐB đều có nghĩa vụ phải nộp thuế này cho Nhà nước.

Cụ thể hơn, các tổ chức và cá nhân trong các lĩnh vực sản xuất, nhập khẩu hàng hóa như rượu, bia, thuốc lá, xe hơi, và những dịch vụ cao cấp như dịch vụ giải trí đều phải thực hiện nghĩa vụ thuế TTĐB. Đây là một phần trong trách nhiệm pháp lý của họ khi tham gia vào các hoạt động kinh doanh có liên quan đến những mặt hàng và dịch vụ bị xem là xa xỉ hoặc có tác động tiêu cực đến xã hội.

Ngoài ra, Luật cũng quy định một trường hợp đặc biệt liên quan đến các tổ chức, cá nhân kinh doanh xuất khẩu. Nếu những đơn vị này mua hàng hóa thuộc diện chịu thuế TTĐB từ cơ sở sản xuất với mục đích xuất khẩu, nhưng sau đó không thực hiện xuất khẩu mà tiêu thụ trong nước, thì chính những tổ chức, cá nhân kinh doanh xuất khẩu này sẽ trở thành người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Quy định này nhằm đảm bảo rằng tất cả các hàng hóa chịu thuế TTĐB tiêu thụ trong nước đều bị đánh thuế, dù ban đầu có thể được dự định để xuất khẩu.

5. Một số câu hỏi thường gặp

Vì sao một số hàng hóa lại chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?

Thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng nhằm điều tiết việc tiêu dùng những hàng hóa có tính chất xa xỉ, gây hại cho sức khỏe, môi trường hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Mục đích của thuế này là để hạn chế sự tiêu thụ, điều chỉnh hành vi tiêu dùng, và tăng nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước.

Thuế tiêu thụ đặc biệt có áp dụng cho các loại hàng hóa nhập khẩu không?

Có. Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng cho cả hàng hóa sản xuất trong nước và hàng hóa nhập khẩu. Các hàng hóa nhập khẩu thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt khi nhập vào Việt Nam sẽ phải nộp thuế theo quy định của pháp luật.

Mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với từng loại hàng hóa là bao nhiêu?

Mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với từng loại hàng hóa khác nhau, tùy thuộc vào loại hàng hóa cụ thể. Ví dụ, rượu, bia có thể chịu thuế suất từ 35% đến 65%, xe ô tô từ 10% đến 150%, tùy thuộc vào loại xe và dung tích xi-lanh. Các mức thuế suất cụ thể được quy định trong các văn bản pháp luật hiện hành.

Người tiêu dùng có phải trực tiếp nộp thuế tiêu thụ đặc biệt không?

Không. Thuế tiêu thụ đặc biệt được nộp bởi các cơ sở sản xuất, nhập khẩu hoặc kinh doanh hàng hóa chịu thuế. Tuy nhiên, thuế này thường được cộng vào giá bán sản phẩm, nên người tiêu dùng gián tiếp chịu thuế thông qua việc mua các sản phẩm có thuế tiêu thụ đặc biệt.

Hàng hóa tạm nhập tái xuất có chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không?

Hàng hóa tạm nhập tái xuất, tức là hàng hóa được nhập khẩu vào Việt Nam tạm thời và sau đó xuất khẩu lại, thường không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Tuy nhiên, nếu hàng hóa tạm nhập không được tái xuất mà tiêu thụ trong nước, thì hàng hóa đó sẽ phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định.

Thuế tiêu thụ đặc biệt có thay đổi theo thời gian không?

Có. Mức thuế suất và danh mục hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt có thể thay đổi theo thời gian dựa trên các quyết định của cơ quan lập pháp và Nhà nước, nhằm phản ánh những thay đổi trong chính sách kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường. Do đó, các tổ chức và cá nhân liên quan cần thường xuyên cập nhật thông tin để tuân thủ đúng các quy định mới nhất.

Hiểu rõ và tuân thủ đúng các quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành đúng pháp luật mà còn bảo vệ quyền lợi, đồng thời giảm thiểu các rủi ro pháp lý. Để đảm bảo mọi vấn đề thuế được giải quyết chính xác và hiệu quả, Công ty Luật ACC luôn sẵn sàng hỗ trợ chuyên sâu và kịp thời. Hãy liên hệ với chúng tôi để nhận được tư vấn và giải pháp pháp lý tối ưu nhất cho doanh nghiệp của bạn nhé!