Chia di sản thừa kế là chứng khoán

Di sản thừa kế là chứng khoán, là một chủ đề quan trọng và phức tạp, gợi lên những câu hỏi hấp dẫn về pháp lý và tài chính. Bài viết này sẽ dẫn dắt bạn qua quy trình thừa kế chứng khoán, từ xác định chúng trong di sản đến hồ sơ chuyển quyền sở hữu và thậm chí là cách tính thuế. Hãy khám phá những điều quan trọng này để hiểu rõ hơn về sự kết nối giữa di sản và thị trường chứng khoán trong ngữ cảnh pháp lý.

Chia di sản thừa kế là chứng khoán

1. Chứng khoán có được thừa kế không?

Căn cứ theo Điều 105 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:

Điều 105. Tài sản

1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.

2. Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.

Tại khoản 1 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định như sau:

Điều 4. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Chứng khoán là tài sản, bao gồm các loại sau đây:

a) Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;

b) Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;

c) Chứng khoán phái sinh;

d) Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.

Chứng khoán cũng được xem là một loại tài sản, nên hoàn toàn có thể thừa kế chứng khoán khi người để lại di sản đó qua đời.

2. Chia di sản thừa kế là chứng khoán. Hồ sơ chuyển quyền sở hữu chứng khoán do thừa kế

Chia di sản thừa kế là chứng khoán. Hồ sơ chuyển quyền sở hữu chứng khoán do thừa kế

2.1. Hồ sơ chuyển quyền sở hữu chứng khoán do thừa kế

Điều 28 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 108/QĐ-VSD năm 2021 quy định hồ sơ chuyển quyền sở hữu do thừa kế gồm:

• Văn bản đề xuất chuyển quyền sở hữu chứng khoán của người được thừa kế hoặc đại diện cho họ, cùng với bản sao chứng minh danh tính của bên nhận thừa kế và bản sao hợp lệ của Giấy chứng tử để lại tài sản thừa kế.

• Bản sao các tài liệu chứng minh nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân từ di sản thừa kế (trong trường hợp bên nhận thừa kế là cá nhân) theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân (bao gồm Tờ khai/Thông báo nộp thuế thu nhập cá nhân có xác nhận từ cơ quan thuế và văn bản xác nhận đã nộp tiền vào ngân sách nhà nước).

2.2. Chia thừa kế

Thừa Kế Theo Di Chúc

• Bản sao Di chúc hợp pháp theo quy định của pháp luật được coi là hợp lệ, và việc Văn bản khai nhận hoặc từ chối nhận di sản từ những người được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc;

• Bản sao văn bản phân chia tài sản thừa kế cũng được coi là hợp lệ trong trường hợp di chúc không xác định rõ số lượng chứng khoán.

Thừa Kế Theo Pháp Luật

• Bản tường trình của người nhận thừa kế về các mối quan hệ nhân thân của người để lại thừa kế cần liệt kê đầy đủ thông tin về hàng thừa kế (vợ, chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi...). Người nhận thừa kế cam kết về tính chính xác của các thông tin kê khai trong bản tường trình và chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật nếu có tranh chấp xảy ra.

• Bản sao hợp lệ văn bản thỏa thuận về việc phân chia di sản thừa kế (trong trường hợp có nhiều người trong diện nhận thừa kế) hoặc văn bản khai nhận di sản thừa kế (trường hợp chỉ có một người trong diện nhận thừa kế) cần có xác nhận của cơ quan công chứng hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

• Bản sao hợp lệ văn bản từ chối nhận di sản thừa kế (trong trường hợp người nằm trong diện thừa kế từ chối nhận di sản thừa kế) hoặc văn bản ủy quyền đứng tên sở hữu quản lý di sản thừa kế (trong trường hợp những người nằm trong diện thừa kế ủy quyền cho người khác) cần có xác nhận của cơ quan công chứng hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

• Yêu cầu chuyển khoản chứng khoán theo Mẫu 21/LK Quy chế hoạt động lưu ký chứng khoán do Tổng Giám đốc VSD ban hành (03 bản đối với trường hợp khác TVLK, 02 bản đối với trường hợp cùng TVLK). Đồng thời, văn bản của TVLK nơi bên để lại thừa kế cần xác nhận về số dư chứng khoán lưu ký và cam kết phong tỏa trong quá trình thực hiện thủ tục chuyển quyền sở hữu.

3. Người nhận thừa kế chứng khoán thì có phải đóng thuế không?

Căn cứ tại khoản 9 Điều 3 Nghị định 65/2013/NĐ-CP cụ thể như sau:

Điều 3. Thu nhập chịu thuế

Thu nhập chịu thuế của cá nhân gồm các loại thu nhập sau đây:

...

9. Thu nhập từ thừa kế là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.

Vì vậy, khi thừa kế chứng khoán, người nhận thừa kế phải chịu thuế thu nhập cá nhân.

Căn cứ tại Điều 23 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định như sau:

Điều 23. Đối với thu nhập từ trúng thưởng, thừa kế, quà tặng

1. Thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ trúng thưởng, thừa kế, quà tặng của cá nhân không cư trú được xác định bằng thu nhập tính thuế theo hướng dẫn tại khoản 2, Điều này nhân (×) với thuế suất 10%.

..."

• Công thức tính thuế TNCN: Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất 10%

4. Câu hỏi thường gặp

Câu hỏi 1: Người thân trong gia đình tôi có tham gia đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, hiện tại người đó chết và không để lại di chúc, vậy tôi cần làm gì để được thừa kế loại tài sản này?

Khi người thân tham gia đầu tư chứng khoán mà không để lại di chúc, tài sản này sẽ được chia thừa kế theo quy định của pháp luật, cụ thể theo điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015.

Câu hỏi 2: Nếu không có người nhận thừa kế thì sao?

Theo quy định của Điều 127 Luật Doanh nghiệp năm 2020 và Điều 622 Bộ luật Dân sự năm 2015, trong trường hợp cổ đông cá nhân chết mà không có người thừa kế, người thừa kế từ chối hoặc bị truất quyền thừa kế, tài sản đó sẽ trở thành tài sản không có người nhận thừa kế và thuộc về Nhà nước. Tuy nhiên, trước khi chuyển giao cho Nhà nước, phải thực hiện nghĩa vụ về tài sản và trừ đi các nghĩa vụ nếu người đó còn sống.

Câu hỏi 3: Cách tính thuế TNCN từ thừa kế chứng khoán?

Thuế TNCN từ thừa kế chứng khoán đối với cá nhân cư trú được tính bằng công thức:

Thuế = Thu nhập tính thuế x Thuế suất 10%.

Thu nhập tính thuế từ nhận thừa kế là phần giá trị tài sản nhận thừa kế vượt trên 10 triệu đồng mỗi lần nhận. Đối với chứng khoán, giá trị được xác định dựa trên giá tham chiếu (đối với Sở Giao dịch chứng khoán) hoặc giá trị số sách kế toán (đối với chứng khoán không thuộc trường hợp trên).

Đối với cá nhân không cư trú, thuế TNCN từ thừa kế chứng khoán tính theo công thức tương tự. Thu nhập chịu thuế là phần giá trị tài sản thừa kế vượt trên 10 triệu đồng theo từng lần phát sinh thu nhập nhận được tại Việt Nam. Thời điểm xác định thu nhập tính thuế là khi cá nhân làm thủ tục đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng tài sản tại Việt Nam.

Câu hỏi 4: Hồ sơ chuyển quyền sở hữu chứng khoán do thừa kế được quy định như thế nào?

Hồ sơ chuyển quyền sở hữu chứng khoán do thừa kế cần bao gồm:

1. Văn bản đề nghị chuyển quyền sở hữu và bản sao giấy tờ nhận diện của người nhận thừa kế.

2. Bản sao hợp lệ Giấy chứng tử của người để lại tài sản thừa kế.

3. Bản sao tài liệu chứng minh thuế thu nhập cá nhân (nếu là cá nhân) và xác nhận nộp tiền vào ngân sách.

4. Đối với thừa kế theo di chúc:

   a. Bản sao hợp lệ Di chúc và văn bản khai nhận hoặc từ chối di sản.

   b. Bản sao hợp lệ văn bản phân chia tài sản thừa kế.

5. Đối với thừa kế theo pháp luật:

   a. Bản tường trình về mối quan hệ nhân thân và cam kết về tính chính xác.

   b. Bản sao hợp lệ văn bản thỏa thuận/phân chia di sản thừa kế.

   c. Bản sao hợp lệ văn bản từ chối nhận di sản hoặc ủy quyền quản lý.

6. Yêu cầu chuyển khoản chứng khoán theo Mẫu 21/LK Quy chế và văn bản xác nhận số dư và cam kết phong tỏa từ TVLK.