Đấu giá trực tuyến? So sánh đấu giá trực tuyến với đấu giá truyền thống

1. Đấu giá trực tuyến là gì?  

Tại Mục 40 Luật đấu giá tài sản 2016 quy định về hình thức đấu giá, phương thức đấu giá, theo đó các hình thức đấu giá bao gồm các hình thức sau: (1) Đấu giá trực tiếp bằng lời nói, (2) Đấu giá  bỏ phiếu trực tiếp , (3) Đấu giá  bỏ phiếu gián tiếp; (4) đấu giá trực tuyến. Theo đó, đấu giá trực tuyến là một trong 4 hình thức đấu giá được pháp luật quy định. Ở mỗi hình thức đấu giá khác nhau  sẽ có những nguyên tắc và thủ tục khác nhau theo  pháp luật.  – Lịch sử đấu giá trực tuyến: Thương mại trực tuyến  trên web  đấu giá trực tuyến bắt đầu từ năm 1995, khi hai trang web đấu giá được thành lập độc lập với các mô hình kinh doanh thay thế. Trang web đấu giá trực tuyến đầu tiên là Onsale.com, được thành lập bởi Jerry Kaplan vào tháng 5 năm 1995. Tháng 9 cùng năm, eBay được thành lập bởi nhà khoa học máy tính người Pháp gốc Iran Pierre Omidyar. Cả hai công ty này đều sử dụng đặt giá thầu gia tăng. Web cung cấp những lợi thế mới như việc sử dụng đặt giá thầu tự động thông qua các biểu mẫu điện tử, một công cụ tìm kiếm để  nhanh chóng tìm thấy các mặt hàng và khả năng cho phép người dùng xem các mặt hàng theo danh mục. Không giống như Onsale, nơi doanh nghiệp tự đóng vai trò là người bán, eBay là trang đấu giá trực tuyến đầu tiên hỗ trợ giao dịch giữa người với người. Điều này cho phép eBay trở thành trang đấu giá trực tuyến đầu tiên thu hút khối lượng  giao dịch trực tuyến lớn và  có cơ sở người dùng thương mại điện tử lớn nhất so với bất kỳ trang web nào trong những năm 2000.  Đấu giá trực tuyến đã làm tăng đáng kể sự đa dạng của hàng hóa và dịch vụ có thể được mua và bán. được bán bằng  cơ chế đấu giá đồng thời mở rộng khả năng  tiến hành đấu giá, vận hành và  tạo  các ứng dụng mới cho  đấu giá nói chung. Trong môi trường web ngày nay, có hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn trang web dành riêng cho  hoạt động kinh doanh đấu giá trực tuyến. 

  Tuy nhiên, đấu giá trực tuyến trên các trang web không phải là loại đấu giá trực tuyến đầu tiên. Trên thực tế, trước họ, các cuộc đấu giá trực tuyến được tiến hành thông qua email và bảng tin. Người điều hành cuộc đấu giá/người bán sẽ đăng thông báo trên bảng thông báo của hệ thống, mô tả mặt hàng được rao bán và đặt giá thầu tối thiểu cũng như thời gian kết thúc. CompuServe đã tài trợ cho các cuộc đấu giá như vậy thông qua hệ thống rao vặt của mình vào năm 1980. Nhưng các cá nhân đã điều hành các cuộc đấu giá trực tuyến của riêng họ ngay từ năm 1979 trên  CompuServe và The Source, đang ở giai đoạn thử nghiệm trong phần đầu  của năm đó. Các cuộc đấu giá như vậy cũng được tiến hành trên các BBS công khai  đầu tiên, có từ năm 1978.  

2. So sánh đấu giá trực tuyến với đấu giá truyền thống rất chi tiết: 

 – Thứ nhất, về nguyên tắc khi áp dụng hình thức đấu giá trực tuyến: tại điều 8 nghị định 62/2017/NĐ-CP hướng dẫn luật đấu giá bất động sản quy định về nguyên tắc đấu giá trực tuyến,  nguyên tắc đấu giá trực tuyến bao gồm các nội dung sau: Nguyên tắc: 

 Đấu giá trực tuyến phải  tuân thủ Đạo luật  đấu giá tài sản.  

 Đấu giá trực tuyến phải thực hiện nguyên tắc bảo mật về tài khoản truy cập, thông tin về người tham gia đấu giá và các thông tin khác theo quy định của pháp luật. 

  Đấu giá trực tuyến phải thực hiện nguyên tắc  khách quan, minh bạch, an toàn, bảo mật mạng.  

 Đấu giá trực tuyến cần áp dụng nguyên tắc  bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu, người tham gia đấu giá và cá nhân, tổ chức có liên quan.  

 Việc quy định về những nguyên tắc đối với hình thức đấu giá trực tuyến nhằm bảo đảm về quyền và lợi ích của các bên khi tham gia vào quan hệ đấu giá. Đấu giá trực tuyến là hình thức đấu giá thông qua hệ thống mạng xã hội thì vấn đề về độ bảo mật thông tin, bảo mật tài khoản của những người tham gia đấu giá tài sản và tất cả những thông tin khác là một trong những nguyên tắc tất yếu được áp dụng, cũng như những hình thức đấu giá khác thì việc đấu giá trực tuyến cũng phải đảm bảo về tính minh bạch, an toàn, an ninh mạng. Đấu giá trực tuyến là một trong những hình thức tiết kiệm những chi phí đi lại, thời gian tuy nhiên việc sử dụng hình thức đấu giá trực tuyến cần phải đảm bảo cũng như phải có độ bảo mật cao, nhằm bảo mật về tất cả những thông tin và quyền và lợi ích hợp pháp của các bên khi tham gia vào đấu giá tài sản. 

  – Thứ hai, về tổ chức cuộc đấu giá bằng hình thức đấu giá trực tuyến: cụ thể tại Điều 9 Nghị định 62/2017/NĐ-CP hướng dẫn Luật đấu giá tài sản quy định về tổ chức cuộc đấu giá bằng hình thức trực tuyến theo đó: 

 Tổ chức đấu giá tài sản bằng hình thức trực tuyến, Hội đồng đấu giá tài sản, tổ chức Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng thực hiện trình tự, thủ tục đấu giá tài sản theo quy định của pháp luật. 

 Tổ chức  đấu giá tài sản sử dụng trang đấu giá trực tuyến của  mình hoặc ký hợp đồng với tổ chức đấu giá tài sản khác có trang đấu giá trực tuyến để dàn xếp giá  đấu giá trực tuyến.  

 – Thứ ba, về trình tự, cách thức tiến hành đấu giá theo hình thức đấu giá trực tuyến: 

 Bước 1: Đăng tải  thông tin điện tử trên Trang đấu giá trực tuyến: Tổ chức đấu giá tài sản đăng tải Quy chế  đấu giá trên Trang  đấu giá trực tuyến.  

 Bước 2: Đăng ký 

 Khi đăng ký tham gia đấu giá, Người tham gia đấu giá được cấp Tài khoản truy cập; được hướng dẫn  sử dụng tài khoản, cách thức đấu giá và các nội dung cần thiết khác trên website đấu giá trực tuyến để thực hiện  đấu giá trực tuyến. Chủ thể khi tham gia đấu giá trực tuyến đều phải sử dụng riêng tài khoản cá nhân của mình đã đăng ký và thực hiện việc trả giá theo phương thức đấu giá, thời điểm bắt đầu tiến hành đấu giá và thời điểm kết thúc đấu giá, bước giá đã được công bố.  

 – Khi kết thúc cuộc đấu giá, thành viên được Hội đồng đấu giá tài sản chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện cuộc đấu giá trực tuyến xác định người trúng đấu giá như sau: 

 Trường hợp 1: Nếu trong trường hợp việc trả giá được thực hiện bằng phương thức trả giá lên thì người trúng đấu giá là người có mức trả giá cao nhất được hệ thống thông tin đấu giá trực tuyến ghi nhận tại thời điểm kết thúc việc trả giá. 

  Trường hợp 2: Nếu trong trường hợp việc trả giá được thực hiện bằng phương thức đặt giá xuống thì người trúng đấu giá là người đầu tiên chấp nhận mức giá khởi điểm hoặc giá đã giảm được hệ thống thông tin đấu giá trực tuyến ghi nhận.  

 Bước 3: Công bố kết quả: Kết quả cuộc đấu giá trực tuyến được đăng công khai trên hệ thống đấu giá trực tuyến và được gửi vào địa chỉ điện tử của người tham gia đấu giá đã đăng ký với tổ chức đấu giá tài sản, Hội đồng đấu giá tài sản, tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng ngay sau khi công bố người trúng đấu giá trên hệ thống đấu giá trực tuyến. 

  Bước 4: Thông báo kết quả đấu giá trực tuyến: Tổ chức đấu giá tài sản, Hội đồng đấu giá tài sản, tổ chức thông báo kết quả đấu giá cho người trúng đấu giá ngay sau khi có kết quả đấu giá trực tuyến. Theo đó,  thông báo cần nêu rõ  thông tin về tài sản đấu giá, thời gian bắt đầu, kết thúc cuộc đấu giá, thời điểm hệ thống đấu giá trực tuyến ghi nhận giá trúng đấu giá của 'cuộc đấu giá'. 

  Về hình thức: 

 Đấu giá truyền thống: người mua được trực tiếp xem xét, kiểm tra sản phẩm. Cả người mua và người bán  phải đến địa điểm diễn ra cuộc đấu giá.  

 Đấu giá trực tuyến: Người mua chỉ nhìn thấy sản phẩm  qua  ảnh đăng trên mạng. Bên đó có thể tham gia Đấu giá ở bất kỳ nơi nào có kết nối Internet.  – Về số lượng người tham gia đấu giá: 

 Đấu giá truyền thống: Số lượng người tham gia đấu giá có hạn. 

 Đấu giá trực tuyến: không giới hạn số lượng người tham gia đấu giá  

 - Về thời gian tổ chức đấu giá: 

 Đấu giá truyền thống: Đấu giá ngắn hạn và định kỳ 

 Đấu giá trực tuyến: Thời gian đấu giá  ngày,  tuần,  tháng 

  Về hình phạt: 

 Đấu giá truyền thống: có các hình phạt đối với người mua khi họ thắng đấu giá nhưng không trả tiền, chẳng hạn như tịch thu tiền đặt cọc 

 Đấu giá trực tuyến: Không bị phạt trừ việc xóa  tài khoản đã đăng ký khi tham gia đấu giá. 

  Về mức độ rủi ro: 

 Đấu giá truyền thống: rủi ro  đấu giá  thấp nhất (sản phẩm thực tế, người mua thực tế) 

 Đấu giá trực tuyến: rủi ro cao do hàng ảo, người mua ảo 

 - Về vật phẩm đấu giá: 

 Đấu giá truyền thống: Vật phẩm đấu giá có giá trị hạn chế, giá trị  cao hoặc cực cao.  

 Đấu giá trực tuyến: vật phẩm đấu giá đa dạng, giá trị  sản phẩm tương đối thấp.