So sánh doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh

Việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp là điều vô cùng quan trọng trong quá trình thành lập và định hướng phát triển về sau. Do đó, bài viết sau đây của Công ty Luật ACC sẽ so sánh doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về những điểm khác biệt, từ cơ cấu quản lý đến trách nhiệm pháp lý. Điều này sẽ hỗ trợ họ đưa ra quyết định đúng đắn cho hoạt động kinh doanh của mình.

So sánh doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh

1. Những trường hợp nào nên thành lập doanh nghiệp tư nhân hoặc nên thành lập công ty hợp doanh?

Việc lựa chọn giữa doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô kinh doanh, nhu cầu quản lý và mức độ rủi ro mà chủ doanh nghiệp sẵn sàng chịu. Dưới đây là những trường hợp cụ thể nên cân nhắc thành lập doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty hợp danh:

1.1. Trường hợp nên thành lập doanh nghiệp tư nhân

• Chủ doanh nghiệp muốn toàn quyền quyết định mọi hoạt động: Doanh nghiệp tư nhân là lựa chọn tốt nếu bạn muốn giữ quyền kiểm soát hoàn toàn và tự mình ra quyết định trong mọi khía cạnh của doanh nghiệp mà không phải chia sẻ quyền hạn với bất kỳ ai. Bạn sẽ có toàn quyền quản lý và điều hành doanh nghiệp, từ việc tuyển dụng, quản lý tài chính đến chiến lược kinh doanh.
• Doanh nghiệp nhỏ, quy mô vốn ít: Nếu hoạt động kinh doanh có quy mô nhỏ, lượng vốn đầu tư không quá lớn, doanh nghiệp tư nhân là lựa chọn thích hợp do cấu trúc quản lý đơn giản và không bị ràng buộc bởi nhiều quy định phức tạp về quản lý và tổ chức. Mô hình này thích hợp cho các ngành như bán lẻ, dịch vụ nhỏ lẻ, hoặc sản xuất quy mô gia đình.
• Không lo ngại về trách nhiệm vô hạn: Chủ doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm vô hạn với toàn bộ tài sản cá nhân cho các khoản nợ và nghĩa vụ của doanh nghiệp. Nếu bạn cảm thấy tự tin trong việc quản lý và kiểm soát rủi ro tài chính của doanh nghiệp, đây có thể là lựa chọn hợp lý.
• Không có ý định huy động vốn từ nhiều nguồn: Doanh nghiệp tư nhân không có khả năng huy động vốn từ nhiều thành viên góp vốn như các loại hình doanh nghiệp khác. Nếu bạn không có nhu cầu mở rộng hoặc chia sẻ vốn với đối tác, mô hình này phù hợp.

1.2. Trường hợp nên thành lập công ty hợp danh 

• Muốn chia sẻ quyền quản lý và trách nhiệm: Nếu bạn muốn hợp tác với người khác trong việc quản lý doanh nghiệp, công ty hợp danh là mô hình lý tưởng. Trong công ty hợp danh, các thành viên hợp danh cùng nhau quản lý, chia sẻ trách nhiệm và đưa ra các quyết định quan trọng. Mô hình này thích hợp khi bạn cần sự hỗ trợ từ đối tác có kinh nghiệm và chuyên môn bổ trợ.
• Mong muốn kết hợp vốn và kỹ năng từ nhiều người: Công ty hợp danh là lựa chọn tốt nếu bạn và các đối tác muốn góp vốn, chia sẻ trách nhiệm cũng như phân chia lợi nhuận dựa trên phần vốn đóng góp. Điều này giúp tăng quy mô vốn và kết hợp được những nguồn lực khác nhau để phát triển doanh nghiệp một cách hiệu quả.
• Muốn phân chia rõ trách nhiệm vô hạn và hữu hạn: Một điểm đặc biệt của công ty hợp danh là phân biệt rõ giữa thành viên hợp danh (chịu trách nhiệm vô hạn) và thành viên góp vốn (chịu trách nhiệm hữu hạn). Điều này giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc huy động vốn từ bên ngoài mà vẫn đảm bảo quyền kiểm soát của các thành viên hợp danh chính.
• Hoạt động trong lĩnh vực chuyên môn cao: Công ty hợp danh thường được thành lập bởi những người có cùng chuyên môn hoặc trong các ngành nghề đòi hỏi sự hợp tác chuyên sâu như luật sư, bác sĩ, kỹ sư, kế toán. Mô hình này cho phép các chuyên gia có thể cùng nhau hợp tác kinh doanh và cùng chịu trách nhiệm về hoạt động của doanh nghiệp.

Kết luận lại 

• Doanh nghiệp tư nhân phù hợp với các cá nhân muốn tự mình quản lý và chịu trách nhiệm toàn bộ về hoạt động kinh doanh, đặc biệt là các hoạt động kinh doanh nhỏ và không cần huy động vốn từ bên ngoài.
• Công ty hợp danh thích hợp cho những doanh nghiệp có nhiều thành viên muốn hợp tác quản lý, chia sẻ trách nhiệm và muốn huy động thêm vốn từ các đối tác mà vẫn đảm bảo sự kiểm soát của các thành viên hợp danh chính.

Lựa chọn đúng loại hình doanh nghiệp sẽ giúp bạn tối ưu hóa lợi ích và hạn chế rủi ro trong quá trình kinh doanh.

>>>> Tìm hiểu thêm về: Doanh nghiệp tư nhân có tư cách pháp nhân không?

2. So sánh doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh

So sánh doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh

Doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh là hai loại hình doanh nghiệp phổ biến tại Việt Nam, mỗi loại hình có những đặc điểm riêng biệt. Dưới đây là bảng so sánh giữa hai loại hình này:

2.1. Chủ sở hữu

• Doanh nghiệp tư nhân: Do một cá nhân duy nhất làm chủ sở hữu và điều hành. Người này chịu trách nhiệm vô hạn về toàn bộ các nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp.
• Công ty hợp danh: Có ít nhất hai thành viên hợp danh, ngoài ra có thể có thành viên góp vốn. Các thành viên hợp danh cùng nhau điều hành và chịu trách nhiệm vô hạn, trong khi thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn.

2.2. Trách nhiệm tài sản

• Doanh nghiệp tư nhân: Chủ doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân, không chỉ là vốn đầu tư vào doanh nghiệp.
• Công ty hợp danh: Thành viên hợp danh phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng tài sản cá nhân. Thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi phần vốn góp.

2.3. Tư cách pháp nhân

• Doanh nghiệp tư nhân: Không có tư cách pháp nhân, nghĩa là doanh nghiệp và chủ sở hữu là một thể thống nhất về tài sản và trách nhiệm.
• Công ty hợp danh: Có tư cách pháp nhân từ khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

2.4. Vốn điều lệ

• Doanh nghiệp tư nhân: Vốn điều lệ là số vốn mà chủ doanh nghiệp đăng ký khi thành lập, và không có quy định về mức vốn tối thiểu.
• Công ty hợp danh: Vốn điều lệ bao gồm phần vốn của các thành viên hợp danh và thành viên góp vốn, không có quy định cụ thể về mức vốn tối thiểu.

2.5. Quyền quyết định và quản lý

• Doanh nghiệp tư nhân: Chủ doanh nghiệp toàn quyền quyết định mọi hoạt động của doanh nghiệp.
• Công ty hợp danh: Thành viên hợp danh có quyền quản lý và điều hành công ty. Thành viên góp vốn không được tham gia quản lý, chỉ có quyền lợi và nghĩa vụ tài chính.

2.6. Chuyển nhượng vốn

• Doanh nghiệp tư nhân: Chủ doanh nghiệp không thể chuyển nhượng doanh nghiệp cho người khác. Khi chủ doanh nghiệp chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự, doanh nghiệp chấm dứt hoạt động.
• Công ty hợp danh: Thành viên hợp danh không được chuyển nhượng phần vốn góp nếu không có sự đồng ý của các thành viên hợp danh còn lại. Thành viên góp vốn có thể chuyển nhượng phần vốn của mình cho người khác.

2.7. Chế độ thuế

• Doanh nghiệp tư nhân: Chủ doanh nghiệp chịu thuế thu nhập cá nhân trên toàn bộ lợi nhuận của doanh nghiệp.
• Công ty hợp danh: Lợi nhuận được chia theo tỷ lệ vốn góp của các thành viên, và các thành viên hợp danh sẽ chịu thuế thu nhập cá nhân trên phần lợi nhuận mình nhận được.

Doanh nghiệp tư nhân thường đơn giản về quản lý và phù hợp cho cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, nhưng rủi ro tài chính cao do phải chịu trách nhiệm vô hạn. Công ty hợp danh phức tạp hơn về quản lý, nhưng mang lại sự hợp tác và chia sẻ trách nhiệm giữa các thành viên, đồng thời có sự phân chia rõ ràng giữa trách nhiệm vô hạn và hữu hạn.

>>> Tìm hiểu thêm về: Các loại thuế doanh nghiệp tư nhân phải nộp là gì?

3. Có thể chuyển đổi từ doanh nghiệp tư nhân sang công ty hợp danh được không? 

Căn cứ theo Điều 205 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân có thể chuyển đổi thành công ty hợp danh nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định. Việc chuyển đổi này không chỉ là một quyết định quan trọng về pháp lý mà còn đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài sản, nợ nần và các cam kết với đối tác và người lao động.

Dưới đây là các điều kiện cần thiết để doanh nghiệp tư nhân chuyển đổi thành công ty hợp danh:

3.1. Đáp ứng điều kiện của Luật Doanh nghiệp

• Doanh nghiệp tư nhân phải có đủ các điều kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 27 Luật Doanh nghiệp, bao gồm các điều kiện về tư cách pháp lý, ngành nghề kinh doanh, tên doanh nghiệp và các quy định liên quan đến giấy phép hoạt động.

3.2. Cam kết chịu trách nhiệm về các khoản nợ

• Chủ doanh nghiệp tư nhân cần cam kết bằng văn bản về việc chịu trách nhiệm cá nhân với toàn bộ tài sản của mình đối với tất cả các khoản nợ chưa thanh toán của doanh nghiệp. Điều này đảm bảo rằng các nghĩa vụ tài chính trước khi chuyển đổi sẽ vẫn được thực hiện đầy đủ.

3.3. Thỏa thuận tiếp tục thực hiện các hợp đồng

• Các hợp đồng chưa thanh lý của doanh nghiệp tư nhân cần được chuyển giao cho công ty hợp danh mới. Chủ doanh nghiệp tư nhân phải đạt được thỏa thuận với các bên liên quan, đảm bảo rằng công ty hợp danh sẽ tiếp tục thực hiện các hợp đồng này sau khi chuyển đổi.

3.4. Cam kết về việc sử dụng lao động

• Chủ doanh nghiệp tư nhân phải cam kết hoặc thỏa thuận bằng văn bản với các thành viên góp vốn khác về việc tiếp nhận và sử dụng lao động hiện có của doanh nghiệp tư nhân. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo sự liên tục trong hoạt động của doanh nghiệp sau khi chuyển đổi.

3.5. Thủ tục đăng ký chuyển đổi

• Sau khi hồ sơ chuyển đổi được nộp, trong thời hạn 03 ngày làm việc, Cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ xem xét và cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp nếu doanh nghiệp đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định. Tình trạng pháp lý của doanh nghiệp sẽ được cập nhật trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

3.6. Quyền và nghĩa vụ kế thừa

• Công ty hợp danh được chuyển đổi sẽ kế thừa toàn bộ quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp tư nhân, bao gồm cả tài sản và các nghĩa vụ pháp lý. Chủ doanh nghiệp tư nhân vẫn phải chịu trách nhiệm với các khoản nợ phát sinh trước ngày công ty hợp danh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Việc chuyển đổi từ doanh nghiệp tư nhân sang công ty hợp danh là hoàn toàn có thể thực hiện theo quy định của pháp luật nếu đáp ứng các điều kiện về tài chính, cam kết đối với người lao động và các hợp đồng chưa thanh lý. Điều này giúp doanh nghiệp có thể thay đổi mô hình hoạt động, tăng tính hợp tác và chia sẻ trách nhiệm trong kinh doanh, đồng thời vẫn đảm bảo thực hiện đầy đủ nghĩa vụ pháp lý với các bên liên quan.

>>> Xem thêm về: Chuyển đổi doanh nghiệp tư nhân sang công ty TNHH

4. Câu hỏi thường gặp 

Doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh khác nhau như thế nào về số lượng thành viên?

Trả lời: Doanh nghiệp tư nhân chỉ có một chủ sở hữu duy nhất, trong khi công ty hợp danh có ít nhất hai thành viên hợp danh cùng quản lý và chịu trách nhiệm.

Trách nhiệm pháp lý của chủ doanh nghiệp tư nhân và thành viên hợp danh có khác nhau không?

Trả lời: Chủ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn với toàn bộ tài sản cá nhân, trong khi các thành viên hợp danh trong công ty hợp danh cũng chịu trách nhiệm vô hạn, nhưng có sự chia sẻ trách nhiệm giữa các thành viên.

Việc ra quyết định trong doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh có gì khác biệt?

Trả lời: Trong doanh nghiệp tư nhân, chủ doanh nghiệp tự quyết định mọi hoạt động, còn trong công ty hợp danh, các thành viên hợp danh cùng thảo luận và đưa ra quyết định chung.

Hy vọng sau khi đọc các thông tin về so sánh doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh, Quý bạn đọc sẽ có thêm những góc nhìn tổng quan về chủ đề này. Nếu có bất kỳ vấn đề vướng mắc cần giải đáp cụ thể, Quý bạn đọc hãy liên hệ với Công ty luật ACC qua số hotline 1900.3330 để được hỗ trợ.