Chuyển giá là gì? Và các hình thức chuyển giá gồm những gì?

Chuyển giá là gì? Chuyển giá là quá trình xác định giá của hàng hoá, dịch vụ hoặc tài sản được chuyển đổi giữa các phân nhánh hoặc đơn vị trong cùng một tổ chức. Điều này thường nhằm mục đích tối ưu hóa lợi ích thuế hoặc lợi nhuận, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về tính công bằng và tuân thủ pháp luật. Để hiểu rõ hơn, hãy cùng ACC đi vào tìm hiểu qua bài viết sau nhé!

Chuyển giá là gì? Và các hình thức chuyển giá gồm những gì?

1. Chuyển giá là gì?

Chuyển giá là việc cải biến giá của hàng hóa, dịch vụ hoặc tài sản khi chúng được chuyển đổi giữa các công ty liên kết, nhằm mục đích giảm thiểu tổng số thuế phải trả của các công ty này. Thực tế, chuyển giá thường xảy ra khi các công ty này cố ý đặt giá không tuân theo giá thị trường.

Hành vi chuyển giá phản ánh sự chủ quan của các tổ chức kinh tế có mối quan hệ với nhau, như các thành viên trong một tập đoàn hoặc các tổ chức có lợi ích chung. Họ thường áp dụng giá không phản ánh thực tế để phân phối lợi nhuận từ nơi có thuế cao sang nơi có thuế thấp, nhằm giảm thiểu tổng chi phí thuế và tối đa hóa lợi nhuận sau thuế.

Chuyển giá không chỉ xảy ra trong các giao dịch qua biên giới mà còn trong các giao dịch nội địa của một quốc gia. Doanh nghiệp có thể thành lập thêm các công ty con hoặc liên kết với các doanh nghiệp khác để di chuyển lợi nhuận đến nơi được hưởng thuế ưu đãi, từ đó giảm thiểu số thuế phải nộp.

2. Các hình thức chuyển giá

Có nhiều hình thức chuyển giá, đây là cách các doanh nghiệp thực hiện nhằm tối đa hóa lợi nhuận của mình. Mục đích chính là chuyển giá để tạo ra lợi nhuận hoặc giảm thiểu lỗ.

• Tăng giá trị vốn thông qua tài sản hữu hình: Trong nỗ lực tăng giá trị vốn, các doanh nghiệp đang chuyển hướng tập trung vào việc góp vốn bằng tài sản vật chất như máy móc và thiết bị. Đặc biệt, việc sử dụng đất đang trở nên phổ biến, mặc dù điều này thường bị đánh giá thấp.
• Giá trị thiết bị công nghệ và vấn đề về định giá: Các công nghệ nhập khẩu đang trở nên lạc hậu và dần mất giá trị trong nước. Tuy nhiên, việc định giá chúng gặp khó khăn do thiếu thông tin và dữ liệu chính xác, dẫn đến việc giá trị thực của chúng bị định cao hơn nhiều so với giá trị thực.
• Định giá tài sản vô hình: Tài sản vô hình luôn là một thách thức trong việc định giá, và việc này càng trở nên phức tạp hơn khi các doanh nghiệp góp vốn bằng các phần mềm, thương hiệu, hoặc công thức độc quyền. Khó khăn trong việc xác định giá trị thực dẫn đến tình trạng giá trị tài sản bị phình to, làm tăng tỷ lệ góp vốn và ảnh hưởng của các nhà đầu tư.
• Thay đổi giá bán giữa các công ty liên kết: Việc điều chỉnh giá bán giữa các công ty liên kết là một biện pháp phổ biến để thay đổi lợi nhuận và chi phí, thường thông qua việc thiết lập giá cả khác biệt so với thị trường.
• Chi phí quảng cáo: Các doanh nghiệp thường tăng chi phí quảng cáo để tăng hiệu quả tiếp thị, đặc biệt là trong môi trường FDI. Mặc dù quy định về chi phí quảng cáo vẫn còn chưa chặt chẽ, điều này có thể dẫn đến các biện pháp giảm thuế và lỗ ảo.

Các hình thức chuyển giá

• Vay và cho vay giữa các doanh nghiệp liên kết: Các khoản vay và cho vay giữa các doanh nghiệp liên kết là một cách phổ biến để chuyển lợi nhuận từ nơi có thuế suất cao sang nơi có thuế suất thấp.
• Nâng cao giá trị tài sản vô hình: Một biện pháp phổ biến khác là nâng cao giá trị tài sản vô hình. Đặc biệt, việc định giá tài sản như phần mềm, thương hiệu, hoặc sáng chế thường gặp khó khăn và dẫn đến việc tăng tỷ lệ góp vốn và ảnh hưởng của các nhà đầu tư trong công ty.

3. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng chuyển giá

3.1 Nguyên nhân khách quan

Thứ nhất, hoạt động chuyển giá xuất phát từ quyền tự do định đoạt (quyền mua, quyền bán sản phẩm, dịch vụ với giá mong muốn) của các chủ thể kinh tế trong kinh doanh ngành nghề, mặt hàng mà luật pháp cho phép.

Bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ buộc chính phủ các quốc gia phải mở cửa nền kinh tế. Chính điều này đã tạo cơ hội thuận lợi cho các MNCs mở rộng hoạt động kinh doanh bằng hình thức thành lập công ty con, chi nhánh ở nước ngoài… tạo thành “mắt xích” cho việc chuyển giá.

• Các nguyên nhân khách quan đến từ sự khác biệt về chính sách thuế, chế độ hạch toán kế toán, kiểm toán, chiến lược thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của các quốc… tạo điều kiện thuận lợi cho MNCs xây dựng chiến lược chuyển giá.

Việc kiểm soát các công ty đa quốc gia vượt ra ngoài sự kiểm soát của một quốc gia.

3.2 Nguyên nhân chủ quan

Khung pháp lý cũng như các cơ chế chính sách liên quan đến vấn đề kiểm soát hoạt động chuyển giá của nhiều quốc gia (đặc biệt là ở các quốc gia đang và chậm phát triển) còn tồn tại nhiều hạn chế, chưa hoàn thiện.

Các doanh nghiệp MNCs có tiềm lực kinh tế hùng mạnh, trình độ quản trị doanh nghiệp, quản trị tài chính rất cao. Trong khi đó, các quốc gia tiếp nhận đầu tư trình độ của các cán bộ quản lý thuế, tài chính, hải quan… còn tồn tại nhiều hạn chế. Chính bởi sự chênh lệch này, các doanh nghiệp MNCs sẽ dễ dàng trong việc “che đậy” hoạt động chuyển giá của mình.

Với tiềm lực tài chính “dư dả” của mình, các doanh nghiệp MNCs sẵn sàng thực hiện “vận động hành lang” đối với các nhà lập pháp, giới chức ở các quốc gia phát triển.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng chuyển giá

Đằng sau hoạt động chuyển giá của các công ty đa quốc gia còn có sự hỗ trợ của các công ty kiểm toán hàng đầu. Các công ty kiểm toán này cung cấp các dịch vụ như: dịch vụ hỗ trợ chuyển giá, dịch vụ tư vấn chuyển giá… sẽ giúp MNCs thực hiện chuyển giá trên nguyên tắc vững chắc và có thể bảo vệ được.

4. Quy định về giao dịch liên kết mới nhất

Dưới đây là một cách diễn đạt lại thông tin về quy định giao dịch liên kết mới nhất, sử dụng từ ngữ và câu trình bày khác:

Theo Luật Quản lý thuế năm 2019, giao dịch liên kết là việc thực hiện giao dịch giữa các bên có quan hệ liên kết. Quản lý thuế đối với các doanh nghiệp thực hiện giao dịch liên kết được điều chỉnh theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP.

Theo quy định tại Điều 5 Khoản 1 của Nghị định 132/2020/NĐ-CP, các bên được xem là có quan hệ liên kết khi:

• Một bên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư vào bên kia;
• Các bên trực tiếp hoặc gián tiếp chịu sự điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư của một bên khác.

Quy định về việc kê khai và xác định giá giao dịch liên kết như sau:

• Giá giao dịch liên kết được xác định dựa trên nguyên tắc phân tích và so sánh với các giao dịch độc lập và nguyên tắc bản chất hoạt động, để xác định nghĩa vụ thuế như trong trường hợp giao dịch giữa các bên độc lập;
• Giá giao dịch liên kết sẽ được điều chỉnh để phản ánh giá của giao dịch độc lập, đảm bảo không làm giảm thu nhập chịu thuế;
• Các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và rủi ro thuế thấp sẽ được miễn khỏi thực hiện quy định trên và được áp dụng cơ chế đơn giản hóa trong việc kê khai và xác định giá giao dịch liên kết.

Bài viết trên, đã cung cấp toàn bộ thông tin về chuyển giá là gì? Mà ACC thu thập được. Hy vọng những thông tin này giúp ích được cho bạn trong việc tìm kiếm thông tin về khái niệm trên. Xin cảm ơn vì đã theo dõi.