Chiếm hữu liên tục là gì? [Chi tiết 2022]

Quyền chiếm hữu là một trong ba nội dung cơ bản của quyền sở hữu tài sản. Quyền chiếm hữu cho phép một chủ thể được nắm giữ và quản lý tài sản trên thực tế. Chủ thể chiếm hữu có thể là chủ sở hữu hoặc không phải chủ sở hữu. Vậy Chiếm hữu liên tục là gì? Bài viết dưới đây đề cập đến nội dung của chiếm hữu liên tục - một trong những hình thức có trong chế định về quyền chiếm hữu, được quy định tại Điều 182 của Bộ luật dân sự Việt Nam 2015.

1. Khái niệm về chiếm hữu liên tục

Căn cứ theo Điều 182 Bộ luật dân sự 2015 quy định cụ thể về chiếm hữu liên tục, theo đó, “Chiếm hữu liên tục là việc chiếm hữu được thực hiện trong một khoảng thời gian mà không có tranh chấp về quyền đối với tài sản đó hoặc có tranh chấp nhưng chưa được giải quyết bằng một bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác, kể cả khi tài sản được giao cho người khác chiếm hữu.”

Chủ thể chiếm hữu liên tục có thể thực hiện việc chiếm hữu một cách trực tiếp hoặc chiếm hữu gián tiếp.

• Chiếm hữu trực tiếp là việc chủ thể chiếm hữu trên cả mặt pháp lý và thực tiễn. Về mặt pháp lý chủ thể chính là người thực hiện chiếm hữu tài sản, và trên thực tế cũng chính chủ thể đó thực hiện việc nắm giữ, chi phối tài sản. 
• Chiếm hữu gián tiếp là việc chủ thể chỉ thực hiện chiếm hữu tài sản trên mặt pháp lý, chủ thể được xem là người chiếm hữu liên tục của tài sản, tuy nhiên trên thực tế việc nắm giữ, chi phối tài sản lại được chủ thể giao cho một chủ thể khác thực hiện.

2. Các trường hợp chiếm hữu không liên tục

Một hành vi chiếm hữu được coi là không có tính liên tục khi nó rơi vào một trong hai trường hợp như sau:

• Việc chiếm hữu được chủ thể chiếm hữu không được thực hiện và diễn ra trong một khoảng thời gian xác định theo như quy định của pháp luật hiện hành.
• Có tranh chấp về quyền đối với tài sản và đã được giải quyết bằng một bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật tại Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác.

3. Chiếm hữu ngay tình và chiếm hữu công khai

Chiếm hữu công khai là việc chiếm hữu được thực hiện một cách minh bạch, không giấu giếm; tài sản đang chiếm hữu được sử dụng theo tính năng, công dụng và được người chiếm hữu bảo quản, giữ gìn như tài sản của chính mình. Việc chiếm hữu không công khai không được coi là căn cứ để suy đoán về tình trạng và quyền của người chiếm hữu được quy định tại Điều 184 Bộ luật dân sự 2015.

Chiếm hữu ngay tình, theo quy định tại Điều 180 Bộ luật Dân sự 2015, là việc mà người chiếm hữu có căn cứ để tin rằng mình có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu. Chiếm hữu ngay tình bao gồm những đặc điểm:

• Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì không phải trả lại hoa lợi, lợi tức (Điều 131);
• Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình;
• Người có lỗi phải hoàn trả lại các chi phí và bồi thường thiệt hại;
• Nguyên vật liệu chiếm hữu đã tạo ra sản phẩm khác thì chủ sở hữu của nguyên vật liệu đó là chủ sở hữu ngay tình của sản phẩm;
• Nếu lấy nguyên vật liệu của người khác và ngay tình trở thành chủ sở hữu thì phải bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu của nguyên vật liệu đó;
• Trong trường hợp người chế biến không ngay tình thì chủ sở hữu nguyên vật liệu có quyền yêu cầu giao lại vật mới.

Người chiếm hữu được suy đoán là ngay tình; người nào cho rằng người chiếm hữu không ngay tình thì phải chứng minh. Trường hợp có tranh chấp về quyền đối với tài sản thì người chiếm hữu được suy đoán là người có quyền đó. Người có tranh chấp với người chiếm hữu phải chứng minh về việc người chiếm hữu không có quyền.

Người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai được áp dụng thời hiệu hưởng quyền và được hưởng hoa lợi, lợi tức mà tài sản mang lại theo quy định của Bộ luật dân sự 2015 và các luật khác có liên quan.

4. Hậu quả pháp lý của chiếm hữu liên tục

Trong trường hợp một chủ thể nào đó thực hiện hành vi chiếm hữu mang tính liên tục thì căn cứ theo Điều 184 Bộ luật dân sự 2015, chủ thể đó ngoài việc phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu, còn được hưởng hoa lợi, lợi tức mà tài sản mang lại. Thêm vào đó, pháp luật có thừa nhận quyền được trở thành chủ sở hữu đối với tài sản trong trường hợp chiếm hữu liên tục, khi thỏa mãn điều kiện về thời hiệu, cụ thể như sau:

• Đối với bất động sản: nếu trong vòng 30 năm mà không xác nhận được chủ sở hữu tài sản thì người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai trở thành chủ sở hữu hợp pháp của bất động sản được quy định tại Điều 236 Bộ luật dân sự 2015.
• Đối với động sản: nếu trong vòng 10 năm mà không xác nhận được chủ sở hữu tài sản thì người chiếm hữu ngay tình, liên tục, công khai trở thành chủ sở hữu hợp pháp của động sản đó được quy định tại Điều 236 Bộ luật dân sự 2015.

Trên đây là nội dung về Chiếm hữu liên tục trong chế định quyền sở hữu. Mong rằng bài viết này sẽ cung cấp cho quý bạn đọc những thông tin bổ ích. Nếu có thắc mắc hay cần tư vấn, vui lòng liên hệ với công ty luật ACC để chúng tôi có thể giải đáp cho quý bạn đọc một cách nhanh chóng nhất.