Cách tính 1 suất thừa kế theo pháp luật

Trong hệ thống di chúc, quyền lợi của người lập di chúc đặt ra nhiều quyết định quan trọng, đặc biệt là về việc chỉ định và phân chia di sản. Để hiểu cách tính một suất thừa kế theo pháp luật, chúng ta sẽ tìm hiểu về quy trình này và công thức cụ thể để xác định phần di sản mà mỗi người thừa kế có quyền nhận

Cách tính 1 suất thừa kế theo pháp luật

Quyền của người lập di chúc

Theo quy định của Bộ luật dân sự, nguyên tắc của một bản di chúc là nguyên tắc tôn trọng tính tự định đoạt của chủ thể. Vì vậy, quyền của người lập di chúc được quy định cụ thể như sau tại Điều 626:

626. Quyền của người lập di chúc

Người lập di chúc có quyền sau đây:

1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.

2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.

3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản

Điều này có nghĩa, ta không thể xác định được suất của một người thừa kế theo di chúc, vì nó phụ thuộc vào ý chí của người lập di chúc chia nhiều hoặc ít cho người này hoặc người kia. Vì vậy, để tính được suất của một người thừa kế theo pháp luật thì bắt buộc phải chia thừa kế theo pháp luật.

Suất của một người thừa kế theo pháp luật là gì?

Suất của một người thừa kế là phần di sản mà một người thừa kế ở các hàng thừa kế được hưởng như nhau, chia đều và công bằng khi di sản của một người được chia theo pháp luật.

Khi chia thừa kế theo pháp luật, người ta tiến hành chia theo hàng thừa kế. Căn cứ vào Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, có 3 hàng thừa kế chính:

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Cách tính 1 suất thừa kế theo pháp luật

Cách tính 1 suất thừa kế theo pháp luật

Để xác định suất của một người thừa kế theo pháp luật, cần biết tổng giá trị di sản thừa kế và số lượng người thừa kế được hưởng di sản đó. Công thức tính suất như sau:

Suất của một người thừa kế theo pháp luật = Tổng giá trị di sản thừa kế / số người hưởng di sản thừa kế hợp pháp

Trong đó:

Tổng giá trị di sản thừa kế: Là phần giá trị di sản thừa kế còn lại sau khi đã thanh toán các khoản chi phí liên quan đến thừa kế theo thứ tự nêu tại Điều 658 Bộ luật Dân sự:

• Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng;
• Tiền cấp dưỡng còn thiếu;
• Chi phí cho việc bảo quản di sản;
• Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ;
• Tiền công lao động;
• Tiền bồi thường thiệt hại;
• Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước;
• Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân;
• Tiền phạt;
• Các chi phí khác.

Số người hưởng di sản thừa kế hợp pháp: Là người thừa kế trong cùng hàng thừa kế thứ nhất hoặc hàng thừa kế thứ hai hoặc hàng thừa kế thứ ba (trừ người từ chối nhận di sản thừa kế và người không được quyền hưởng di sản theo khoản 2 Điều 644 Bộ luật Dân sự) nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Ví dụ, ông Nguyễn Văn A. để lại một số tiền là 900 triệu đồng và có 03 người thừa kế ở hàng thừa kế thứ nhất (vợ và hai con). Suất của mỗi người thừa kế là: 900 triệu đồng / 3 = 300 triệu đồng/người. 

Nói cách khác, có thể hiểu cách tính 1 suất thừa kế theo pháp luật là lấy giá trị trung bình cộng của tổng tài sản với tổng số người thừa kế hợp pháp.

Câu hỏi thường gặp

Câu 1. 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật tính thế nào? 

Cách tính 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật dựa trên Điều 644 Bộ luật Dân sự. Trong trường hợp người lập di chúc không ưu tiên cho các đối tượng nhất định hoặc chỉ đưa ra một phần nhỏ hơn hai phần ba suất, con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng; con thành niên không có khả năng lao động sẽ được hưởng 2/3 suất di sản thừa kế. Công thức tính suất như sau:

Di sản được hưởng=2/3 suất thừa kế = 2/3 * (Tổng giá trị di sản thừa kế/Số người hưởng di sản thừa kế hợp pháp)

Câu 2. Cho ví dụ về cách tính một suất thừa kế

Vợ chồng ông A bà B có 1 người con trai là C. Cha mẹ ông A đều đã mất hết. Ông A chết không để lại di chúc và có tổng giá trị di sản là 5 tỷ đồng. Ông A có 2 người anh em ruột là X,Y. 

Như vậy, hàng thừa kế của ông A  gồm hàng thừa kế thứ nhất (gồm bà B và con gái C). Hàng thừa kế thứ 2 (gồm X,Y là anh em ruột của ông)

Cách tính 1 suất thừa kế theo pháp luật của ông A sẽ rơi vào các trường hợp sau:

Thứ nhất: Bà B và con trai C đủ điều kiện nhận thừa kế và không từ chối nhận di sản thừa kế. Như vậy một suất thừa kế theo pháp luật lúc này sẽ được xác định theo công thức 

Một suất thừa kế theo pháp luật= Tổng giá trị di sản / Số lượng người thừa kế hợp pháp ở hàng thừa kế thứ nhất = 5 tỷ / 2 = 2 tỷ 500 triệu

Câu 3. khái niệm một suất thừa kế theo pháp luật là gì?

Một suất thừa kế theo pháp luật là tỷ lệ giữa tổng giá trị di sản của người chết để lại và số lượng người thừa kế hợp pháp trong một hàng thừa kế.

Câu 4. Cách tính một suất thừa kế theo pháp luật

Để tính suất thừa kế, cần xác định tổng giá trị di sản và số lượng người thừa kế hợp pháp trong hàng thừa kế.

Công thức chung là:

Suất thừa kế = Tổng giá trị di sản / Số lượng người thừa kế hợp pháp