Ban kiểm soát là gì? Chức năng của ban kiểm soát

Một trong những bộ phận của công ty mà phần lớn mọi người còn chưa hiểu rõ là bộ phận ban kiểm soát. Vậy ban kiểm soát là gì? Chức năng và nhiệm vụ của ban kiểm soát là gì? Pháp luật quy định những thông tin về ban kiểm soát trong công ty cổ phần theo Luật Doanh nghiệp 2020 như cơ cấu, điều kiện như thế nào? Hãy cùng Luật ACC tham khảo bài viết sau đây để tìm hiểu các nội dung có liên quan bạn nhé. Mời các bạn theo dõi.

1. Ban kiểm soát là gì?

Ban kiểm soát trong doanh nghiệp là tổ chức được lập ra bởi Hội đồng quản trị của công ty nhằm giúp Hội đồng quản trị kiểm tra, giám sát tính hợp pháp, chính xác và trung thực trong việc quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh, ghi chép sổ sách kế toán, báo cáo tài chính và việc chấp hành điều lệ công ty, nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị và Chủ tịch Hội đồng quản trị.

Cơ cấu Ban kiểm soát thường bao gồm:

• Trưởng ban Kiểm soát;
• Thành viên Ban kiểm soát chuyên trách;
• Thành viên Ban kiểm soát không chuyên trách

2. Cơ cấu tổ chức của Ban kiểm soát

Căn cứ tại Khoản 1 Điều 65 Luật Doanh Nghiệp 2020 thì cơ cấu tổ chức của ban kiểm soát như sau:

• Ban kiểm soát có từ 01 đến 05 Kiểm soát viên. Nhiệm kỳ Kiểm soát viên không quá 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại với số nhiệm kỳ không hạn chế. Trường hợp Ban kiểm soát chỉ có 01 Kiểm soát viên thì Kiểm soát viên đó đồng thời là Trưởng Ban kiểm soát và phải đáp ứng tiêu chuẩn của Trưởng Ban kiểm soát.
• Trưởng Ban kiểm soát do Ban kiểm soát bầu trong số các Kiểm soát viên; việc bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm theo nguyên tắc đa số. 
• Quyền và nghĩa vụ của Trưởng Ban kiểm soát do Điều lệ công ty quy định. 
• Ban kiểm soát phải có hơn một nửa số Kiểm soát viên thường trú tại Việt Nam. Trưởng Ban kiểm soát phải có bằng tốt nghiệp đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế toán, kiểm toán, luật, quản trị kinh doanh hoặc chuyên ngành có liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định tiêu chuẩn khác cao hơn.

>> Mời các bạn tham khảo thêm thông tin liên quan tại Mô tả công việc của ban kiểm soát

3. Chức năng và nhiệm vụ của Ban kiểm soát là gì?

Nhìn chung, hoạt động của công ty Cổ phần đều do Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc thực hiện. Do đó, nhằm bảo vệ quyền lợi của các cổ đông phải có một cơ quan làm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc trong việc quản lý, điều hành công ty.

Căn cứ theo Điều 170 Luật Doanh nghiệp 2020 thì Ban kiểm soát có quyền và nghĩa vụ như sau:

• Ban kiểm soát thực hiện giám sát Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc trong việc quản lý và điều hành công ty.
• Kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp, tính trung thực và mức độ cẩn trọng trong quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh; tính hệ thống, nhất quán và phù hợp của công tác kế toán, thống kê và lập báo cáo tài chính. (Kiểm sát viên có quyền được tiếp cận các hồ sơ, tài liệu lưu giữ tại công ty, có quyền đến các địa điểm làm việc của người quản lý và nhân viên của công ty để tiếp cận thông tin)
• Thẩm định tính đầy đủ, hợp pháp và trung thực của báo cáo tình hình kinh doanh, báo cáo tài chính hằng năm và 06 tháng của công ty, báo cáo đánh giá công tác quản lý của Hội đồng quản trị và trình báo cáo thẩm định tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên. Rà soát hợp đồng, giao dịch với người có liên quan thuộc thẩm quyền phê duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông và đưa ra khuyến nghị về hợp đồng, giao dịch cần có phê duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông. (Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, người quản lý khác phải cung cấp đầy đủ thông tin, chính xác, kịp thời thông tin, tài liệu về công tác quản lý, điều hành và hoạt động của công ty theo yêu cầu của thành viên Ban kiểm soát hoặc Ban kiểm soát)
• Rà soát, kiểm tra và đánh giá hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro và cảnh báo sớm của công ty.
• Xem xét sổ kế toán, ghi chép kế toán và tài liệu khác của công ty, công việc quản lý, điều hành hoạt động của công ty khi xét thấy cần thiết hoặc theo nghị quyết Đại hội đồng cổ đông hoặc theo yêu cầu của cổ đông hoặc nhóm cổ đông quy định.
• Khi có yêu cầu của cổ đông hoặc nhóm cổ đông theo quy định, Ban kiểm soát thực hiện kiểm tra trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày kết thúc kiểm tra, Ban kiểm soát phải báo cáo về những vấn đề được yêu cầu kiểm tra đến Hội đồng quản trị và cổ đông hoặc nhóm cổ đông có yêu cầu. Việc kiểm tra của Ban kiểm soát quy định tại khoản này không được cản trở hoạt động bình thường của Hội đồng quản trị, không gây gián đoạn điều hành hoạt động kinh doanh của công ty.
• Kiến nghị Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông biện pháp sửa đổi, bổ sung, cải tiến cơ cấu tổ chức quản lý, giám sát và điều hành hoạt động kinh doanh của công ty.
• Khi phát hiện có thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc vi phạm quy định về trách nhiệm của người quản lý công ty phải thông báo ngày bằng văn bản cho Hội đồng quản trị, yêu cầu người có hành vi vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm và có giải pháp khắc phục hậu quả.
• Tham dự và tham gia thảo luận tại các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị và các cuộc họp khác của công ty.
• Sử dụng tư vấn độc lập, bộ phận kiểm toán nội bộ của công ty để thực hiện nhiệm vụ được giao.
• Ban kiểm soát có thể tham khảo ý kiến của Hội đồng quản trị trước khi trình báo cáo, kết luận và kiến nghị lên Đại hội đồng cổ đông.
• Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật này, Điều lệ công ty và nghị quyết Đại hội đồng cổ đông.

>> Đọc bài viết Phân biệt ban kiểm soát và ban kiểm toán nội bộ theo quy định để được cung cấp thêm thông tin liên quan

4. Vậy chức năng của ban kiểm soát trong công ty TNHH có gì đặc biệt so với các loại hình công ty khác?

Ban kiểm soát trong công ty TNHH (trong các công ty TNHH hai thành viên trở lên) có các chức năng chính sau:

• Kiểm tra và giám sát hoạt động tài chính: Ban kiểm soát có trách nhiệm kiểm tra và giám sát các hoạt động tài chính của công ty, đảm bảo rằng các hoạt động tài chính và kế toán được thực hiện đúng theo quy định pháp luật và chính sách của công ty.
• Đánh giá tính hợp pháp và chính xác của báo cáo tài chính: Ban kiểm soát thực hiện việc đánh giá và kiểm tra tính hợp pháp và chính xác của các báo cáo tài chính của công ty. Họ kiểm tra các số liệu tài chính, các báo cáo tài chính định kỳ và các báo cáo khác để đảm bảo tính trung thực và chính xác.
• Giám sát hoạt động của Ban Giám đốc: Ban kiểm soát có nhiệm vụ giám sát hoạt động của Ban Giám đốc và các bộ phận khác trong công ty để đảm bảo rằng các quyết định và hành động của Ban Giám đốc tuân thủ quy định của pháp luật và các quy chế nội bộ của công ty.
• Đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật: Ban kiểm soát kiểm tra việc tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động của công ty, bao gồm cả các quy định về thuế, bảo hiểm và các nghĩa vụ pháp lý khác.
• Phát hiện và báo cáo vi phạm: Ban kiểm soát có trách nhiệm phát hiện các hành vi vi phạm quy định pháp luật hoặc quy định nội bộ của công ty, và báo cáo các vấn đề này cho Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông để có biện pháp xử lý kịp thời.
• Đề xuất biện pháp cải thiện: Dựa trên các kết quả kiểm tra và giám sát, Ban kiểm soát có thể đề xuất các biện pháp cải thiện hoạt động tài chính và quản lý của công ty nhằm nâng cao hiệu quả và tính tuân thủ của công ty.

Các chức năng này giúp đảm bảo rằng công ty TNHH hoạt động một cách minh bạch, hiệu quả và tuân thủ các quy định pháp luật, từ đó bảo vệ lợi ích của các thành viên và cổ đông trong công ty.

>> Tham khảo thêm thông tin tại bài viết Chức năng nhiệm vụ của ban kiểm soát nội bộ

5. Có bắt buộc thành lập ban kiểm soát không?

Ban kiểm soát là cơ quan độc lập trong công ty cổ phần được lập ra, tạo thế “kiềng ba chân” bên cạnh các cổ đông và Hội đồng quản trị nhằm giám sát hoạt động kinh doanh của cơ quan quản lý trong công ty, đảm bảo tính minh bạch và đúng đắn trong hoạt động của công ty cổ phần.

Căn cứ Điều 137 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần có quyền lựa chọn tổ chức quản lý và hoạt động theo một trong hai mô hình sau đây:

Như vậy, việc có thành lập Ban kiểm soát hay không phụ thuộc vào quy mô của từng công ty cổ phần. Do đó, việc thành lập Ban Kiểm soát là không bắt buộc.

6. Câu hỏi liên quan

Nhiệm vụ của ban kiểm soát là gì?

Ban Kiểm soát của một công ty có nhiệm vụ giống như các cơ quan tư pháp trong mô hình tam quyền phân lập nhằm giúp các cổ đông kiểm soát hoạt động quản trị và quản lý điều hành công ty.

Thẩm quyền của Ban kiểm soát

Ban kiểm soát là cơ quan độc lập trong công ty cổ phần nhằm kiểm tra, giám sát tính hợp pháp, chính xác và trung thực trong việc quản lí, điều hành hoạt động kinh doanh, ghi chép sổ sách kế toán, báo cáo tài chính của công ty.

Ban kiểm soát có quyền đề xuất các biện pháp cải thiện hoạt động tài chính của công ty không?

Có, ban kiểm soát trong công ty TNHH có quyền đề xuất các biện pháp cải thiện hoạt động tài chính của công ty. Dựa trên các kết quả kiểm tra và giám sát, ban kiểm soát đánh giá các vấn đề liên quan đến hoạt động tài chính và quản lý của công ty. Nếu phát hiện các điểm yếu hoặc bất cập, ban kiểm soát có thể đưa ra các khuyến nghị và đề xuất cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả tài chính, quản lý rủi ro và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật. Những đề xuất này giúp công ty điều chỉnh hoạt động của mình để cải thiện tình hình tài chính và hoạt động tổng thể.

Trên đây là một số thông tin liên quan nhằm tìm hiểu về ban kiểm soát là gì. Hy vọng đây là những thông tin bổ ích đối với bạn. Nếu bạn cần hỗ trợ tư vấn pháp lý hoặc sử dụng các dịch vụ pháp lý khác từ Công ty Luật ACC, hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn.