Thuận tình ly hôn là khi cả hai vợ chồng đồng ý chấm dứt hôn nhân mà không có tranh chấp. Tuy nhiên, nếu một bên vắng mặt trong quá trình xử lý, điều này đặt ra nhiều thách thức về mặt pháp lý. ACC sẽ phân tích các quy định và biện pháp khi vắng mặt một bên trong thuận tình ly hôn.
I. Thuận tình ly hôn nhưng vắng mặt là gì?
Thuận tình ly hôn nhưng vắng mặt là trường hợp ly hôn mà một trong hai bên vợ chồng không có mặt tại phiên tòa để giải quyết thủ tục ly hôn, nhưng đã đồng ý ly hôn và thỏa thuận về các vấn đề liên quan như chia tài sản, nuôi con,... trước đó.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, ly hôn thuận tình là hình thức ly hôn mà vợ chồng tự nguyện ly hôn và thỏa thuận được về tất cả các vấn đề liên quan đến hôn nhân và gia đình, bao gồm:
- Việc chia tài sản chung;
- Việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con;
- Việc chia nợ chung;
- Việc sử dụng nhà ở chung;
- Việc đổi tên họ sau khi ly hôn.
Để ly hôn thuận tình, vợ chồng cần nộp đơn ly hôn tại Phòng Hôn nhân và Gia đình địa phương nơi cư trú của một trong hai bên. Trong đơn ly hôn, vợ chồng cần ghi rõ các nội dung thỏa thuận về các vấn đề liên quan đến hôn nhân và gia đình.
Về trường hợp ly hôn thuận tình nhưng vắng mặt, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định như sau:
Điều 397, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định rằng, khi một bên vắng mặt mà có đơn xin xét xử vắng mặt và đã được triệu tập hợp lệ, Tòa án có thể tiến hành hòa giải và công nhận sự thuận tình ly hôn, thỏa thuận về việc nuôi con, chia tài sản khi ly hôn.
" 4. Trường hợp hòa giải đoàn tụ không thành thì Thẩm phán ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn và sự thỏa thuận của các đương sự theo quy định tại Điều 212 của Bộ luật này khi có đầy đủ các điều kiện sau đây:
a) Hai bên thực sự tự nguyện ly hôn;
b) Hai bên đã thỏa thuận được với nhau về việc chia hoặc không chia tài sản chung, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con;
c) Sự thỏa thuận phải bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ, con."
Cùng với quy định tại Điều 70, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về quyền, nghĩa vụ của đương sự khi tham gia tố tụng, trong đó có quyền giữ nguyên, thay đổi, bổ sung hoặc rút yêu cầu theo quy định của Bộ luật này.
Như vậy, ly hôn thuận tình nhưng vắng mặt là hoàn toàn hợp pháp nếu được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi của cả hai bên, khuyến khích vợ chồng nên có mặt đầy đủ tại phiên tòa để giải quyết thủ tục ly hôn.
II. Thuận tình ly hôn nhưng vắng mặt một bên thì xử lý như thế nào?
Thứ nhất, Về vấn đề hòa giải:
Theo quy định tại Điều 54, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, thủ tục hòa giải tại Tòa án sau khi thụ lý đơn ly hôn là bắt buộc, không phân biệt ly hôn thuận tình hay đơn phương. Cụ thể như sau:
"Điều 54. Hòa giải tại Tòa án
Sau khi đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn, Tòa án tiến hành hòa giải theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự."
Thủ tục hòa giải tại Tòa án tuân theo các quy định trong Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, đặc biệt là nguyên tắc tiến hành hòa giải:
"Điều 205. Nguyên tắc tiến hành hòa giải
Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 của Bộ luật này hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.
Việc hòa giải được tiến hành theo các nguyên tắc sau đây:
a) Tôn trọng sự tự nguyện thỏa thuận của các đương sự, không được dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, bắt buộc các đương sự phải thỏa thuận không phù hợp với ý chí của mình;
b) Nội dung thỏa thuận giữa các đương sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội."
Ngoài ra, những vụ án không được hòa giải hoặc không thể tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Đặc biệt, theo Điều 207, vụ án dân sự không tiến hành hòa giải được khi:
- Bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã được Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn cố tình vắng mặt.
- Đương sự không thể tham gia hòa giải được vì có lý do chính đáng.
- Đương sự là vợ hoặc chồng trong vụ án ly hôn là người mất năng lực hành vi dân sự.
- Một trong các đương sự đề nghị không tiến hành hòa giải.
Nếu một bên vắng mặt tại buổi hòa giải nhưng có lý do chính đáng hoặc cố tình vắng mặt sau hai lần triệu tập hợp lệ, việc hòa giải không thể tiến hành. Tuy nhiên, vụ ly hôn vẫn sẽ được xử lý theo quy định pháp luật vì Điều 205 nêu rõ rằng trong những trường hợp này, vụ án ly hôn vẫn được tiếp tục giải quyết.
Thứ hai, Về xét xử vắng mặt:
Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định về sự có mặt của đương sự như sau:
Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ nhất, đương sự phải có mặt tại phiên tòa; nếu vắng mặt thì Hội đồng xét xử phải hoãn phiên tòa, trừ trường hợp người có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.
Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai, đương sự phải có mặt tại phiên tòa; nếu vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan, Tòa án có thể hoãn phiên tòa.
Như vậy, nếu một bên vắng mặt trong lần triệu tập thứ hai mà không có lý do chính đáng hoặc không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt, Tòa án sẽ tiếp tục xử lý vụ án ly hôn theo quy định của pháp luật.
III. Các trường hợp ly hôn thuận tình nhưng vắng mặt
Trong việc ly hôn thuận tình nhưng vắng mặt tồn tại 3 trường hợp sau:
1. Vắng mặt tại buổi hòa giải:
Theo quy định tại Điều 54 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, thủ tục hòa giải tại Tòa án là bắt buộc. Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 cũng nêu rõ nguyên tắc và quy trình hòa giải tại Điều 205. Tuy nhiên, nếu một bên vắng mặt trong buổi hòa giải thì:
Có lý do chính đáng: Nếu một bên không thể tham gia buổi hòa giải vì lý do chính đáng (công tác xa, bệnh tật, v.v.), buổi hòa giải có thể được hoãn lại. Tòa án sẽ triệu tập lần tiếp theo.
Cố tình vắng mặt: Nếu một bên cố tình vắng mặt sau khi đã được triệu tập hợp lệ hai lần, theo Điều 207 của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, việc hòa giải sẽ không thể tiến hành. Tuy nhiên, vụ án ly hôn vẫn sẽ được tiếp tục xử lý theo quy định của pháp luật.
2. Vắng mặt tại phiên tòa xét xử:
Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định cụ thể về sự có mặt của đương sự tại phiên tòa như sau:
Triệu tập lần thứ nhất: Đương sự phải có mặt tại phiên tòa. Nếu vắng mặt, Hội đồng xét xử phải hoãn phiên tòa, trừ khi đương sự có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.
Triệu tập lần thứ hai: Đương sự phải có mặt, trừ khi có đơn đề nghị xét xử vắng mặt hoặc vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan. Nếu vắng mặt không có lý do chính đáng, Tòa án sẽ tiếp tục xét xử vụ án ly hôn theo quy định.
3. Đề nghị xét xử vắng mặt:
Trong một số trường hợp, đương sự có thể chủ động gửi đơn đề nghị xét xử vắng mặt do không thể tham gia trực tiếp phiên tòa. Tòa án sẽ xem xét và quyết định dựa trên căn cứ pháp luật và tình hình thực tế của vụ án.
>> Tham khảo thêm Thông tin tại Thuận tình ly hôn nhưng vắng mặt
IV. Thủ tục xét xử vắng mặt trong vụ án thuận tình ly hôn
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ ly hôn đơn phương vắng mặt
Đương sự cần chuẩn bị bộ hồ sơ với đầy đủ các loại giấy tờ sau:
- Đơn xin ly hôn đơn phương theo mẫu hiện hành.
- Bản chính giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.
- Bản sao chứng thực sổ hộ khẩu, CCCD của vợ, chồng và giấy khai sinh của con (nếu có con chung).
- Tài liệu minh chứng phần tài sản chung của vợ chồng (nếu có).
- Các tài liệu khác liên quan đến quan hệ hôn nhân.
Bước 2: Nộp đơn ly hôn đơn phương vắng mặt
Căn cứ theo quy định tại Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, đương sự nộp đơn ly hôn đơn phương tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc.
Bước 3: Tòa án xem xét và thụ lý vụ án
Sau khi nhận hồ sơ từ nguyên đơn, Tòa án sẽ xem xét hồ sơ trong vòng 05 ngày làm việc.
Trường hợp hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ gửi thông báo đến nguyên đơn để đóng tiền tạm ứng án phí và ra quyết định thụ lý vụ án từ thời điểm nguyên đơn hoàn thành nghĩa vụ đóng tạm ứng án phí.
Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, Tòa án sẽ ra thông báo bằng văn bản yêu cầu nguyên đơn bổ sung hoặc sửa đổi.
Thủ tục đơn phương ly hôn vắng mặt được thực hiện như một thủ tục vụ án dân sự, vì thế Tòa án sẽ triệu tập hòa giải khi ra quyết định thụ lý vụ án.
Bước 4: Hòa giải và chuẩn bị xét xử
Căn cứ theo Điều 10 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 và Điều 52 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án khuyến khích vợ chồng hòa giải khi có yêu cầu ly hôn. Tòa án sẽ tiến hành hòa giải để các bên thỏa thuận với nhau.
Nếu bị đơn cố tình vắng mặt trong lần triệu tập hòa giải thứ hai, vụ án ly hôn sẽ được xem là hòa giải không thành công.
Bước 5: Mở phiên Tòa xét xử và đưa ra bản án ly hôn
Sau khi giải quyết các vấn đề về quan hệ hôn nhân, Tòa án sẽ đưa ra quyết định hoặc bản án sơ thẩm hợp lệ về ly hôn.
Đương sự có quyền kháng cáo trong trường hợp Tòa án không chấp nhận yêu cầu ly hôn.
V. Câu hỏi thường gặp
1. Một bên vắng mặt trong phiên hòa giải, liệu việc hòa giải có thể tiến hành?
Nếu một bên vắng mặt mà không có lý do chính đáng sau hai lần triệu tập hợp lệ, việc hòa giải không thể tiến hành và vụ án sẽ được giải quyết tiếp theo thủ tục tố tụng.
2. Vắng mặt tại phiên hòa giải có ảnh hưởng gì đến quá trình ly hôn thuận tình?
Vắng mặt có thể làm chậm quá trình ly hôn do phải hoãn phiên hòa giải và triệu tập lại, nhưng không ngăn cản hoàn toàn quá trình ly hôn.
3. Có cần sự đồng ý của cả hai bên để tiến hành xét xử vắng mặt không?
Không cần sự đồng ý của cả hai bên, nhưng bên vắng mặt cần phải có đơn yêu cầu hoặc lý do chính đáng cho sự vắng mặt của mình.
Thuận tình ly hôn nhưng vắng mặt một bên là một tình huống phức tạp, yêu cầu sự hiểu biết rõ ràng về các quy định pháp luật liên quan. Tòa án sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể để đảm bảo quyền lợi của các bên và tiến hành các thủ tục cần thiết theo đúng quy định. Việc nắm rõ các bước chuẩn bị hồ sơ, quá trình hòa giải và xét xử là rất quan trọng để đảm bảo quá trình ly hôn diễn ra suôn sẻ và hợp pháp, dù có sự vắng mặt của một bên
Nội dung bài viết:
Bình luận