Thẩm quyền giải quyết tranh chấp địa giới hành chính

Trong bối cảnh phát triển đô thị ngày càng nhanh, thẩm quyền giải quyết tranh chấp địa giới hành chính trở thành yếu tố quyết định đối với sự phát triển bền vững và hiệu quả của các khu vực hành chính. Bài viết này sẽ đề cập đến tầm quan trọng của thẩm quyền này trong quản lý địa giới, nhấn mạnh vai trò của nó trong việc duy trì ổn định và sự phối hợp trong quản lý hành chính. 

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp địa giới hành chính

Tìm hiểu về địa giới hành chính và thẩm quyền xác định địa giới

Địa giới hành chính là gì?

Địa giới hành chính là ranh giới phân chia giữa các đơn vị hành chính, được đánh dấu bằng các mốc địa giới. Nó là cơ sở pháp lý để xác định trách nhiệm quản lý của các cấp bộ máy hành chính nhà nước đối với quản lý dân cư, đất đai, kinh tế, chính trị, văn hóa, và xã hội ở địa phương.

Các mốc địa giới hành chính được đặt ở vị trí dễ quan sát trên thực địa và được minh họa rõ trên bản đồ địa giới hành chính. Theo quy định của Điều 29 Luật Đất đai năm 2013, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, phường, thị trấn có trách nhiệm quản lý mốc địa giới hành chính trong địa phương, đồng thời tổ chức tuyên truyền giáo dục cộng đồng để tăng cường ý thức bảo vệ mốc địa giới. Khi phát hiện mốc địa giới bị xê dịch, hư hỏng, hoặc mất, họ phải ngay lập tức tổ chức khôi phục.

Các yếu tố quyết định địa giới hành chính thường bao gồm diện tích đất đai, dân số, quan hệ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, dân tộc, lịch sử, truyền thống, tập quán và tình cảm của cộng đồng địa phương.

Thẩm quyền xác định địa giới hành chính

Về thẩm quyền xác định địa giới hành chính, trách nhiệm chỉ đạo việc xác định địa giới hành chính, quản lý mốc địa giới hành chính, và hồ sơ địa giới hành chính trên toàn quốc (không phân biệt cấp) thuộc về Chính phủ. Chính phủ tự trực tiếp tổ chức thực hiện xác định các mốc địa giới hành chính trên thực địa và lập hồ sơ địa giới hành chính của các tỉnh và thành phố thuộc trung ương. Bộ Nội Vụ là cơ quan hỗ trợ Chính phủ trong việc quản lý địa giới hành chính, cũng như hỗ trợ trong công tác xác định địa giới hành chính và quản lý mốc địa giới hành chính.

Tuy nhiên, quá trình xác định địa giới hành chính cũng được thực hiện ở cấp tỉnh, huyện và xã. Các cơ quan chức năng ở địa phương có thẩm quyền xác định địa giới hành chính trong phạm vi đơn vị hành chính của mình. Thông thường, Ủy ban Nhân dân tỉnh, huyện, xã đều chịu trách nhiệm thực hiện công tác xác định địa giới hành chính tại địa phương.

Các cơ quan này thực hiện công tác xác định địa giới hành chính thông qua việc xem xét, đánh giá, nghiên cứu các tài liệu, bản đồ, sổ địa chính, sổ hộ khẩu và thông tin dân cư để xác định các đơn vị hành chính và quy hoạch địa giới hành chính. Đồng thời, họ cũng tiến hành thảo luận với các đơn vị hành chính lân cận để đảm bảo sự nhất quán và công bằng trong việc xác định địa giới hành chính.

Trong quá trình xác định địa giới hành chính, cần tuân thủ các quy định pháp luật và các tiêu chí như dân số, diện tích, cơ cấu kinh tế, đặc điểm dân tộc, văn hóa và địa lý của khu vực. Quyết định xác định địa giới hành chính cần được công bố và ghi chép đầy đủ để đảm bảo tính minh bạch và pháp lý.

Nguyên nhân xảy ra tranh chấp địa giới hành chính

Tranh chấp về địa giới hành chính là một vấn đề phức tạp và đa dạng, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.

• Đầu tiên, tình trạng xâm canh và xâm cư của cư dân ở hai bên của địa giới hành chính là một trong những nguyên nhân chính gây ra tranh chấp. Sự di chuyển không kiểm soát của dân cư qua biên giới hành chính làm cho quản lý đất đai, mặt nước, đảo và hải đảo trở nên phức tạp, và điều này thường dẫn đến những tranh cãi.

• Thứ hai, sai sót trong quá trình chia tách hoặc sáp nhập đơn vị hành chính cũng có thể dẫn đến tranh chấp về địa giới hành chính. Khi quá trình này không được thực hiện chính xác và công bằng, việc phân định địa giới và xác định ranh giới giữa các đơn vị hành chính có thể tạo ra sự không đồng nhất và tranh chấp.

• Thứ ba, việc phân định địa giới không phản ánh đúng thực tế cũng là một nguyên nhân quan trọng gây tranh chấp. Trong quá trình xác định ranh giới, yếu tố tự nhiên như sông, núi, rừng, và biên giới tự nhiên thường không được xem xét đầy đủ và chính xác. Điều này có thể dẫn đến việc thiết lập địa giới không phù hợp với thực tế tự nhiên, gây ra căng thẳng và tranh chấp giữa các đơn vị hành chính.

• Cuối cùng, việc cắm mốc địa giới không tuân thủ đúng các quy định, quy trình và hồ sơ phân định cũng có thể gây tranh chấp. Nếu không tuân thủ chặt chẽ các quy định khi xác định và đặt mốc địa giới, sự chênh lệch giữa thực tế và hồ sơ có thể dẫn đến sự không nhất quán và tranh cãi.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp địa giới hành chính

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp địa giới hành chính

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp về địa giới hành chính là một vấn đề quan trọng trong hệ thống pháp luật hiện nay, với mục tiêu đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai liên quan đến địa giới hành chính. Các quy định cụ thể đã được制 định để hướng dẫn quá trình này.

Căn cứ Khoản 4 Điều 29 Luật Đất đai 2013 quy định như sau:

"Địa giới hành chính
...
4. Tranh chấp địa giới hành chính giữa các đơn vị hành chính do Ủy ban nhân dân của các đơn vị hành chính đó cùng phối hợp giải quyết. Trường hợp không đạt được sự nhất trí về phân định địa giới hành chính hoặc việc giải quyết làm thay đổi địa giới hành chính thì thẩm quyền giải quyết được quy định như sau:
a) Trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới của đơn vị hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thì Chính phủ trình Quốc hội quyết định;
b) Trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới của đơn vị hành chính huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; xã, phường, thị trấn thì Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định.
Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan quản lý đất đai của tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có trách nhiệm cung cấp tài liệu cần thiết và phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp địa giới hành chính."

Theo quy định trên, thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai liên quan đến địa giới hành chính giữa các đơn vị hành chính sẽ được chịu trách nhiệm và phối hợp bởi Ủy ban nhân dân của các đơn vị hành chính có thẩm quyền. Trong trường hợp không đạt được hiệu quả và sự nhất trí về phân định địa giới hành chính theo quy định của pháp luật, hoặc khi giải quyết tranh chấp có thể thay đổi địa giới hành chính, thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp về địa giới hành chính sẽ được xử lý theo các quy định sau đây:

• Trong trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới hành chính của các đơn vị hành chính cấp tỉnh hoặc các đơn vị hành chính cấp thành phố thuộc trực thuộc trung ương, Chính phủ sẽ trình lên Quốc hội để giải quyết theo quy định của pháp luật.

• Trong trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới hành chính của các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp quận hoặc đơn vị hành chính cấp thị xã, thành phố thuộc tỉnh, xã phường hoặc thị trấn, Chính phủ sẽ trình lên Ủy ban thường vụ Quốc hội để xem xét và giải quyết theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng với các cơ quan quản lý đất đai thuộc các cấp huyện, cấp quận, thị xã và thành phố thuộc tỉnh, phải chịu trách nhiệm cung cấp toàn bộ tài liệu và chứng cứ cần thiết liên quan đến tranh chấp địa giới hành chính. Họ cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật.

Quy định trên giúp đảm bảo tính chính xác và công bằng trong việc giải quyết tranh chấp đất đai liên quan đến địa giới hành chính.

Hồ sơ địa giới hành chính

Theo quy định tại khoản 3 của Điều 29 Luật Đất đai 2013, hồ sơ địa giới hành chính bao gồm cả tài liệu dạng giấy và dạng số, thể hiện thông tin về việc thành lập và điều chỉnh đơn vị hành chính, cũng như về các mốc và đường địa giới của đơn vị hành chính đó. Hồ sơ này bao gồm các thành phần sau:

1. Quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc thành lập hoặc điều chỉnh địa giới hành chính (nếu có).
2. Bản đồ địa giới hành chính.
3. Sơ đồ vị trí các mốc địa giới hành chính.
4. Bảng tọa độ các mốc địa giới hành chính và các điểm đặc trưng trên đường địa giới.
5. Bản mô tả tình hình chung về địa giới hành chính.
6. Biên bản xác nhận mô tả đường địa giới hành chính.
7. Phiếu thống kê về các yếu tố địa lý liên quan đến địa giới hành chính.
8. Thống kê các tài liệu về địa giới hành chính của các đơn vị hành chính cấp dưới.

Hồ sơ địa giới hành chính cấp xã/phường/thị trấn được xác nhận bởi Ủy ban nhân dân cấp huyện/quận/thị xã/thành phố thuộc tỉnh. Cấp huyện/quận/thị xã/thành phố thuộc tỉnh được xác nhận bởi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương. Cấp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương được xác nhận bởi Bộ Nội Vụ.

Câu hỏi thường gặp