Nguyên lý kế toán là gì? Những điều cần biết về nguyên lý kế toán

Nguyên lý kế toán là những quy tắc, chuẩn mực và nguyên tắc cơ bản được sử dụng trong kế toán để ghi nhận, đo lường và báo cáo các thông tin tài chính của doanh nghiệp. Qua bài viết, Công ty Luật ACC mong muốn chia sẻ đến quý khách hàng về nguyên lý kế toán và những điều cần biết về nguyên lý kế toán. 

Nguyên lý kế toán là gì? Những điều cần biết về nguyên lý kế toán

1. Nguyên lý kế toán là gì?

Nguyên lý kế toán là các quy tắc, chuẩn mực và nguyên tắc cơ bản được sử dụng để ghi nhận, đo lường và báo cáo thông tin tài chính của doanh nghiệp. Các nguyên lý này đảm bảo rằng thông tin tài chính được trình bày một cách trung thực, chính xác và nhất quán.

2. Những điều cần biết về nguyên lý kế toán

2.1. Nguyên tắc kế toán cơ bản

Các nguyên tắc kế toán cơ bản:

1. Nguyên tắc tính xác thực (Principle of Verifiability): Thông tin tài chính phải có thể kiểm chứng được thông qua bằng chứng cụ thể và đáng tin cậy.
2. Nguyên tắc tính đầy đủ (Principle of Completeness): Tất cả các giao dịch và sự kiện có ảnh hưởng đến tình hình tài chính của tổ chức phải được ghi nhận đầy đủ và chính xác.
3. Nguyên tắc tính độc lập (Principle of Independence): Các khoản mục tài chính phải được ghi nhận riêng biệt và không được gộp chung với nhau một cách tùy ý.
4. Nguyên tắc tính thời hạn (Principle of Timeliness): Các giao dịch và sự kiện phải được ghi nhận trong kỳ kế toán mà chúng xảy ra hoặc có liên quan.
5. Nguyên tắc tính quy định (Principle of Consistency): Phương pháp ghi nhận và báo cáo tài chính phải được áp dụng thống nhất trong các kỳ kế toán liên tiếp.

2.2. Đối tượng của nguyên lý kế toán 

Đối tượng kế toán được hiểu là tài sản thuộc quyền quản lý và sử dụng của công ty, doanh nghiệp cũng như sự vận động, thay đổi của tài sản trong quá trình hoạt động của công ty, doanh nghiệp.

Kết cấu của tài sản có thể bao gồm:

- Tài sản lưu động: tiền  mặt, tiền gửi ngân hàng, nguyên vật liệu, sản phẩm, nợ phải thu, …..

- Tài sản cố định: nhà xưởng, máy móc thiết bị,…..

Nguồn hình thành tài sản có thể bao gồm:

- Nợ phải trả: vay ngắn hạn, vay dài hạn,….

- Nguồn vốn chủ sở hữu: nguồn vốn kinh doanh, lợi nhuận chưa phân phối, các quỹ của doanh nghiệp.

Ngoài ra, đối tượng cụ thể của của kế toán còn bao gồm các giai đoạn khác nhau của quá trình tái sản xuất trong doanh nghiệp.

2.3. Chức năng, nhiệm vụ của nguyên lý kế toán

• Kế toán có nhiệm vụ quan sát, thu nhận và ghi chép một cách có hệ thống hoạt động kinh doanh hàng ngày các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và các sự kiện kinh tế khác.
• Kế toán có nhiệm vụ phân loại các nghiệp vụ và sự kiện kinh tế thành các nhóm và các loại khác nhau, việc phân loại này có tác dụng giảm được khối lượng lớn các chi tiết thành dạng cô đọng và hữu dụng.
• Kế toán có nhiệm vụ tổng hợp các thông tin đã phân loại thành các báo cáo kế toán đáp ứng yêu cầu của người ra các quyết định.
• Ngoài ra, quá trình kế toán còn bao gồm các thao tác như việc truyền đạt thông tin đến những đối tượng quan tâm và giải thích các thông tin kế toán cần thiết cho việc ra các quyết định kinh doanh riêng biệt.

3. Yêu cầu cơ bản đối với kế toán

Yêu cầu cơ bản đối với kế toán

Yêu cầu cơ bản đối với kế toán bao gồm các nguyên tắc và quy định mà các hệ thống kế toán phải tuân thủ để đảm bảo tính chính xác, minh bạch và nhất quán của thông tin tài chính. Dưới đây là các yêu cầu cơ bản đối với kế toán:

• Tính chính xác: Thông tin tài chính phải được ghi nhận và báo cáo một cách chính xác, phản ánh đúng thực trạng tài chính và kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Các số liệu phải được kiểm tra, đối chiếu và xác minh để đảm bảo không có sai sót.
• Tính minh bạch: Các thông tin tài chính phải được trình bày một cách rõ ràng, dễ hiểu và không bị che giấu hoặc làm sai lệch. Điều này giúp cho người sử dụng báo cáo tài chính có thể hiểu và đánh giá đúng đắn về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
• Tính nhất quán: Các chính sách và phương pháp kế toán phải được áp dụng nhất quán từ kỳ này sang kỳ khác. Điều này giúp cho việc so sánh thông tin tài chính giữa các kỳ trở nên dễ dàng và có ý nghĩa hơn.
• Tính kịp thời: Thông tin tài chính phải được cung cấp kịp thời để đáp ứng nhu cầu thông tin của các bên liên quan. Việc báo cáo tài chính phải được thực hiện đúng thời hạn quy định để đảm bảo thông tin luôn cập nhật và có giá trị.

4. Đơn vị tính phổ biến trong nghiệp vụ kế toán

Đơn vị tính được sử dụng trong kế toán có thể được xem là một thực thể kế toán. Trong đó, một thực thể kế toán là mọi đơn vị kinh tế tham gia vào việc kiểm soát nguồn vốn và các hoạt động kinh tế. 

Vì thế, mỗi cá nhân có thể là một thực thể kế toán. Một tổ chức như doanh nghiệp là một thực thể kế toán. Các cơ quan Nhà nước hay các câu lạc bộ, tổ chức phi lợi nhuận cũng là một thực thể kế toán.

Như vậy, đơn vị kế toán bao gồm tất cả các cá nhân, tổ chức tham gia vào việc kiểm soát nguồn vốn và các hoạt động kinh tế ở mọi thành phần kinh tế và mọi lĩnh vực khác nhau.

>>> Xem thêm về Tóm tắt công thức nguyên lý kế toán qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

5. Yêu cầu cần có đối với người làm kế toán

Để trở thành một người làm kế toán chuyên nghiệp và hiệu quả, các yêu cầu cơ bản sau đây cần phải được đáp ứng:

• Kiến thức chuyên môn vững vàng: Nắm vững các nguyên lý, chuẩn mực và quy định kế toán (VAS, IFRS). Hiểu biết về các quy định pháp luật liên quan đến tài chính, thuế và kế toán.
• Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề: Khả năng phân tích số liệu tài chính để đưa ra nhận định và quyết định đúng đắn. Kỹ năng giải quyết các vấn đề phức tạp và xử lý các tình huống phát sinh trong quá trình làm việc.
• Kỹ năng công nghệ thông tin: Sử dụng thành thạo các phần mềm kế toán và tài chính như ERP, QuickBooks, SAP, hoặc các phần mềm tương tự. Khả năng sử dụng các công cụ văn phòng như Excel, Word để lập báo cáo và phân tích dữ liệu.

>>> Xem thêm về Kế toán là gì? Các công việc của kế toán qua bài viết của Công ty Luật ACC nhé.

6. Các hành vi bị nghiêm cấm trong kế toán

Trong lĩnh vực kế toán, có nhiều hành vi bị nghiêm cấm nhằm đảm bảo tính minh bạch, trung thực và chính xác của thông tin tài chính. Dưới đây là một số hành vi bị nghiêm cấm trong kế toán:

• Ghi chép sai lệch thông tin tài chính: Cố tình ghi chép sai hoặc làm sai lệch số liệu tài chính để làm đẹp báo cáo tài chính hoặc che giấu sự thật.
• Gian lận và lừa đảo tài chính: Thực hiện các hành vi gian lận như lập hóa đơn giả, khai khống chi phí, che giấu doanh thu hoặc các khoản nợ phải trả.
• Không tuân thủ chuẩn mực kế toán và pháp luật: Sử dụng các phương pháp kế toán không đúng chuẩn mực kế toán quốc gia (VAS) hoặc quốc tế (IFRS), vi phạm các quy định pháp luật về tài chính và kế toán.
• Làm giả chứng từ kế toán: Tạo ra hoặc sử dụng các chứng từ kế toán giả mạo để hợp thức hóa các giao dịch tài chính không có thực.
• Không công khai và minh bạch thông tin tài chính: Che giấu thông tin tài chính quan trọng, không công khai các thông tin cần thiết theo quy định, làm ảnh hưởng đến quyết định của các bên liên quan.
• Lạm dụng quyền hạn và chức vụ: Sử dụng quyền hạn và chức vụ để thao túng số liệu tài chính, gây ảnh hưởng đến tính trung thực và khách quan của báo cáo tài chính.
• Không bảo mật thông tin tài chính: Tiết lộ hoặc sử dụng thông tin tài chính của doanh nghiệp một cách trái phép, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của doanh nghiệp và các bên liên quan.
• Hành vi tham nhũng và hối lộ: Nhận hoặc đưa hối lộ để thay đổi, sửa đổi số liệu tài chính hoặc để đạt được lợi ích cá nhân hoặc cho bên thứ ba.

7. Câu hỏi thường gặp

Tại sao cần tuân thủ nguyên lý kế toán?

Tuân thủ nguyên lý kế toán giúp đảm bảo tính chính xác, minh bạch và nhất quán của thông tin tài chính, tạo niềm tin cho các bên liên quan như nhà đầu tư, cơ quan thuế, và các đối tác kinh doanh.

Tại sao nguyên lý thận trọng lại quan trọng trong kế toán?

Nguyên lý thận trọng yêu cầu kế toán phải dự đoán và ghi nhận các khoản lỗ tiềm tàng ngay khi có đủ bằng chứng, nhưng không ghi nhận các khoản lợi nhuận chưa chắc chắn. Điều này giúp tránh việc thổi phồng lợi nhuận và tài sản, đảm bảo tính trung thực và bảo vệ lợi ích của các bên liên quan.

Có cần phải thay đổi nguyên lý kế toán không?

Các nguyên lý kế toán cơ bản thường được duy trì ổn định, nhưng có thể có sự thay đổi nếu có sự thay đổi trong chuẩn mực kế toán hoặc quy định pháp luật. Khi thay đổi phương pháp kế toán, doanh nghiệp phải giải thích rõ lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi trong báo cáo tài chính.

Làm thế nào để đảm bảo tuân thủ nguyên lý kế toán trong doanh nghiệp?

Để đảm bảo tuân thủ nguyên lý kế toán, doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả, đào tạo nhân viên về các nguyên lý kế toán, và thường xuyên kiểm tra, giám sát việc áp dụng các nguyên lý kế toán trong hoạt động kế toán.

Trên đây là toàn bộ thông tin tư vấn của Công ty Luật ACC liên quan đến nguyên lý kế toán. Chúng tôi hy vọng nhận được nhiều ý kiến đóng góp của quý khách hàng trên cả nước để chúng tôi ngày một chuyên nghiệp hơn.