Khấu hao trong bảng cân đối kế toán được hiểu là gì?

Khấu hao là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kế toán và tài chính, liên quan đến việc phân bổ chi phí của tài sản cố định theo thời gian. Khấu hao đóng vai trò then chốt trong việc phản ánh chính xác giá trị tài sản của doanh nghiệp, từ đó giúp cung cấp cái nhìn rõ ràng về tình hình tài chính và khả năng sinh lợi của doanh nghiệp. Bài viết này ACC sẽ đem đến cho người đọc chủ đề Khấu hao trong bảng cân đối kế toán được hiểu là gì?

Khấu hao trong bảng cân đối kế toán được hiểu là gì?

1.Định nghĩa khấu hao trong bảng cân đối kế toán

Khấu hao trong bảng cân đối kế toán là quá trình phân bổ chi phí của tài sản cố định theo thời gian, phản ánh sự giảm dần giá trị của tài sản do sử dụng, hao mòn tự nhiên hoặc lỗi thời. Việc ghi nhận khấu hao giúp cung cấp một bức tranh chính xác về tình trạng tài sản của doanh nghiệp, từ đó hỗ trợ trong việc quản lý tài chính và đưa ra các quyết định kinh doanh hợp lý.

2. Tầm quan trọng của khấu hao trong bảng cân đối kế toán 

Khấu hao là một khái niệm quan trọng trong kế toán, đóng vai trò thiết yếu trong việc phản ánh giá trị tài sản cố định và xác định lợi nhuận doanh nghiệp. Bao gồm: 

Phản ánh giá trị tài sản theo thời gian

Tài sản cố định, dù được bảo quản tốt, cũng sẽ bị hao mòn theo thời gian do sử dụng và tác động của các yếu tố môi trường. Khấu hao giúp phân bổ chi phí của tài sản cố định một cách hợp lý cho từng kỳ kế toán, phản ánh sự hao mòn của tài sản theo thời gian.

Ví dụ: Khi mua một chiếc máy móc với giá 100 triệu đồng, giá trị của máy móc sẽ giảm dần theo thời gian sử dụng. Khấu hao cho phép doanh nghiệp ghi nhận sự giảm giá này vào báo cáo tài chính, đảm bảo tính chính xác và trung thực trong việc phản ánh giá trị tài sản.

 Xác định lợi nhuận doanh nghiệp chính xác

Lợi nhuận doanh nghiệp được xác định bằng cách trừ đi các khoản chi phí từ doanh thu. Khấu hao là một khoản chi phí quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, việc ghi nhận khấu hao hợp lý giúp xác định lợi nhuận doanh nghiệp chính xác, phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán.

Tạo nguồn vốn để tái đầu tư

Số tiền khấu hao được ghi nhận mỗi kỳ kế toán sẽ được tích lũy vào quỹ khấu hao. Quỹ khấu hao này đóng vai trò như một nguồn vốn quan trọng để doanh nghiệp tái đầu tư vào các tài sản cố định mới, thay thế cho các tài sản đã hao mòn.

Căn cứ để đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản

Việc theo dõi và phân tích khấu hao giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định. Nếu tỷ lệ khấu hao cao so với giá trị tài sản, doanh nghiệp cần xem xét điều chỉnh cách thức sử dụng hoặc thay thế tài sản để đảm bảo hiệu quả kinh doanh.

Tuân thủ quy định pháp luật

Khấu hao là một phần bắt buộc trong hệ thống kế toán theo quy định của pháp luật. Việc thực hiện khấu hao đúng cách giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định về kế toán và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.

3. Nội dung của khấu hao trong bảng cân đối kế toán 

Trong bảng cân đối kế toán, khấu hao được thể hiện ở phần tài sản dài hạn. Khấu hao là việc phân bổ chi phí của tài sản cố định (như máy móc, thiết bị, tòa nhà, v.v.) theo thời gian, thường là trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó.

3.1 Khấu hao trong bảng cân đối kế toán

Khấu hao ảnh hưởng trực tiếp đến bảng cân đối kế toán thông qua việc ghi nhận các khoản giảm giá trị tài sản cố định và phân bổ chúng vào chi phí hoạt động hàng năm. Dưới đây là các thành phần chính liên quan đến khấu hao trong bảng cân đối kế toán:

Tài Sản Cố Định 

Tài sản cố định là các tài sản dài hạn như máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải, và tòa nhà. Khi mua tài sản cố định, giá trị ban đầu của tài sản được ghi nhận vào phần tài sản dài hạn trong bảng cân đối kế toán. Ví dụ, nếu doanh nghiệp mua một chiếc máy móc với giá trị 500 triệu đồng, số tiền này sẽ được ghi nhận vào mục tài sản cố định.

Khấu Hao Lũy Kế 

Khấu hao lũy kế là tổng số khấu hao đã được ghi nhận kể từ khi tài sản được đưa vào sử dụng đến thời điểm báo cáo tài chính. Khấu hao lũy kế được ghi giảm trừ vào giá trị ban đầu của tài sản cố định để xác định giá trị còn lại của tài sản. Ví dụ, nếu máy móc trên đã được sử dụng trong 5 năm và mỗi năm khấu hao 50 triệu đồng, khấu hao lũy kế sẽ là 250 triệu đồng.

Giá Trị Còn Lại 

Giá trị còn lại của tài sản là giá trị ban đầu trừ đi khấu hao lũy kế. Đây là giá trị hiện tại của tài sản trên bảng cân đối kế toán, phản ánh giá trị mà tài sản còn đóng góp cho doanh nghiệp. Trong ví dụ trên, giá trị còn lại của chiếc máy sau 5 năm sẽ là 500 triệu đồng (giá trị ban đầu) - 250 triệu đồng (khấu hao lũy kế) = 250 triệu đồng.

3.2 Cách ghi nhận khấu hao trong bảng cân đối kế toán

Trong bảng cân đối kế toán việc ghi nhận khấu hao cần được thực hiện theo đúng trình tự để đảm bảo chính xác trong bảng cân đối kế toán. Kế toán ghi nhận khấu hao theo trình tự sau:

Tài sản cố định ban đầu:

Giá trị ban đầu của tài sản cố định (giá trị mua ban đầu) được ghi nhận trong phần tài sản cố định.

Khấu hao lũy kế:

Khấu hao lũy kế là tổng số tiền khấu hao đã được tính từ khi tài sản được mua cho đến thời điểm hiện tại. Khấu hao lũy kế được trừ vào giá trị ban đầu của tài sản cố định để tính giá trị còn lại của tài sản (giá trị sổ sách).

Giá trị còn lại:

Đây là giá trị của tài sản cố định sau khi trừ đi khấu hao lũy kế. Giá trị còn lại này phản ánh giá trị thực tế của tài sản cố định tại thời điểm lập báo cáo.

Ví dụ:Giả sử một công ty mua một chiếc máy móc với giá 100,000 đô la. Máy móc này có tuổi thọ sử dụng dự kiến là 10 năm và công ty sử dụng phương pháp khấu hao đường thẳng để tính khấu hao. Mỗi năm, công ty sẽ ghi nhận chi phí khấu hao là 10,000 đô la (100,000 đô la / 10 năm).

4. Phương pháp tính khấu hao phổ biến 

Có nhiều phương pháp tính khấu hao khác nhau, mỗi phương pháp có cách tính toán và áp dụng riêng. 

Doanh nghiệp có thể lựa chọn phương pháp tính khấu hao hợp lý cho doanh nghiệp mình.

4.1 Tính khấu hao theo phương pháp đường thẳng

Cách tính: Phương pháp này tính khấu hao đều đặn cho mỗi năm trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản. Công thức tính khấu hao theo phương pháp đường thẳng như sau: 

Chi phí khấu hao hàng năm = (Nguyên giá tài sản - Giá trị thu hồi)/ Thời gian sử dụng hữu ích 

Trong đó:

• Nguyên giá tài sản: Giá trị ban đầu của tài sản cố định.
• Giá trị thu hồi: Giá trị ước tính mà tài sản có thể bán được sau khi hết thời gian sử dụng hữu ích.
• Thời gian sử dụng hữu ích: Thời gian dự kiến sử dụng tài sản (thường được tính bằng năm).

Ví dụ: 

Giả sử một công ty mua một chiếc máy móc với giá 100,000 đô la, dự kiến sử dụng trong 9 năm, và giá trị thu hồi sau 9 năm là 10,000 đô la. Chi phí khấu hao hàng năm sẽ được tính như sau:

Chi phí khấu hao hàng năm = (100,000 - 10,000)/9 = 10,000 đô la

Mỗi năm, công ty sẽ ghi nhận chi phí khấu hao là 10,000 đô la.

4.2 Tính khấu hao theo phương pháp số dư giảm dần

Cách tính:

Phương pháp này tính khấu hao theo tỷ lệ phần trăm cố định của giá trị còn lại của tài sản mỗi năm. Phương pháp này thường áp dụng hệ số 2 để tính khấu hao giảm dần nhanh hơn. Công thức tính khấu hao theo phương pháp số dư giảm dần như sau:

Chi phí khấu hao hàng năm = Giá trị còn lại đầu kỳ * Tỷ lệ khấu hao 

Trong đó:

• Giá trị còn lại đầu kỳ: Giá trị tài sản sau khi trừ khấu hao lũy kế từ các năm trước.
• Tỷ lệ khấu hao: Được tính dựa trên tỷ lệ khấu hao đường thẳng, nhân với hệ số (thường là 2).

Ví dụ:

Giả sử một công ty mua một chiếc máy móc với giá 100,000 đô la, dự kiến sử dụng trong 10 năm, và áp dụng hệ số khấu hao 2. Tỷ lệ khấu hao sẽ là:

Tỷ lệ khấu hao = 2/10 = 20% 

4.3 tính khấu hao theo phương pháp sản lượng 

Cách tính:

Phương pháp này tính khấu hao dựa trên mức độ sử dụng thực tế của tài sản, thường dựa trên số lượng sản phẩm sản xuất ra hoặc số giờ máy hoạt động. Công thức tính khấu hao theo phương pháp sản lượng như sau:

Chi phí khấu hao hàng năm 

= ((Nguyên giá tài sản cố định - Giá trị thu hồi) / Tổng sản lượng ước tính) * Sản lượng thực tế trong kỳ)

Trong đó:

• Nguyên giá tài sản: Giá trị ban đầu của tài sản cố định.
• Giá trị thu hồi: Giá trị ước tính mà tài sản có thể bán được sau khi hết thời gian sử dụng hữu ích.
• Tổng sản lượng ước tính: Sản lượng mà tài sản dự kiến sản xuất ra trong suốt thời gian sử dụng hữu ích.
• Sản lượng thực tế trong kỳ: Sản lượng thực tế mà tài sản đã sản xuất trong kỳ.

Ví dụ:

Giả sử một công ty mua một chiếc máy móc với giá 100,000 đô la, dự kiến sản xuất 50,000 sản phẩm trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của máy, và giá trị thu hồi là 10,000 đô la. Chi phí khấu hao trên mỗi đơn vị sản phẩm sẽ được tính như sau:

Chi phí khấu hao trên mỗi đơn vị sản phẩm = (100,000 - 10,000)/50,000 = 1.8 đô la

Nếu trong năm đầu tiên, máy móc sản xuất được 8,000 sản phẩm, chi phí khấu hao cho năm đó sẽ là:

Chi phí khấu hao hàng năm = 1.8 * 8.000 = 14.400 đô la 

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến khấu hao trong bảng cân đối kế toán

Khấu hao của một tài sản có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới, từ khách quan tới chủ quan, dưới đây là các yếu tố ảnh hưởng đến khấu hao

Nguyên giá tài sản: Nguyên giá càng cao, chi phí khấu hao hàng năm càng lớn.

Giá trị thu hồi: Giá trị thu hồi càng cao, chi phí khấu hao hàng năm càng thấp.

Thời gian sử dụng hữu ích: Thời gian càng dài, chi phí khấu hao hàng năm càng nhỏ. Điều chỉnh thời gian sử dụng hữu ích hoặc giá trị thu hồi sẽ ảnh hưởng đến chi phí khấu hao trong các kỳ kế toán sau.

Phương pháp khấu hao

• Phương pháp khấu hao ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí hàng năm:
• Phương pháp đường thẳng: Chi phí đều đặn.
• Phương pháp số dư giảm dần: Chi phí cao ở các năm đầu, giảm dần.
• Phương pháp sản lượng: Chi phí dựa trên mức độ sử dụng.

Mức độ sử dụng tài sản: Đối với phương pháp sản lượng, mức độ sử dụng thực tế ảnh hưởng đến chi phí khấu hao hàng năm.

Chính sách kế toán và quy định pháp luật: Quy định và chính sách kế toán có thể ảnh hưởng đến phương pháp và tỷ lệ khấu hao.

Điều kiện kinh tế và thị trường: Thay đổi trong kinh tế và thị trường có thể ảnh hưởng đến giá trị thu hồi và thời gian sử dụng hữu ích.

Hao mòn vật lý và lỗi thời: Sự hao mòn và lỗi thời nhanh chóng ảnh hưởng đến giá trị và thời gian sử dụng hữu ích của tài sản

Bảo dưỡng và sửa chữa: Tài sản được bảo dưỡng tốt có thể kéo dài thời gian sử dụng, giảm chi phí khấu hao hàng năm.

6. Câu hỏi thường gặp

Việc thay đổi phương pháp khấu hao có ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp như thế nào?

Thay đổi phương pháp khấu hao có thể dẫn đến biến động lợi nhuận của doanh nghiệp trong từng kỳ kế toán. Doanh nghiệp cần cẩn trọng khi thay đổi phương pháp khấu hao để đảm bảo tính nhất quán và tuân thủ các quy định của pháp luật.

Làm thế nào để đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định thông qua khấu hao?

Theo dõi và phân tích khấu hao giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định. Nếu tỷ lệ khấu hao cao so với giá trị tài sản, doanh nghiệp cần xem xét điều chỉnh cách thức sử dụng hoặc thay thế tài sản để đảm bảo hiệu quả kinh doanh.

Quy định pháp luật nào liên quan đến khấu hao trong bảng cân đối kế toán?

Việc ghi nhận khấu hao cần tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán, bao gồm Luật Kế toán và Thông tư 200/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về hệ thống tài khoản kế toán.

Doanh nghiệp cần lưu ý gì khi thực hiện khấu hao tài sản cố định?

Doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm sau khi thực hiện khấu hao tài sản cố định:

• Lựa chọn phương pháp khấu hao phù hợp với đặc điểm của tài sản và chính sách kế toán của doanh nghiệp.
• Ghi nhận khấu hao đầy đủ và chính xác trong báo cáo tài chính.
• Theo dõi và cập nhật thay đổi về nguyên giá, thời gian sử dụng hữu ích và phương pháp khấu hao của tài sản cố định.
• Tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán liên quan đến khấu hao.

7. Tạm kết 

Khấu hao là một phần quan trọng trong báo cáo tài chính, giúp phản ánh chính xác giá trị tài sản cố định của doanh nghiệp. Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến khấu hao giúp doanh nghiệp quản lý tài sản hiệu quả hơn và có các quyết định tài chính chính xác. Hy vọng bài viết này ACC giúp bạn đọc hiểu được “Khấu hao trong bảng cân đối kế toán được hiểu là gì?”