Các trường hợp được đương nhiên xóa án tích hiện nay

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc hỗ trợ người từng phạm tội tái hòa nhập cộng đồng là vô cùng quan trọng. Vì lẽ đó, xóa án tích là một biện pháp pháp lý giúp người bị kết án xóa bỏ hậu quả pháp lý của bản án, từ đó có cơ hội làm lại cuộc đời. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn rõ ràng về các trường hợp được đương nhiên xóa án tích hiện nay theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện nay.

Các trường hợp được đương nhiên xóa án tích hiện nay

1. Xóa án tích là gì?

Xóa án tích là gì?

Xóa án tích là một biện pháp pháp lý nhằm loại bỏ hậu quả pháp lý của việc kết án sau khi người phạm tội đã chấp hành xong bản án và đáp ứng các điều kiện nhất định do pháp luật quy định. 

Khi được xóa án tích, người đã từng bị kết án sẽ không bị coi là có tiền án, tiền sự, cũng như các thông tin về án tích của họ sẽ được loại bỏ khỏi hồ sơ lý lịch tư pháp. Điều này giúp người bị kết án có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng, không bị kỳ thị hay phân biệt đối xử trong các hoạt động xã hội, nghề nghiệp, và đời sống.

2. Các hình thức xóa án tích

Các hình thức xóa án tích

Theo Bộ luật Hình sự, có ba trường hợp xóa án tích gồm: đương nhiên được xóa án tích, xóa án tích theo quyết định của Tòa án, và xóa án tích trong trường hợp đặc biệt. Dưới đây là phân tích chi tiết về từng trường hợp:

Đương nhiên được xóa án tích

Để được đương nhiên xóa án tích, người bị kết án phải chấp hành xong hình phạt chính, các hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án. Ngoài ra, người này không được thực hiện hành vi phạm tội mới trong một thời gian nhất định sau khi chấp hành xong hình phạt.

Xóa án tích theo quyết định của Tòa án

Trong trường hợp này, người bị kết án có thể xin xóa án tích nếu họ không đáp ứng được các điều kiện để được đương nhiên xóa án tích. Tòa án sẽ xem xét đơn xin xóa án tích của người bị kết án dựa trên các tiêu chí được quy định.

Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt

Trường hợp này áp dụng cho những người có hoàn cảnh đặc biệt hoặc đã có những đóng góp, cống hiến đặc biệt cho xã hội hoặc có những thành tích xuất sắc trong cải tạo. Các trường hợp đặc biệt có thể bao gồm:

• Người bị kết án có công lao đóng góp lớn cho đất nước.
• Người bị kết án có thành tích đặc biệt xuất sắc trong lao động, học tập hoặc công tác xã hội.
• Người bị kết án có hoàn cảnh đặc biệt như bệnh tật nặng, gia đình có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt...

3. Các trường hợp được đương nhiên xóa án tích 

Các trường hợp được đương nhiên xóa án tích

Theo quy định tại Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015, việc đương nhiên được xóa án tích được áp dụng cho những người bị kết án không phải về các tội thuộc Chương XIII (các tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI (các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh) Bộ luật Hình sự 2015. Để được đương nhiên xóa án tích, người bị kết án phải đáp ứng các điều kiện sau:

Đương nhiên được xóa án tích sau khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo:

- Đối tượng áp dụng: Những người bị kết án các tội không thuộc Chương XIII và Chương XXVI Bộ luật Hình sự 2015.

- Điều kiện: Sau khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người bị kết án phải chấp hành xong các hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án, đồng thời không thực hiện hành vi phạm tội mới trong các khoảng thời gian sau:

• 01 năm: Đối với người bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, hoặc phạt tù nhưng được hưởng án treo.
• 02 năm: Đối với người bị phạt tù đến 05 năm.
• 03 năm: Đối với người bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm.
• 05 năm: Đối với người bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

- Trường hợp đặc biệt: Nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung như quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, hoặc bị tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn 01 năm, 02 năm, hoặc 03 năm nêu trên, thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ tính từ thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Đương nhiên được xóa án tích sau khi hết thời hiệu thi hành bản án:

• Điều kiện: Nếu từ khi hết thời hiệu thi hành bản án mà người bị kết án không thực hiện hành vi phạm tội mới trong các khoảng thời gian tương ứng nêu tại mục 1, họ sẽ đương nhiên được xóa án tích.

Trách nhiệm của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp:

• Cơ quan này có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án.
• Khi có yêu cầu, cơ quan này sẽ cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận người đó không có án tích, nếu đủ điều kiện theo các quy định nêu trên.

Như vậy, đương nhiên được xóa án tích giúp người bị kết án không còn bị xem là có tiền án, tạo điều kiện thuận lợi cho họ trong việc tái hòa nhập cộng đồng và tiếp tục cuộc sống bình thường.

4. Thời hạn được đương nhiên xóa án tích

Thời hạn đương nhiên xóa án tích được quy định cụ thể như sau:

a) 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo

• Phạt cảnh cáo: Là hình thức xử phạt nhẹ nhất, chủ yếu là nhắc nhở, cảnh báo người vi phạm.
• Phạt tiền: Là hình thức xử phạt bằng cách yêu cầu người vi phạm nộp một khoản tiền nhất định vào ngân sách nhà nước.
• Cải tạo không giam giữ: Là hình thức xử phạt người vi phạm bằng cách yêu cầu họ lao động và học tập tại địa phương dưới sự giám sát của chính quyền.
• Phạt tù nhưng được hưởng án treo: Là hình thức phạt tù nhưng cho phép người bị kết án được thử thách trong cộng đồng, thay vì phải chấp hành hình phạt tù.

Trong các trường hợp này, sau khi người bị kết án chấp hành xong các hình phạt trên và không phạm tội mới trong vòng 01 năm, họ sẽ được đương nhiên xóa án tích.

b) 02 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm

• Phạt tù đến 05 năm: Áp dụng cho các hành vi phạm tội nghiêm trọng nhưng không quá nặng, với mức phạt tù từ vài tháng đến 05 năm.

Người bị kết án sẽ được đương nhiên xóa án tích sau khi chấp hành xong hình phạt tù và không phạm tội mới trong vòng 02 năm.

c) 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm

• Phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm: Áp dụng cho các hành vi phạm tội rất nghiêm trọng, với mức phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm.

Người bị kết án sẽ được đương nhiên xóa án tích sau khi chấp hành xong hình phạt tù và không phạm tội mới trong vòng 03 năm.

d) 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án

• Phạt tù từ trên 15 năm: Áp dụng cho các hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.
• Tù chung thân: Áp dụng cho các hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, không có khả năng được tha tù trước thời hạn.
• Tử hình: Áp dụng cho các hành vi phạm tội cực kỳ nghiêm trọng, tuy nhiên nếu được giảm án thành tù chung thân hoặc tù có thời hạn, thì thời hạn xóa án tích sẽ tính theo hình phạt mới.

Người bị kết án sẽ được đương nhiên xóa án tích sau khi chấp hành xong hình phạt và không phạm tội mới trong vòng 05 năm.

Đối với một số trường hợp đặc biệt, nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung với thời hạn dài hơn so với các mốc thời gian quy định tại điểm a, b và c nêu trên, thì thời hạn đương nhiên xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Ví dụ: Người bị phạt tù 3 năm và bị cấm đảm nhiệm chức vụ trong 4 năm:

• Sau khi chấp hành xong 3 năm tù, người này vẫn phải chấp hành tiếp 4 năm cấm đảm nhiệm chức vụ.
• Thời hạn xóa án tích sẽ tính từ thời điểm hoàn thành 4 năm cấm đảm nhiệm chức vụ, không phải là 3 năm tù.

5. Một số câu hỏi thường gặp

Sau khi được đương nhiên xóa án tích, tôi có cần làm thủ tục gì để chứng minh không có án tích không?

Trả lời: Sau khi được đương nhiên xóa án tích, bạn không cần làm thêm thủ tục gì để xóa án tích. Tuy nhiên, nếu cần chứng minh không có án tích, bạn có thể yêu cầu cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích.

Nếu tôi phạm tội mới trong thời gian chờ xóa án tích, điều gì sẽ xảy ra?

Trả lời: Nếu bạn phạm tội mới trong thời gian chờ xóa án tích, bạn sẽ không được đương nhiên xóa án tích. Việc phạm tội mới sẽ làm gián đoạn quá trình xóa án tích và bạn có thể phải chấp hành các hình phạt mới cùng với việc không được xóa án tích cho các án tích cũ.

Làm thế nào để biết mình đã được đương nhiên xóa án tích hay chưa?

Trả lời: Bạn có thể kiểm tra tình trạng án tích của mình bằng cách yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp từ cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp. Nếu đủ điều kiện, cơ quan này sẽ cấp phiếu xác nhận bạn không có án tích.

Có thể đương nhiên xóa án tích cho tất cả các loại tội phạm không?

Trả lời: Không phải tất cả các loại tội phạm đều được đương nhiên xóa án tích. Các tội phạm nghiêm trọng như xâm phạm an ninh quốc gia hoặc phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh không được áp dụng quy định đương nhiên xóa án tích.

Bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản về Các trường hợp được đương nhiên xóa án tích hiện nay. Tuy nhiên, mỗi trường hợp đều có những đặc thù riêng. Để được tư vấn pháp lý chính xác và toàn diện, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Công ty Luật ACC để được hỗ trợ xây dựng kế hoạch xóa án tích hiệu quả và nhận sự tư vấn tận tình nhất của chúng tôi.