Di sản văn hóa phi vật thể là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú của Việt Nam. Đó là những giá trị tinh thần, những tập tục, nghi lễ, nghệ thuật truyền miệng,... được lưu truyền qua nhiều thế hệ và trở thành bản sắc riêng của dân tộc. Cùng ACC tìm hiểu thông qua bài viết sau đây.
![Di sản văn hóa phi vật thể trong việt namDi sản văn hóa phi vật thể trong việt nam](https://cdn.accgroup.vn/uploads/2024/08/di-san-van-hoa-phi-vat-the-trong-viet-nam.jpg)
Di sản văn hóa phi vật thể trong Việt Nam
1. Di sản văn hóa phi vật thể là gì?
Căn cứ theo khoản 1 điều 4 Luật di sản văn hóa 2001 (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 1 điều 1 Luật di sản văn hóa sửa đổi năm 2009), Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác bao gồm lễ hội, lối sống, bí quyết truyền nghề, văn hóa ẩm thực, trang phục truyền thống. Công ước 2003 của UNESCO bác bỏ việc xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể nên không có khái niệm xếp hạng di sản theo cấp tỉnh, cấp quốc gia hay cấp thế giới.
Để nâng cao nhận thức về tính cấp thiết của vấn đề bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể, tại hội nghị lần thứ 3 họp tại Istanbul, Ủy ban liên chính phủ về bảo tồn Di sản phi vật thể đã đưa ra hai danh sách:
- Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại
- Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp
Di sản văn hóa phi vật thể bao gồm những di sản sau:
- Tiếng nói, chữ viết;
- Ngữ văn dân gian;
- Nghệ thuật trình diễn dân gian;
- Tập quán xã hội và tín ngưỡng;
- Lễ hội truyền thống;
- Nghề thủ công truyền thống;
- Tri thức dân gian.
2. Danh sách di sản văn hóa phi vật thể tại Việt Nam
2.1. Di sản văn hóa phi vật thể đã được ghi danh
STT | Tên di sản văn hóa phi vật thể | Địa điểm | Danh mục | Năm công nhận |
1 | Nhã Nhạc, Âm nhạc cung đình Việt Nam | Thừa Thiên – Huế | Đại diện cho nhân loại | 2003 |
2 | Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên | Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng | Đại diện cho nhân loại | 2005 |
3 | Dân ca Quan họ | Bắc Ninh, Bắc Giang | Đại diện cho nhân loại | 2009 |
4 | Hát Ca trù | Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nam, Hà Tĩnh, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Nghệ An, Ninh Bình, Phú Thọ, Quảng Bình, Thái Bình, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Hà Nội và Hải Phòng | Cần được bảo tồn khẩn cấp | 2009 |
5 | Hội Gióng ở Đền Sóc và Đền Phù Đổng | Thành phố Hà Nội | Đại diện cho nhân loại | 2010 |
6 | Hát xoan | Phú Thọ | Đại diện cho nhân loại | 2011 |
7 | Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương | Phú Thọ | Đại diện cho nhân loại | 2012 |
8 | Đờn ca tài tử Nam Bộ | An Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Kiên Giang, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Đồng Tháp, Long An, Bến Tre, Tây Ninh, Bình Phước, Bình Thuận, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Ninh Thuận, thành phố Hồ Chí Minh | Đại diện cho nhân loại | 2013 |
9 | Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh | Nghệ An và Hà Tĩnh | Đại diện cho nhân loại | 2014 |
10 | Nghi lễ Kéo co | Hàn Quốc, Philippines, Campuchia và Việt Nam (Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh) | Đại diện cho nhân loại | 2015 |
11 | Tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam | Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Hà Nội, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Phú Thọ, Lạng Sơn, Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế và Thành phố Hồ Chí Minh | Đại diện cho nhân loại | 2016 |
12 | Bài chòi | Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận thuộc miền Trung Việt Nam. | Đại diện cho nhân loại | 2017 |
13 | Nghi lễ Then của người Tày, Nùng và Thái | Tỉnh Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Bắc Giang, Quảng Ninh và Thái Nguyên. | Đại diện cho nhân loại | 2019 |
14 | Xòe Thái | Tỉnh Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La | Đại diện cho nhân loại | 2021 |
2.2. Đề cử trong các năm tiếp theo
STT | Tên di sản văn hóa phi vật thể không ổn định | Địa điểm | Danh mục | Năm xét duyệt |
1 | Nghề làm gốm của người Chăm | Ninh Thuận, Bình Thuận | Đại diện cho nhân loại | 2022 |
2 | Nghề làm tranh Đông Hồ | Tỉnh Bắc Ninh | Cần phải bảo vệ khẩn cấp | 2023 |
3 | Mo Mường | Tỉnh Hòa Bình chủ trì cùng các tỉnh: Thanh Hóa, Phú Thọ, Ninh Bình, Sơn La, Hà Nội, Đắk Lắk. | Đại diện cho nhân loại | 2023 |
4 | Lễ Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam | Tỉnh An Giang | Đại diện cho nhân loại | Đã ghi vào danh mục dự kiến |
5 | Nghệ thuật Chèo đồng bằng sông Hồng | Thái Bình chủ trì, các tỉnh phía Bắc phối hợp. | Đại diện cho nhân loại | 2021-2025 |
6 | Nghi lễ Cấp sắc của người Dao | Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Sơn La. | Đại diện cho nhân loại | 2025 |
7 | Tri thức và thực hành Thổ canh hốc đá của các dân tộc thiểu số vùng Cao nguyên đá Hà Giang | Tỉnh Hà Giang | Đại diện cho nhân loại | Chưa rõ |
8 | Nghệ thuật Dù Kê của người Khmer | Sóc Trăng, An Giang và Trà Vinh | Đại diện cho nhân loại | Chưa rõ |
9 | Võ cổ truyền Bình Định | Tỉnh Bình Định | Đại diện cho nhân loại | Chưa rõ |
10 | Nghệ thuật hát xẩm | Ninh Bình chủ trì và các tỉnh: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình, Nam Định, Nghệ An, Thanh Hóa | Đại diện cho nhân loại | Chưa rõ |
11 | Sử thi Tây Nguyên | Tây Nguyên | Cần phải bảo vệ khẩn cấp | Chưa thực hiện |
12 | Múa rối nước | Bắc Ninh, Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương | Đại diện cho nhân loại | Đang hoãn |
13 | Nghệ thuật Sơn mài | Việt Nam: Nam Định (Làng sơn mài Cát Đằng), Bình Dương (Làng sơn mài Tương Bình Hiệp) và Hà Nội (Làng sơn mài Hạ Thái, Làng sơn mài Duyên Trường, Làng sơn mài Bối Khê và Làng sơn mài Sơn Đồng) Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản | Đại diện cho nhân loại | Đang hoãn |
3. Ý nghĩa và cách bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể
3.1. Ý nghĩa của di sản văn hóa phi vật thể
Di sản văn hóa phi vật thể có những ý nghĩa như sau:
- Lưu giữ được công sức và nét đẹp văn hóa truyền thống của các thế hệ trước
- Tạo tiền đề để các thế hệ sau phát triển và tái tạo. Trên tinh thần và sự quyết tâm lưu giữ đối với các giá trị văn hóa dân tộc. Nhằm cập nhật nền văn hóa tiên tiến nhưng vẫn không bị mất đi bản sắc dân tộc.
- Góp phần làm phong phú nền văn hóa dân tộc nói riêng. Tham gia và thể hiện vào di sản văn hóa thế giới nói chung
- Phát huy giá trị di sản nhằm tạo cơ hội phát triển du lịch. Cũng như mở rộng và khai thác với các ngành nghề, lĩnh vực liên quan khác
- Xây dựng hình ảnh, dấu ấn riêng biệt của mỗi một quốc gia khác nhau. Tạo nên ấn tượng, nền tảng văn hóa, lịch sử riêng với bạn bè thế giới.
3.2. Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể
Để bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, cần thực hiện những biện pháp sau:
– Nhiều di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ bị mai một hay biến mất nếu không có sự bảo tồn và phát huy.
– Bảo vệ có nghĩa là đảm bảo di sản văn hóa phi vật thẻ là một phần cuộc sống của thế hệ hiện tại và sẽ được truyền dạy sang các thế hệ tương lại. Các biện pháp bảo vệ hướng tới mục tiêu đảm bảo sự sống, sự liên tục làm mới và truyền dạy.
– Các hoạt động nhằm bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể bao gồm xác đnh và tư liệu hóa, nghiên cứu, bảo tồn, thúc đẩy, tăng cường và truyền dạy di sản, đặc biệt là thông qua giáo dục chính quy và không chính quy cũng như làm sống lại một số yếu tố đã bị mai một.
– Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể cũng là một nguồn phát triển kinh tế quan trong mặc dù không nhất thiết phải thông qua các hoạt động tạo nguồn thu nhập như du lịch, các hoạt động có khả năng làm ảnh hưởng đến di sản sống.
Thay vào đó nên tập trung tăng cường các chức năng của di sản văn hóa phi vật thể trong xã hội và thúc đẩy lồng ghép vào các kế hoạch chính sách phát triển kinh tế.
Trên đây là bài viết về Di sản văn hóa phi vật thể trong Việt Nam mời bạn đọc thêm tham khảo và nếu có thêm những thắc mắc về bài viết này hay những vấn đề pháp lý khác về dịch vụ luật sư, tư vấn nhà đất, thành lập doanh nghiệp… hãy liên hệ với ACC theo thông tin bên dưới để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả từ đội ngũ luật sư, chuyên viên pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm từ chúng tôi. ACC đồng hành pháp lý cùng bạn.
Nội dung bài viết:
Bình luận