Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm: Thống nhất chỉ một đầu mối

Hiện nay, quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm (ATTP) ở Việt Nam đang được thực hiện theo Luật An toàn thực phẩm và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm. Trong các văn bản này, đã phân công rõ trách nhiệm quản lý an toàn thực phẩm cho 3 Bộ, ngành quản lý trong suốt quá trình sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh thực phẩm; đồng thời, phân cấp mạnh mẽ giữa Trung ương và chính quyền địa phương các cấp trong quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm.

1. Tăng cường công tác quản lý ATTP từ trung ương đến cơ sở

Theo phân công tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, Bộ Y tế quản lý 6 nhóm ngành hàng, Bộ Công Thương quản lý 8 nhóm ngành hàng và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý 19 nhóm ngành hàng.

Về tổ chức bộ máy nhà nước thực hiện công tác quản lý an toàn thực phẩm tại các Bộ ngành có các đầu mối như: Cục An toàn thực phẩm thuộc (Bộ Y tế), Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (nay là Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường) (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).

>>> Xem thêm về Tìm hiểu về luật an toàn thực phẩm [Mới nhất 2023] qua bài viết của ACC GROUP.

2. Tích hợp quản lý ATTP tại các địa phương

Tại các địa phương, cơ quan quản lý an toàn thực phẩm cấp tỉnh là các cơ quan chức năng thuộc 3 Sở: Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương. Riêng tại 3 địa phương là Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Đà Nẵng, Tỉnh Bắc Ninh đã được triển khai thí điểm Ban quản lý an toàn thực phẩm trực thuộc Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Đà Nẵng và tỉnh Bắc Ninh.

Tại tuyến huyện/thị, phân công Phòng Y tế quản lý các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống có Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh; Phòng Kinh tế quận hoặc Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện quản lý cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc ngành Công Thương, ngành Nông nghiệp.

Ban quản lý an toàn thực phẩm là gì? [Mới nhất 2023]

3. Những thách thức và cơ hội

Mô hình Ban Quản lý an toàn thực phẩm trực thuộc UBND tỉnh/ Thành phố được bắt đầu thí điểm vào năm 2016, khởi điểm thành lập tại Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2017 tại Thành phố Đà Nẵng và năm 2018 tại tỉnh Bắc Ninh. Ban quản lý an toàn thực phẩm là cơ quan tương đương cấp sở thuộc UBND Tỉnh/ Thành phố thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý an toàn thực phẩm trên cơ sở hợp nhất chức năng, nhiệm vụ quản lý an toàn thực phẩm của 3 sở: Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

4. Hiệu quả và hạn chế của mô hình Ban quản lý an toàn thực phẩm

Qua thời gian hoạt động, bước đầu có những sơ bộ đánh giá hiệu quả của mô hình Ban quản lý an toàn thực phẩm như sau:

• Thứ nhất, việc tập trung một đầu mối quản lý nhà nước về cơ quan Ban quản lý an toàn thực phẩm giúp phản ứng nhanh hơn trước những diễn biến liên tục về tình hình an toàn thực phẩm trong xã hội, các mối nguy về an toàn thực phẩm sẽ được khắc phục sớm hơn.

• Thứ hai, việc tập trung một đầu mối sẽ giúp có tầm nhìn về an toàn thực phẩm bao quát hơn; nhận diện mối nguy, phân tích mối nguy và quản lý mối nguy về an toàn thực phẩm một cách có hệ thống và toàn diện hơn.

• Thứ ba, việc tập trung một đầu mối, dẫn đến tập trung nguồn lực điều này cho phép giải quyết triệt để hơn, chủ động hơn, hiệu quả hơn các vấn đề cấp bách về an toàn thực phẩm.

• Thứ tư, việc tập trung đầu mối dẫn đến việc thành lập cơ quan quản lý nhà nước tuyến tỉnh tương đương cấp sở đã nâng cao vai trò của cơ quan quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong hệ thống hành chính, đảm bảo đủ thẩm quyền quản lý an toàn thực phẩm một cách chuyên sâu, xuyên suốt và hiệu quả hơn.

• Thứ năm, việc tập trung đầu mối cơ quan quản lý nhà nước tuyến tỉnh giúp tổ chức, công dân thực hiện thủ tục hành chính được thuận lợi hơn; việc hướng dẫn, giải đáp, khiếu nại được nhanh chóng hơn.

Tuy nhiên, do đang ở giai đoạn thí điểm nên mô hình Ban quản lý an toàn thực phẩm vẫn còn những bất cập, gặp nhiều hạn chế trong quyền hạn dẫn đến quá trình hoạt động chưa đạt được hiệu quả tối đa. Nguyên nhân là do chưa phải là một mô hình chính thức, một số quy định pháp luật chưa thể áp dụng.

>>> Xem thêm về Cục an toàn thực phẩm là gì? [Mới nhất 2023] qua bài viết của ACC GROUP.

5. Hướng phát triển

Việc thành lập Ban quản lý an toàn thực phẩm là cơ quan quản lý nhà nước tuyến tỉnh/thành phố tương đương cấp sở, nếu được hình thành từ bộ khung các nhân sự chủ chốt từ các phòng ban của sở biệt phái sang để xây dựng và kế thừa sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.

Ngoài ra, còn một số tồn tại, hạn chế khác như:

• Do Ban quản lý an toàn thực phẩm mới chỉ là mô hình thí điểm dẫn đến sự do dự về đầu tư các nguồn lực: nhân lực, vật lực, tài lực; vì cho rằng thí điểm là không lâu dài và chắc chắn.

• Việc thí điểm dẫn đến kém sức cạnh tranh trên thị trường sức lao động, khó thu hút được nguồn lực có chất lượng đúng với yêu cầu nhiệm vụ được giao.

• Vai trò, vị trí của Ban quản lý an toàn thực phẩm trong hệ thống sở, ban, ngành chưa được thể hiện đầy đủ, còn sự bỏ ngỏ trong một số hoạt động của các tỉnh, thành phố.

• Mức độ ảnh hưởng, lan tỏa của Ban quản lý an toàn thực phẩm với đối tượng quản lý chưa ổn định nên công tác quản lý chưa đạt hiệu quả như mong đợi.

6. Kế hoạch và triển khai

Hiện nay, các cơ quan được giao nhiệm vụ đang khẩn trương ban hành kế hoạch, chương trình để triển khai các nhiệm vụ giải pháp đã đề ra trong Chỉ thị, nhằm sớm đưa đường lối, chính sách của Trung ương vào cuộc sống xã hội. Việc này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an ninh, an toàn thực phẩm và đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân.

Tóm lại, việc thống nhất chỉ một đầu mối trong quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm đang là một hướng đi đúng đắn để cải thiện hiệu quả và hiệu lực của công tác này. Tuy còn nhiều thách thức và hạn chế cần được khắc phục, nhưng với sự quyết tâm và sự hợp tác của các cơ quan chức năng, Việt Nam có tiềm năng để cải thiện an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe của người dân.

Các Câu Hỏi Thường Gặp

1. Làm thế nào để Ban quản lý an toàn thực phẩm có thể phản ứng nhanh trước các tình hình an toàn thực phẩm khẩn cấp?

   • Để phản ứng nhanh trước các tình hình an toàn thực phẩm khẩn cấp, Ban quản lý an toàn thực phẩm cần duy trì một hệ thống thông tin liên tục và kịp thời về tình hình an toàn thực phẩm. Ngoài ra, việc tổ chức các cuộc tập trận và diễn tập sẽ giúp cải thiện khả năng phản ứng nhanh trong trường hợp khẩn cấp.

2. Làm thế nào để tăng cường sự hợp tác giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm?

   • Để tăng cường sự hợp tác giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, cần thiết lập các cơ chế và cơ sở để chia sẻ thông tin và tài liệu liên quan đến an toàn thực phẩm. Ngoài ra, việc tổ chức các cuộc họp và đối thoại định kỳ cũng có thể giúp cải thiện sự hợp tác và phối hợp giữa các cơ quan.

3. Làm thế nào để đảm bảo việc quản lý an toàn thực phẩm từ Trung ương đến địa phương được thực hiện hiệu quả?

   • Để đảm bảo việc quản lý an toàn thực phẩm từ Trung ương đến địa phương được thực hiện hiệu quả, cần phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, và trách nhiệm của các cơ quan ở cấp Trung ương và cấp địa phương. Ngoài ra, việc thực hiện phân cấp, phân quyền, đổi mới phương thức quản lý và điều hành cũng rất quan trọng.

4. Làm thế nào để khắc phục hạn chế trong việc triển khai mô hình Ban quản lý an toàn thực phẩm ở cấp quận/huyện và phường/xã?

   • Để khắc phục hạn chế trong việc triển khai mô hình Ban quản lý an toàn thực phẩm ở cấp quận/huyện và phường/xã, cần xem xét việc tạo ra hệ thống hành chính cấp dưới tại các quận/huyện và phường/xã. Việc này sẽ giúp tăng cường sự kết nối và phối hợp giữa các cấp quản lý.

5. Làm thế nào để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân một cách hiệu quả?

   • Để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân một cách hiệu quả, cần thiết lập một hệ thống quản lý nhà nước thống nhất và có hiệu quả. Đồng thời, cần nâng cao năng lực và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm và xây dựng chế độ, chính sách phù hợp cho đội ngũ này.