ý nghĩa của quyền và nghĩa vụ của công dân
1. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình
- Quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng
Quan hệ vợ chồng được xác lập sau khi họ kết hôn, tức là sự kết hợp giữa nam và nữ theo quy định của Luật Điều kiện kết hôn và Đăng ký kết hôn. Hôn nhân thể hiện các quyền và trách nhiệm của cả vợ và chồng, bao gồm:
* Về tính cách:
Về nhân thân, vợ, chồng có các quyền và nghĩa vụ sau đây:
- Chung thủy, thương yêu, tôn trọng, quan tâm, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau; chia sẻ và làm việc nhà.
- Vợ, chồng về chung sống với nhau, trừ trường hợp vợ, chồng có thỏa thuận khác hoặc do yêu cầu cụ thể về nghề nghiệp, công tác, học tập, tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, đoàn thể và những lý do chính đáng khác. Vợ chồng phải tôn trọng, bảo vệ, giữ gìn danh dự, nhân phẩm, uy tín của nhau.
- Vợ chồng phải tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhau.
- Vợ chồng cần tạo điều kiện, giúp đỡ nhau trong việc lựa chọn nghề nghiệp, học tập nâng cao trình độ văn hoá, chuyên môn, nghiệp vụ; tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
- Vợ, chồng có quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo thỏa thuận hoặc chế độ tài sản theo pháp luật.
Vợ chồng có trách nhiệm liên đới chu cấp những điều kiện cần thiết để đáp ứng những nhu cầu cơ bản của gia đình. Trong trường hợp vợ chồng không có tài sản chung hoặc tài sản chung không đủ đáp ứng nhu cầu cơ bản của gia đình thì tùy theo khả năng kinh tế của mỗi người mà vợ chồng phải phân chia tài sản riêng.
* Về tài sản:
Nghĩa vụ tài sản của vợ chồng bao gồm nghĩa vụ chung và nghĩa vụ riêng.
Các nghĩa vụ chung bao gồm:
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do cả hai vợ chồng thực hiện, trong đó có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà cả hai vợ chồng cùng chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật;
- Nghĩa vụ chu cấp những nhu cầu thiết yếu của gia đình do vợ, chồng đảm nhận;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chính của gia đình;
- Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo Bộ luật Dân sự, cha, mẹ phải chịu trách nhiệm.
Nghĩa vụ riêng của vợ, chồng bao gồm:
- Nghĩa vụ của mỗi bên vợ, chồng trước hôn nhân;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng, trừ nghĩa vụ phát sinh từ việc bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa tài sản riêng của vợ, chồng;
- Nghĩa vụ phát sinh từ hoạt động do một bên thực hiện và không vì nhu cầu của gia đình;
- Nghĩa vụ phát sinh do hành vi vi phạm pháp luật của vợ, chồng.
- Quyền và nghĩa vụ giữa cha mẹ và con cái
Quyền và bổn phận của con đối với cha mẹ:
Cha mẹ coi con cái là tài sản quý giá nhất trong đời. Tình yêu thương và sự quan tâm mà cha mẹ dành cho con cái bằng cả trái tim không gì có thể đo đếm được. Cha mẹ có trách nhiệm sinh thành, bảo vệ và nuôi dưỡng con cái. Từ xa xưa, đạo hiếu đã được truyền dạy như một giá trị đạo đức, văn hóa cơ bản để tạo nên nền tảng vững chắc cho gia đình. Hiện nay, pháp luật Việt Nam ghi nhận các quyền và bổn phận của trẻ em như sau:
- Trẻ em có quyền được cha mẹ yêu thương, tôn trọng và được thực hiện các quyền hợp pháp về nhân thân, tài sản theo quy định của pháp luật; được học hành, giáo dục; phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức. Con cái có nghĩa vụ yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, bảo vệ danh dự và truyền thống tốt đẹp của gia đình.
- Con chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động, tự nuôi sống mình thì có quyền ở với cha mẹ và được cha mẹ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc. Trẻ em cũng được tham gia các công việc gia đình phù hợp với lứa tuổi và các quy định liên quan đến bảo vệ, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ em.
- Con đã thành niên có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi ở, được học tập nâng cao trình độ văn hoá, chuyên môn, nghiệp vụ; tham gia các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội theo nguyện vọng và khả năng. Khi sống với cha mẹ, con cái buộc phải tham gia vào công việc gia đình, lao động, sản xuất để tạo ra thu nhập đảm bảo cuộc sống chung của gia đình và có thu nhập để cung cấp cho các nhu cầu của gia đình theo khả năng của mình. Con cái cũng được hưởng các quyền về tài sản tương xứng với phần đóng góp của chúng vào tài sản gia đình.
Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái:
Cha mẹ có các quyền và nghĩa vụ sau đây đối với con:
- Thể hiện tình yêu thương với con, tôn trọng quan điểm và ý kiến của con. Cha mẹ hãy chăm lo học tập, giáo dục để con cái phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, đạo đức và trở thành công dân có ích cho xã hội.
- Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng thực hiện hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động bằng việc trông nom, nuôi nấng, chăm sóc con.
- Con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự thì cha, mẹ phải là người giám hộ hoặc người đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự.
- Cha mẹ không nên phân biệt đối xử với con cái của họ dựa trên giới tính hoặc tình trạng hôn nhân của cha mẹ. Cha mẹ không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự, không được ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
- Quyền và nghĩa vụ của cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi
Theo quy định của Luật nuôi con nuôi 2010, cha mẹ nuôi được xác định là con nuôi sau khi đăng ký việc nuôi con nuôi tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Khoản 2 Mục 3. Kể từ thời điểm nhận con nuôi Trong trường hợp này, cha nuôi, mẹ nuôi và con nuôi sẽ có các quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ và con theo quy định của pháp luật về nuôi con nuôi. Nếu Toà án quyết định chấm dứt việc nuôi con nuôi thì quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ nuôi đối với con nuôi cũng chấm dứt kể từ ngày quyết định của Toà án có hiệu lực. Quyền và nghĩa vụ của cha đẻ, mẹ đẻ, con đẻ trong trường hợp nhận người khác làm con nuôi còn phải tuân theo quy định của pháp luật về nuôi con nuôi. Tuy nhiên, quan hệ giữa cha đẻ, mẹ đẻ và con đẻ sẽ được khôi phục kể từ thời điểm chấm dứt quan hệ nuôi con nuôi.
Cha, mẹ đẻ không còn sống hoặc không có đủ điều kiện nuôi con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình. . giải quyết việc chấm dứt việc nuôi con nuôi và cử người giám hộ cho trẻ em theo quy định của Bộ luật dân sự.
- Quyền, nghĩa vụ của bố vợ, mẹ chồng, con rể của vợ hoặc chồng
Con rể là con không phải do vợ và chồng sinh ra mà là con của chồng với vợ cũ hoặc con của vợ với chồng cũ. Tuy không có quan hệ huyết thống nhưng khi con riêng chung sống với mẹ kế, cha dượng thì hai bên vẫn có các quyền và nghĩa vụ như những người cùng dòng họ.
Do đó, cha dượng, mẹ kế có quyền, nghĩa vụ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con riêng của bên kia đang sống chung với mình. Đặc biệt:
- Yêu trẻ, tôn trọng ý kiến của trẻ; chăm lo việc giáo dục và học tập của con em mình.
- Theo dõi, nuôi dưỡng, chăm sóc và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi sống mình. nhu cầu.
- Giám hộ hoặc người đại diện theo quy định của Bộ luật Dân sự đối với con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
- Không phân biệt đối xử với trẻ em trên cơ sở giới tính hoặc tình trạng hôn nhân của cha mẹ; không được lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động; không nên khuyến khích hoặc ép buộc con cái họ tham gia vào các hoạt động phi pháp hoặc phi đạo đức.
Con riêng có quyền, nghĩa vụ chăm sóc, phụng dưỡng cha dượng, mẹ kế trong thời gian chung sống với họ. Điêu nay bao gôm:
- Được cha mẹ yêu thương, tôn trọng và được bảo vệ quyền lợi hợp pháp về nhân thân, tài sản theo quy định của pháp luật. Trẻ em cũng được nuôi dưỡng, giáo dục và phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức.
- Có trách nhiệm yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo và phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự và truyền thống tốt đẹp của gia đình.
- Được hưởng hoa lợi tương xứng với công sức đóng góp của mình cho gia đình.
- Nếu là người chưa thành niên thì phải tham gia các hoạt động gia đình phù hợp với lứa tuổi và không vi phạm các quy định về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
- Khi đến tuổi trưởng thành, trẻ em có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi ở, học tập nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ. Khi ở với cha mẹ, con cái có trách nhiệm tham gia sinh hoạt gia đình, lao động sản xuất nhằm tạo ra thu nhập đáp ứng nhu cầu gia đình. Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, nhất là khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, tàn tật. Nếu gia đình đông con thì con cái phải phụng dưỡng cha mẹ, nuôi nấng cha mẹ.
- Quyền và nghĩa vụ của con dâu, con rể, bố mẹ vợ, bố mẹ chồng
"Con dâu" và "con rể" chỉ vợ của con trai và chồng của con gái. Trong khi đó, "bố mẹ chồng" và "bố mẹ chồng" là chỉ bố mẹ của vợ chồng. Trường hợp con dâu, con rể ở với mình và bên nhà chồng thì các bên phải có quyền và nghĩa vụ tôn trọng, chăm sóc, giúp đỡ nhau.
- Quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên khác trong gia đình
Cụ thể, Luật hôn nhân và gia đình dành Chương VI để điều chỉnh các quan hệ cơ bản khác trong gia đình như:
Quyền và nghĩa vụ của ông bà nội, ông bà ngoại và cháu:
Pháp luật quy định, ông bà nội, ông bà ngoại có trách nhiệm trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu trong gia đình, đặc biệt là cháu còn nhỏ. Vị trí của ông bà trong gia đình rất quan trọng, vì vậy ông bà phải sống mẫu mực, làm gương tốt cho con cháu. Trường hợp cháu không tự nuôi được bản thân và không có người giám hộ hợp pháp thì ông bà nội, ông bà ngoại có trách nhiệm chăm sóc cháu. Việc này nhằm xác định trách nhiệm của ông bà trong gia đình và tạo cơ sở pháp lý để giải quyết khi có sự việc phát sinh việc xác định trách nhiệm của các thành viên trong gia đình.
Ngoài ra, để bảo vệ các giá trị truyền thống của gia đình Việt Nam, bảo vệ bản sắc dân tộc, cháu còn có nghĩa vụ kính trọng, quan tâm, chăm sóc ông bà nội. Trường hợp ông bà không có con nuôi dưỡng thì cháu đã thành niên có nghĩa vụ phụng dưỡng.
Quyền và nghĩa vụ của anh chị em với nhau:
Theo Điều 105 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì quyền và nghĩa vụ của anh, chị, em ruột trong gia đình bao gồm:
Anh, chị, em có quyền và nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có quyền và nghĩa vụ cấp dưỡng cho nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có khả năng trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con.
Trong gia đình, anh, chị, em có mối quan hệ thân thiết do cùng huyết thống và tuổi tác chênh lệch không lớn nên tâm lý cân bằng, ít có khoảng cách. Hơn nữa, mối quan hệ này ít bị ảnh hưởng bởi tôn giáo.
Quyền và nghĩa vụ của cô, cậu, dì, chú, bác, cháu:
Theo Điều 106 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì quyền và nghĩa vụ của cô, cậu, chú, bác, cháu trong gia đình như sau:
Cô, cậu, dì, chú, bác ruột có quyền và nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có quyền, nghĩa vụ chăm sóc nhau trong trường hợp người cần chăm sóc không còn cha, mẹ, con và những người quy định tại Điều 104, 105 của Luật hôn nhân và gia đình 2014, hoặc nếu những người đó còn hiện diện nhưng không có khả năng thực hiện nghĩa vụ giáo dục.
Ví dụ, trường hợp cháu dưới 15 tuổi mồ côi cha mẹ và không còn ông, bà, anh, chị, em ruột hoặc còn sống nhưng không có khả năng, điều kiện nuôi dưỡng cháu, cậu, dì, chú, bác, bác ruột của cháu. , các cô chú phải quan tâm, lo lắng cho bạn hết khả năng của mình.
2. Việc xác định quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình có ý nghĩa như thế nào?
Ví dụ cụ thể. Việc quy định quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình là phương tiện để pháp luật tạo ra môi trường gia đình lành mạnh, ổn định và hạnh phúc. Bằng cách này, luật đảm bảo rằng các thành viên trong gia đình được đối xử công bằng, được bảo vệ và hỗ trợ khi cần thiết.
Một ví dụ về ý nghĩa của việc quy định quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình là trong trường hợp cha mẹ không có trách nhiệm nuôi dưỡng con cái thì pháp luật có thể can thiệp để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của các bên trong gia đình được tôn trọng. Phát triển đầy đủ. Trong trường hợp cha, mẹ bỏ rơi con hoặc không thực hiện nghĩa vụ nuôi con thì bà, cô, cậu, dì, chú, bác, cháu gái có thể tham gia nuôi con. Ngoài ra, việc quy định quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình còn góp phần bảo đảm cho tình cảm, các mối quan hệ trong gia đình được duy trì và phát triển tốt hơn. Các quyền và nghĩa vụ này lấy cơ sở là tình yêu thương, sự quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần tạo nên một môi trường gia đình tràn đầy yêu thương và chia sẻ.
Nội dung bài viết:
Bình luận