Lạm phát Việt Nam có xu hướng cao hơn trong năm 2022

Chuyên gia kinh tế trưởng Công ty chứng khoán MB nhận định lạm phát tại Việt Nam có xu hướng cao hơn trong năm 2022, dự báo vào khoảng 3,5% đến 4%, tuy nhiên, các yếu tố liên quan đến Nga và Ukraine hiện là yếu tố khó lường.

1. Việt Nam khó tránh tác động lạm phát từ căng thẳng Ukraine

Chia sẻ quan điểm về tác động của xung đột Nga - Ukraine tại Talkshow Phố tài chính, ông Hoàng Công Tuấn, Chuyên gia kinh tế trưởng, Công ty Chứng khoán MB (MBS) cho rằng, tác động trực tiếp sẽ không lớn.

Do kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Nga, Việt Nam và Ukraine chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam với thế giới (khoảng hơn 6 tỷ USD so với 300 tỷ USD).
Tuy nhiên, theo ông Tuấn, Việt Nam là nền kinh tế mở nên tác động liên quan đến áp lực lạm phát là khó tránh khỏi.

Việt Nam cũng là nước nhập khẩu ròng xăng dầu và các sản phẩm hóa dầu. Như vậy, nếu giá dầu tăng 10%, nền kinh tế sẽ phải chi thêm khoảng 600 triệu USD, tăng 20% ​​sẽ khiến nền kinh tế thiệt hại 1,2 tỷ USD. Nếu giá dầu tiếp tục tăng, rõ ràng điều này sẽ tác động không nhỏ đến tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Khía cạnh thứ hai tác động đến yếu tố trượt giá là mặt hàng xăng dầu cũng như các mặt hàng liên quan đến dịch vụ vận tải, là đầu vào của nhiều ngành sản xuất, nhiều ngành dịch vụ.

Theo ông Tuấn, giá xăng dầu chỉ chiếm hơn 3% trong rổ tính CPI. Nếu giá dầu tăng khoảng 10% thì tác động lên CPI khoảng 0,2%. Tuy nhiên, nếu giá dầu tăng 20-30% sẽ tác động không nhỏ đến chỉ số CPI, nhất là khi nền kinh tế Việt Nam vừa chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và vẫn đang trong giai đoạn phục hồi.

Ông Ngô Việt Đức, Giám đốc khối Tài chính số, Ngân hàng Westpac, Australia cho biết, Ukraine là quốc gia đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng nông sản, lúa mạch, dầu thực vật cũng như một số loại nguyên liệu thô. Các mặt hàng nông sản khác chiếm ưu thế và xuất khẩu chủ yếu sang châu Âu.
“Đôi khi lại là cơ hội để một số DN Việt Nam tìm cách mở rộng nguồn cung sang châu Âu khi hết mặt hàng này”, ông nói.
Ngoài ra, Nga cũng là một trong ba quốc gia xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu và họ cũng là một trong những nhà xuất khẩu quặng micron lớn, đóng vai trò rất quan trọng trong sản xuất điện thoại thông minh, xe cộ và các thiết yếu của kim loại khác.
Theo ông, khi nguồn cung bị gián đoạn, các thị trường xung quanh có thể tận dụng và tìm thị trường mới.

2. Áp lực lạm phát năm 2022 cao hơn khi nguồn cung chưa thể về nhanh

Hoàng Công Tuấn cho rằng áp lực lạm phát của Việt Nam năm 2022 phải cao hơn năm 2021.

Chuyên gia kinh tế trưởng của MBS cho biết, trong năm 2020 và 2021, mặc dù kinh tế tăng trưởng chậm nhưng để hỗ trợ nền kinh tế, NHNN sẽ hạ 3 lần lãi suất điều hành và duy trì cung tiền ở mức tốt, tạo ra thặng dư cho nền kinh tế.

Ngoài ra, còn có nguyên nhân do cầu kéo và chi phí đẩy. Khi nền kinh tế mở cửa trở lại và kế hoạch kích thích tăng trưởng kinh tế sắp được tung ra mạnh mẽ trong thời gian tới, tổng cầu của nền kinh tế năm 2022 sẽ tăng rất mạnh so với năm 2021.

Giá phân bón, giá thép đang tăng, giá lương thực có xu hướng tăng trên thị trường thế giới, giá than cũng đang tăng, nhiều loại hàng hóa đang tăng và nhu cầu toàn cầu đang tăng không chỉ ở Việt Nam. Trong khi đó, nguồn cung chưa thể nhanh chóng trở lại do bối cảnh dịch COVID-19 tiếp tục gây gián đoạn nguồn cung toàn cầu.

“Căng thẳng giữa Nga và Ukraine hiện nay chỉ đổ thêm dầu vào lửa, áp lực lạm phát đã hiện hữu và lạm phát thực tế đã xảy ra ở Mỹ ở mức cao nhất kể từ thập kỷ này, lạm phát còn xảy ra ở châu Âu và các khu vực khác.

Lạm phát tại Việt Nam có xu hướng cao hơn trong năm 2022. Chúng tôi ước tính lạm phát năm 2022 vào khoảng 3,5% đến 4%, tuy nhiên yếu tố Nga và Ukraine hiện nay là yếu tố bất khả kháng”, ông Hoàng Công Tuấn nhận định. Nói về lạm phát, ông Ngô Việt Đức cho biết đây là câu chuyện đau đầu của các ngân hàng trung ương. Những tín hiệu gần đây cho thấy, Cục dự trữ liên bang Mỹ FED sắp tăng lãi suất và về phía Úc, ngân hàng IBA cũng đang xem xét khả năng tăng lãi suất.

Bên cạnh khái niệm lạm phát, các nhà kinh tế còn đề cập đến thuật ngữ "stagflation" - lạm phát đình trệ - nền kinh tế vừa trải qua lạm phát vừa suy thoái.
Nói thêm về lịch sử dầu thô, ông đồng tình khi giá dầu tăng sẽ ảnh hưởng đến lạm phát chung và chi phí đầu vào của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhìn ở khía cạnh tích cực, theo một số chuyên gia kinh tế từng nghiên cứu, giả sử giá dầu thô tăng 10% thì nhu cầu tiêu thụ dầu sẽ giảm 3%. Ông giải thích, điều này có nghĩa là giá dầu cao hơn có thể giúp nền kinh tế hướng tới ngành công nghiệp sạch hơn. Ví dụ, người ta đang đẩy nhanh xu hướng sử dụng ô tô điện hoặc chuyển sang dòng sử dụng ít dầu hơn và nhiều động cơ điện hơn. Những điều này có thể là dấu hiệu cho thấy một nền kinh tế đang chuyển động theo hướng tốt hơn cho môi trường và toàn bộ nền kinh tế.