Xin lỗi và cải chính công khai khi danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân bị xâm phạm

xin lỗi và cải chính công khai

1. Quy định của pháp luật về xin lỗi, cải chính công khai trong trường hợp danh dự, nhân phẩm, uy tín của một người bị xúc phạm.  

 Hiến pháp năm 2013  quy định: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, bức cung, nhục hình hoặc bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe,  danh dự, nhân phẩm”. Cụ thể hóa quy định này tại Điều 34 BLDS năm 2015 quy định: “Danh dự, nhân phẩm, uy tín của con người là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ”. Đồng thời nêu rõ, người bị thông tin làm tổn hại danh dự, nhân phẩm, uy tín  ngoài quyền yêu cầu bác bỏ thông tin này còn có quyền yêu cầu người cung cấp thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại.  Hiện nay pháp luật chưa quy định thế nào là danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân. Như vậy, ở một góc độ nào đó, dựa trên các chuẩn mực đạo đức, hiệp hội có thể hiểu danh dự, nhân phẩm, uy tín của một cá nhân như sau: Danh dự là sự đánh giá mà xã hội đặt lên một con người thông qua hành vi của người đó. Trong cách ứng xử của mình trong xã hội, một người được coi là có danh dự là người có lòng tự trọng cao, trung thực, chính trực, không tham lam, gian dối, lừa lọc… Vì vậy, họ được xã hội tôn trọng. Phẩm giá là những phẩm chất tốt đẹp của con người, những phẩm chất mà chỉ  con người mới có,  làm cho con người trở thành con người và khác với các loài động vật khác. Uy tín là lòng tin, sự tin tưởng và ngưỡng mộ của mọi người đối với một người nào đó. Họ có  ảnh hưởng lớn đến các mối quan hệ xung quanh và  ảnh hưởng này  thể hiện theo hướng tích cực.(1) 

 Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín có thể là  lời nói, cử chỉ  nhằm công kích, vu khống làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác. Đặc biệt trong thời đại 4.0, việc lợi dụng  mạng xã hội để đưa tin, đưa tin sai sự thật, thông tin không được kiểm duyệt có thể gây tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác. Trong  trường hợp đó, để bảo vệ quyền bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình, người bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín có quyền khởi kiện  yêu cầu người có hành vi  ảnh hưởng  đến mình. danh dự, nhân phẩm, uy tín phải xin lỗi, cải chính công khai. 

  Hiện nay, trình tự, thủ tục  xin lỗi, cải chính công khai đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân chưa được pháp luật quy định cụ thể. Pháp luật hiện hành chỉ quy định trình tự, thủ tục xin lỗi, cải chính công khai trong trường hợp người thi hành công vụ gây thiệt hại trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng và thi hành án. Như sau: 

1. Trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai 

 Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước năm 2019 quy định việc trực tiếp xin lỗi được thực hiện tại nơi cư trú trong trường hợp người bị thiệt hại là cá nhân hoặc tại nơi đặt trụ sở trong trường hợp người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại. Trình tự, thủ tục trực tiếp xin lỗi công khai được quy định như sau: 

 - Về thành phần và thủ tục trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai: 

 Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại có trách nhiệm mời các thành phần tham gia buổi trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai sau đây: 

 Người bị thiệt hại, người đại diện theo pháp luật của người bị thiệt hại thuộc trường hợp phải có người đại diện theo pháp luật theo quy định của Bộ luật Dân sự; 

 Đại diện lãnh đạo cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại; đại diện lãnh đạo cơ quan tiến hành tố tụng có liên quan trong trường hợp có nhiều người thi hành công vụ thuộc nhiều cơ quan tiến hành tố tụng khác nhau cùng gây thiệt hại; 

 Đại diện UBND cấp xã nơi người bị thiệt hại cư trú trong trường hợp người bị thiệt hại là cá nhân hoặc nơi đặt trụ sở trong trường hợp người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại; 

 Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ hoặc chồng, cha, mẹ bên vợ hoặc bên chồng, con đẻ, con nuôi của người bị thiệt hại; 

 Người đại diện theo ủy quyền của người bị thiệt hại (nếu có), người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại (nếu có); 

 Đại diện cơ quan, tổ chức nơi người bị thiệt hại làm việc, học tập (nếu có); đại diện tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp mà người bị thiệt hại là thành viên (nếu có); 

 Đại diện cơ quan báo chí; 

1. h) Các thành phần khác mà cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại thấy cần thiết. 

  - Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được văn bản có ý kiến đồng ý hoặc yêu cầu của người bị thiệt hại về việc phục hồi danh dự, Thủ trưởng cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại có trách nhiệm: 

 Ấn định thời gian, địa điểm và mời thành phần tham gia buổi trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai; 

 Phân công 01 lãnh đạo cơ quan trình bày văn bản xin lỗi và cải chính công khai; 

 Đề nghị UBND cấp xã nơi tổ chức buổi trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai bảo đảm an ninh, trật tự cho buổi trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai.  

 2. Đăng báo xin lỗi và cải chính công khai 

 Việc đăng báo xin lỗi và cải chính công khai được quy định như sau: 

 - Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đồng ý hoặc yêu cầu của người bị thiệt hại về việc phục hồi danh dự, cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại ở Trung ương có trách nhiệm đăng báo xin lỗi và cải chính công khai trên 01 tờ báo Trung ương và 01 tờ báo địa phương nơi người bị thiệt hại cư trú trong trường hợp người bị thiệt hại là cá nhân hoặc nơi đặt trụ sở trong trường hợp người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại trong 03 số liên tiếp; đăng tải nội dung xin lỗi và cải chính công khai trên Cổng thông tin điện tử (nếu có) của cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại; 

 - Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đồng ý hoặc yêu cầu của người bị thiệt hại về việc phục hồi danh dự, cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại ở địa phương có trách nhiệm đăng báo xin lỗi và cải chính công khai trên 01 tờ báo cấp tỉnh tại địa phương nơi người bị thiệt hại cư trú trong trường hợp người bị thiệt hại là cá nhân hoặc nơi đặt trụ sở trong trường hợp người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại trong 03 số liên tiếp; đăng tải nội dung xin lỗi và cải chính công khai trên Cổng thông tin điện tử (nếu có) của cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại; 

 - Ngay sau khi đăng báo xin lỗi và cải chính công khai, cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại có trách nhiệm gửi tờ báo đó tới người bị thiệt hại và UBND cấp xã nơi người bị thiệt hại cư trú trong trường hợp người bị thiệt hại là cá nhân hoặc nơi đặt trụ sở trong trường hợp người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại để niêm yết công khai tại trụ sở. Yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người bị thiệt hại cư trú nếu người bị thiệt hại là thể nhân hoặc nơi đăng ký trụ sở nếu người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại phải đăng trang báo đăng nội dung, xin lỗi và cải chính công khai. Thời gian bán là 15 ngày.