Xây dựng mô hình kinh doanh thương mại điện tử

1. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử là gì? 

 Mô hình kinh doanh thương mại điện tử là loại hình kinh doanh trực tuyến cho phép các tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân mua bán, giao dịch hàng hóa thông qua mạng điện tử như Internet. Tại đây bạn có thể mua và bán nhiều loại sản phẩm trên  toàn thế giới, ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào bạn muốn. Đây chính là thế mạnh của thương mại điện tử,  điều mà các hệ thống cửa hàng truyền thống cũng không thể làm được.  Hiện nay, có 6 loại mô hình kinh doanh thương mại điện tử là Business to Business (B2B), Business to Consumer (B2C), Consumer to Consumer (C2C), Consumer Business to Business (C2B), Business to Consumer (B2B2C). Doanh nghiệp với chính phủ (B2G).  Xem thêm: E-marketing trong thương mại điện tử.  

 2. Các mô hình kinh doanh thương mại điện tử phổ biến nhất hiện nay 

 Thương mại điện tử được coi là chìa khóa thành công của các nhà bán lẻ. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử có nhiều loại và được phân loại như sau.  2.1. Doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B) 

 Thương mại điện tử B2B là hoạt động của một doanh nghiệp mua sản phẩm hoặc dịch vụ trực tuyến từ một doanh nghiệp khác. B2B còn là nhà cung cấp phần mềm bán hàng, quản lý quan hệ khách hàng (CRM) và  dịch vụ thanh toán. 

  Do  mặt hàng đa dạng nên việc bán hàng B2B trực tuyến  thường phức tạp hơn các loại hình thương mại điện tử khác. Một doanh nghiệp thương mại điện tử B2B thường cần nhiều vốn hơn để bắt đầu. 

 Alibaba.com và Amazon.com là hai ví dụ về nền tảng thương mại điện tử B2B tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch giữa hàng triệu doanh nghiệp trên toàn thế giới. Bằng cách kết nối các doanh nghiệp quốc tế, các nền tảng này giúp giao dịch, mua bán dễ dàng hơn, từ đó giảm chi phí tiếp thị và quảng cáo. 

  2.2. Doanh nghiệp tới người tiêu dùng (B2C) 

 Khi một doanh nghiệp bán hàng trực tuyến cho các cá nhân hoặc khách hàng  thay vì tại  cửa hàng thực tế, thì đó được gọi là bán lẻ trực tuyến B2C (doanh nghiệp với người tiêu dùng). Tại Việt Nam, mô hình thương mại điện tử B2C cũng rất thành công và được ưa chuộng. 

  Elise, HoangPhuc, Bibomart, Nike, Adidas và các cửa hàng trực tuyến độc quyền khác là những ví dụ về doanh nghiệp B2C tại Việt Nam. Giảm chi phí là một lợi thế mà phương pháp này mang lại cho các công ty này, bởi khi tạo  cửa hàng trực tuyến có thể tiếp cận được lượng lớn khách hàng mà không phải trả tiền thuê nhà, người bán… 

 Khách hàng sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong việc lựa chọn  và thanh toán khi giao dịch  nhanh chóng, hàng hóa được giao đến tận nhà và không cần phải di chuyển. 2.3. Người tiêu dùng đến người tiêu dùng (C2C) 

 Mô hình C2C hoạt động như một thị trường trực tuyến nơi người dùng có thể giao dịch, mua và đấu giá các mặt hàng. Sản phẩm có thể là đồ thủ công  họ tự làm hoặc đồ đã qua sử dụng mà họ muốn bán. 

  Rõ ràng, người mua và người bán trong mô hình thương mại điện tử C2C đều là cá nhân và  thường xuyên kinh doanh trực tuyến với nhau thông qua các sàn thương mại điện tử trung gian hoặc các trang  đấu giá. Ví dụ: các website sử dụng mô hình thương mại điện tử C2C: Ebay, Craigslist, Chợ Tốt, Shopee, Sendo... 

 Tại Việt Nam, ba mô hình thương mại điện tử nêu trên: B2B, B2C và C2C được sử dụng phổ biến nhất, ngoài ra còn có rất nhiều mô hình kinh doanh thương mại điện tử khác được liệt kê  dưới đây.  

 2.4. Người tiêu dùng với doanh nghiệp (C2B) 

 mô hình kinh doanh đơn giản 

 Khi người tiêu dùng cung cấp hoặc bán sản phẩm, dịch vụ cho doanh nghiệp thì được gọi là mô hình C2B (người tiêu dùng với doanh nghiệp). Thương mại C2B là nơi khách hàng gia tăng giá trị cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp C2B, đặc biệt là những doanh nghiệp bán hàng đã qua sử dụng, thỉnh thoảng cũng mua sản phẩm từ những người sử dụng Internet thông thường. 

  2.5. Doanh nghiệp với Chính phủ (B2G) 

 mô hình kinh doanh đơn giản 

 Đây còn được gọi là mô hình doanh nghiệp với quản trị (B2A). Giao dịch giữa doanh nghiệp với chính phủ (B2G) xảy ra khi một công ty tư nhân cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho cơ quan chính phủ, thường dưới hình thức thỏa thuận thương mại với cơ quan chính phủ để cung cấp dịch vụ được chỉ định và ủy quyền. 

  2.6. Từ người tiêu dùng đến chính phủ (C2G) 

 Mô hình C2G (người tiêu dùng với chính phủ) cũng bao gồm việc nộp thuế trực tuyến và mua hàng hóa từ các cơ quan chính phủ được bán đấu giá trực tuyến hoặc từ các cá nhân nộp thuế cho chính phủ hoặc học phí trong các trường đại học. Mỗi khi  bạn chuyển tiền cho một cơ quan công cộng qua Internet, bạn đang tham gia vào thương mại điện tử C2G! 

 Khái niệm C2G (người tiêu dùng với chính phủ) cũng bao gồm những người nộp thuế trực tuyến, mua các mặt hàng từ các tổ chức chính phủ được bán đấu giá trực tuyến hoặc trả học phí cho các trường đại học. Bạn được coi là người tham gia  thương mại điện tử C2G bất cứ khi nào bạn gửi tiền qua internet cho một cơ quan chính phủ.   

 3. Các sàn thương mại điện tử lớn ở Việt Nam 

 mô hình kinh doanh đơn giản 

 Các công ty lớn trong nước và quốc tế đều tham gia vào lĩnh vực thương mại điện tử nên thị trường cho ngành này  rất phát triển. Dưới đây là một số nền tảng thương mại điện tử tốt nhất tại Việt Nam 

 3.1. SHOPPING 

 Shopee thuộc sở hữu của  SEA Ltd, được ra mắt tại Singapore vào năm 2015. Đến nay, Shopee đã có mặt tại nhiều quốc gia như Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Đài Loan, Indonesia, Philippines và Brazil. Ban đầu Shoppe phát triển theo mô hình thương mại điện tử C2C nhưng hiện nay đã có  mô hình B2C, ảnh hưởng đến đại đa số. Shopee hiện  là sàn thương mại điện tử số 1  Việt Nam và có lượng người dùng  hàng tháng cực kỳ lớn. 

 Shopee ra mắt  năm 2015 tại Singapore, trực thuộc tập đoàn SEA Ltd. Shopee hiện có mặt ở nhiều quốc gia, bao gồm Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Đài Loan, Indonesia, Philippines và Brazil. Shopee ban đầu phát triển theo mô hình thương mại điện tử C2C nhưng hiện tại đã kết hợp mô hình B2C,  thu hút và tiếp cận được nhiều người nhất có thể. Với  lượng người dùng lớn hàng tháng, Shopee hiện là trang thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam. 

 Điểm hấp dẫn của Shopee là giao diện thân thiện, mặt hàng phong phú, giá cả phải chăng, xử lý đơn hàng nhanh chóng và thường xuyên có các chương trình khuyến mãi giảm giá sốc  qua nhiều kênh như Internet, Facebook, TV... 

Xây dựng mô hình kinh doanh thương mại điện tử

 3.2. lazada 

 Trang thương mại điện tử lớn thứ hai của Việt Nam, Lazada, thuộc sở hữu của Tập đoàn Alibaba của Jack Ma. Lazada cũng có mặt ở nhiều nơi như Singapore, Thái Lan, Indonesia, Philippines và Malaysia. 

  Lazada cũng cung cấp nhiều loại sản phẩm nhưng bạn phải cẩn thận vì có cả hàng mới và hàng đã qua sử dụng, cũng có hàng giả, hàng kém chất lượng. Bạn nên mua sắm tại Lazada Mall để yên tâm nhé, vì ở đây chúng tôi độc quyền bán hàng chính hãng từ các thương hiệu nổi tiếng. Lazada cũng liên tục quảng bá và lên kế hoạch phát sóng các sự kiện âm nhạc  trực tuyến và trên truyền hình, đồng thời tung ra nhiều ưu đãi hấp dẫn dành cho khách hàng.  

 3.3. Tiki 

 Tiki là sàn thương mại điện tử của Việt Nam, được thành lập vào tháng 3 năm 2010. Thương hiệu Tiki thể hiện giá trị của sàn giao dịch này  bằng cách thể hiện kỳ ​​hạn tiết kiệm. 

  Tiki ban đầu chỉ bán sách và đồ dùng văn phòng. Sau đó, sàn bày bán nhiều loại sản phẩm, bao gồm quần áo, phụ kiện, giày dép, đồ gia dụng, điện thoại, đồ điện tử, điện thoại, sản phẩm dành cho mẹ và bé, cửa hàng bách hóa, đồ gia dụng. … Tiki cung cấp tùy chọn vận chuyển siêu tốc trong 2 giờ. . Tiki đã trở thành một trong những nền tảng thương mại điện tử hàng đầu tại Việt Nam nhờ thời gian xử lý 2 giờ, sản phẩm chất lượng, xuất xứ rõ ràng. 

  3.4. Gửi 

 Sendo được thành lập vào tháng 9 năm 2012 và là thương hiệu con của công ty phần mềm FPT. Thương hiệu Sendo có nghĩa là  Sen đỏ, loài hoa tượng trưng cho sự thuần khiết,  Phật giáo và vùng quê Việt Nam. Phòng giao dịch này hiện nằm trong top 5 sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam, phục vụ hơn 12 triệu khách hàng và hơn 400.000 người bán trên toàn quốc.  

 Sendo là thương hiệu con của công ty phần mềm FPT, được thành lập vào tháng 9 năm 2012. Thương hiệu Sendo được tạo nên từ chữ “sen đỏ” ​​– loài hoa tượng trưng cho Phật giáo, sự thuần khiết và quê hương Việt Nam. Hơn 12 triệu người mua và hơn 400.000 người bán  trên toàn quốc được  sàn giao dịch này phục vụ. 

 4. Phương thức phân phối cho doanh nghiệp thương mại điện tử 

 mô hình kinh doanh đơn giản 

 Sau khi  lựa chọn được mô hình kinh doanh thương mại điện tử tốt nhất cho doanh nghiệp, cần  có định hướng về phương thức phân phối sao cho thỏa mãn được nhu cầu, yêu cầu của doanh nghiệp. Dưới đây là sáu chiến lược hàng đầu được các doanh nghiệp sử dụng hiện nay: 

 4.1. Bán buôn - Bán buôn 

 Các công ty kinh doanh  phân phối bán buôn làm mọi thứ trừ việc tạo ra sản phẩm. Bạn sẽ đặt  hàng trực tiếp với nhà cung cấp và  chịu trách nhiệm nhận hàng, kiểm soát  tồn kho, theo dõi đơn hàng và vận chuyển cho khách hàng. Phân phối bán buôn thường  áp dụng chủ yếu cho mô hình thương mại điện tử B2B, mặc dù nó cũng có thể được sử dụng như một  phần của chiến lược thương mại điện tử B2C. 

 4.2. Thương mại bán lẻ (Thương mại bán lẻ) 

 Mua hàng  trực tiếp từ nhà sản xuất, nhà bán buôn hoặc đại lý bán lẻ và bán lại cho người tiêu dùng cuối cùng được gọi là bán lẻ. Một cửa hàng, chuỗi cửa hàng hoặc chỉ một cửa hàng trực tuyến đều có thể được coi là cửa hàng bán lẻ. Bạn có thể tạo website bán hàng, FanPage, gian hàng trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử để  bán lẻ trực tuyến. Thay vì phải xử lý khối lượng lớn đơn đặt hàng từ một số lượng nhỏ khách hàng bán buôn và doanh nghiệp, các nhà bán lẻ chỉ cần xử lý các đơn đặt hàng nhỏ hơn từ một số lượng lớn người tiêu dùng cá nhân. 

 4.3. Vận chuyển thả 

  Dropshipping  hoặc bán các mặt hàng của người khác thông qua cửa hàng của bạn là một hình thức thực hiện đơn hàng trong đó  sản phẩm của công ty được nhà cung cấp bên thứ ba lưu trữ, đóng gói và vận chuyển. 

 Người bán sử dụng dropshipping không phải lo lắng về quản lý vận chuyển, quản lý hàng tồn kho hoặc lưu kho. Họ có thể tập trung vào việc cải thiện trải nghiệm của khách hàng tại các điểm tiếp xúc và mở rộng cơ sở khách hàng.  

 Một trong những nhược điểm chính của chiến lược này là doanh nghiệp của bạn sẽ không thể kiểm soát chuỗi cung ứng. Khách hàng sẽ có ý kiến ​​tiêu cực về thương hiệu của bạn nếu hàng hóa  giao đến bị hư hỏng, giao chậm  hoặc  chất lượng kém hơn mong đợi. 

 4.4. Dịch vụ đăng ký  

 mô hình kinh doanh đơn giản 

 Bằng cách đăng ký một mô hình  dịch vụ, bạn cam kết  gửi sản phẩm của mình cho khách hàng một cách nhất quán trong một khoảng thời gian dài theo những khoảng thời gian nhất quán, được xác định trước. Có nhiều loại dịch vụ đăng ký khác nhau, chẳng hạn như những loại dịch vụ cung cấp  thuê bao internet hoặc thuê bao điện thoại trả sau  hoặc bạn cung cấp dịch vụ chăm sóc thú cưng… Loại  dịch vụ đăng ký này khá  hạn chế và không áp dụng cho tất cả các loại hình kinh doanh. 

 Bằng cách sử dụng mô hình dịch vụ, bạn đồng ý giao hàng lặp lại  trong một khoảng thời gian dài theo định kỳ, được xác định trước. Có một số dịch vụ đăng ký, ví dụ như những dịch vụ cung cấp dịch vụ đăng ký internet hoặc  trả sau hoặc dịch vụ chăm sóc thú cưng. Hình thức này khá hạn chế và không phù hợp với mọi loại hình doanh nghiệp. 

 4.5. Nhãn hiệu riêng  

 Sử dụng chiến lược phân phối “nhãn hiệu riêng” có nghĩa là công ty thuê  bên thứ ba để sản xuất các sản phẩm cần thiết dựa trên nhu cầu và ý tưởng  của chính bạn. Bằng cách này, bạn sẽ không cần phải xây dựng nhà máy của riêng mình và có thể sản xuất các sản phẩm của riêng mình với  thương hiệu độc đáo và  toàn quyền phân phối. Sau khi sản phẩm được tạo ra, bạn có thể yêu cầu nhà sản xuất trả lại cho bạn để quản lý hoặc giao  trực tiếp cho người tiêu dùng. 

  4.6. ghi nhãn trắng  

 Với hình thức này,  sản phẩm được gắn nhãn hiệu, được bán dưới tên và logo của chính bạn nhưng  thực chất được sản xuất và mua từ  nhà phân phối khác.  Nhãn trắng có thể nâng cao hình ảnh  thương hiệu của bạn, giúp bạn không phải tự sản xuất sản phẩm và cho phép bạn hưởng lợi từ kiến ​​thức và kinh nghiệm của nhà phân phối.  

 5. Nên học thương mại điện tử ở đâu? 

 Để hiểu chi tiết và cụ thể hơn về các mô hình kinh doanh thương mại điện tử, bạn có thể lựa chọn  học ngành thương mại điện tử tại Trung tâm Đào tạo Từ xa Đại học Thái Nguyên. Đây là một trong những  lựa chọn tốt nhất cho những bạn trẻ  muốn theo học hệ thống giáo dục từ xa. Nhờ chất lượng tuyệt vời của mỗi khóa học và chuyên môn sâu rộng của giảng viên, các thế hệ sinh viên của trường, bao gồm cả những sinh viên chuyên ngành thương mại điện tử, có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường việc làm.