Giá xăng gây áp lực lạm phát

Lạm phát len ​​lỏi vào mọi ngõ ngách của cuộc sống. Tuy nhiên, giá xăng dầu cứ 10 ngày lại điều chỉnh một lần, liên tục tăng cao khiến người dân và doanh nghiệp tá hỏa.

1. Áp lực giá xăng

Chị Nguyễn Nhật Linh (Q.Tân Bình, TP.HCM) cho biết, năm 2018 chị chuyển về đây, quán bánh mì nhỏ cạnh nhà bán 1.000 đồng/bún. Giữa năm 2020, dịch Covid-19 hoành hành, khó khăn do giá bột, men, than… tăng cao, chủ lò bánh tăng giá bán lên 2.000 đồng/ổ. Năm 2021 tăng lên 3.000 đồng/bánh và từ tháng 3/2022 đến nay, bánh bán tại lò có giá 5.000 đồng. Vậy là sau 5 năm, ổ bánh mì đã tăng gấp 5 lần. Nếu tính sau 2 năm xảy ra đại dịch, mức tăng là 2,5 lần. Không chỉ bánh mì, chai nước khoáng Aquafina 5 lít hồi cuối tháng 5 chị mua giá 25.000 đồng nay giảm còn 28.000 đồng (+12%) tại cửa hàng tạp hóa gần nhà.

Hôm nay (13/6), các dự báo cho thấy giá xăng dầu trong nước sẽ tiếp tục tăng, với xăng vượt ngưỡng 32.000 đồng/lít, có thể tiến sát mức 33.000 đồng/lít đối với xăng RON 95-V trên thị trường khu vực. Chưa đầy 6 tháng, kể từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu trong nước đã tăng tới 60%, kéo theo giá nhiều mặt hàng thực phẩm, dịch vụ, nguyên vật liệu… tăng chóng mặt. Anh Thanh Tân, Giám đốc Marketing một công ty hương liệu tại Bình Dương, chia sẻ “Công việc hiện đã đi đúng tiến độ, nhưng việc tìm kiếm khách hàng mới khá khó khăn. Người tiêu dùng đang thắt chặt chi tiêu nên các đối tác cũ cũng dè chừng, không đẩy mạnh, mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Đối tác chính là công ty lớn trong ngành hàng tiêu dùng FandB nên công ty của ông Tan không mất nhiều thời gian để phục hồi sau đại dịch bởi khi hoạt động mua sắm và du lịch trở lại, công ty lập tức có đơn hàng. Tuy nhiên, những tháng gần đây, giá cả “ép” túi tiền của người dân nên sức mua trên thị trường giảm đi nhiều, kể cả với những mặt hàng thiết yếu. “Ngay cả tôi cũng đang hạn chế ăn nhậu, tụ tập bên ngoài để tiết kiệm chi phí sinh hoạt. Thay vì ra ngoài và bỏ ra 50.000-70.000 đồng cho một ly cà phê, tôi tự mua cà phê rang xay về pha tại nhà mỗi sáng. Tôi cũng cảm thấy rất rõ áp lực lạm phát rất lớn, mọi thứ xung quanh đều đắt đỏ. Vì lý do này, mặc dù giá nguyên liệu đầu vào đến nay đã tăng khoảng 15-20% nhưng giá thành sản phẩm bán ra của công ty chỉ dám tăng 8-10%. Cao quá thì mất khách”, anh Thanh Tân nói.
Không chỉ ngành hàng tiêu dùng, vận tải hàng không đường bộ cũng phải điều chỉnh để tăng giá sau thời gian dài vượt qua cơn bão giá xăng dầu. Giá vé máy bay thường neo ở mức cao; Vận tải đường bộ "cực chẳng đã" phải thu quá chênh lệch giá nhiên liệu
Theo Tổng cục Thống kê, giá xăng dầu, lương thực và nhu yếu phẩm tăng cao là nguyên nhân chính khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 5 tăng mạnh lên 2,86%. Riêng tháng 5, việc điều chỉnh giá xăng dầu đã đẩy xăng tăng 6%, dầu hỏa tăng 4%, đẩy CPI nhóm giao thông lên mức cao 2,34%. Như vậy, biên độ lũy tiến CPI do Nhà nước quy định cho năm nay chỉ là 1,75% trong 7 tháng còn lại. Chúng tôi thấy rằng lạm phát đã xuất hiện và không còn là mối đe dọa nữa.

2. Ngăn chặn việc tăng giá các mặt hàng thiết yếu, dịch vụ công...

TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế, cho biết từ đầu năm đến nay, cả nước chứng kiến ​​giá xăng tăng hơn chục lần, đẩy giá hàng hóa tăng theo. Các biện pháp được nhiều chuyên gia kinh tế đề cập trước đây như khuyến khích doanh nghiệp “thắt lưng buộc bụng”, giảm chi để duy trì giá hàng hóa cho đến nay hoàn toàn không có tác dụng. Để kiểm soát lạm phát lúc này không còn cách nào khác là áp dụng ngay chính sách giảm thuế để hạn chế đà tăng giá xăng dầu. Tuy nhiên, xăng không phải là yếu tố duy nhất thúc đẩy lạm phát ở Việt Nam.
Cần kích xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu

TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế phân tích thêm: “Áp lực lớn nhất của Việt Nam hiện nay là kiểm soát lạm phát nhập khẩu. Giải pháp cơ bản là kích thích xuất khẩu và kiểm soát nhập khẩu. Nhận diện đầy đủ các nguyên nhân này, cơ quan quản lý có thể xây dựng các giải pháp, chính sách đối với từng nhóm để giảm áp lực lạm phát.

Theo ông Anh, yếu tố tác động lớn nhất đến lạm phát năm 2022 là việc điều hành chính sách của cơ quan quản lý, cụ thể là việc triển khai và sử dụng phương án kích cầu theo chương trình phục hồi kinh tế - xã hội. Năm 2021, áp lực lạm phát cũng lớn khi lạm phát toàn cầu tăng cao nhưng ở Việt Nam lạm phát dưới 2%. Nguyên nhân chính là do sức cầu trong nước quá yếu. Tuy nhiên, một trong những mục tiêu quan trọng của kế hoạch phục hồi kinh tế năm 2022 là kích cầu tiêu dùng. Nếu kích cầu thành công, rào cản lớn nhất đối với lạm phát - như năm 2021 - sẽ bị phá vỡ, lạm phát sẽ không còn được kiềm chế và có khả năng tăng cao.
Ngoài ra, một yếu tố quan trọng không kém là tâm lý lạm phát. Khi đa số nghĩ rằng lạm phát sẽ tăng lên, họ sẽ tìm cách thoát khỏi nó bằng cách từ bỏ các loại tiền tệ có khả năng lạm phát cao để tìm kiếm các tài sản trú ẩn an toàn. Ngay lập tức, thị trường tràn ngập thanh khoản, trong khi giá của tài sản trú ẩn an toàn tăng vọt. Lúc này, vòng quay của các đồng xu sẽ tăng lên nhanh chóng, tương tự như hiện tượng “khoai nóng” mà không ai muốn kìm hãm trong thời gian dài. Như vậy, lạm phát sẽ tự động tăng lên từ lạm phát tâm lý ban đầu.
TS Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), đặt vấn đề: Khi chưa đưa ra được kế hoạch kích thích tăng trưởng, lạm phát tăng cao khiến hoạt động kinh doanh dễ bị đình trệ do đầu vào. chi phí liên tục tăng cao dẫn đến tình trạng mất cân đối cung cầu vào cuối năm, đẩy lạm phát tăng cao. Trong khi đó, nguồn ngân sách không phải là “nồi cơm Thạch Sanh”, Chính phủ đang phải chi mạnh tay cho các hoạt động chống dịch và phục hồi kinh tế sau bất ổn an sinh xã hội làm tăng lạm phát trong năm nay.
Về giải pháp kiềm chế lạm phát, TS Nguyễn Quốc Việt cho rằng, bên cạnh đề xuất lâu nay của chúng ta là dừng thu thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường… đối với xăng dầu cần có giải pháp cân đối giữa các hàng hóa và dịch vụ thiết yếu. . Cụ thể, theo dõi, ngăn chặn xu hướng tăng giá các dịch vụ cơ bản, thiết yếu, nhất là dịch vụ tiện ích. Theo dõi và có biện pháp cảnh báo các ngân hàng không chạy đua lãi suất huy động và lãi suất cho vay gây áp lực tăng chi phí đầu vào trong sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ cho giao thông công cộng như trợ giá vé xe buýt 10.000 đồng/tuần cho một lượt hoặc 20.000 đồng/tuần cho cá nhân, mà nhiều nước phương Tây đã thực hiện rất thành công. Ngoài ra, theo TS Việt, trong số các chi phí làm tăng lạm phát, trong rổ tính CPI, chi phí cho giáo dục bình quân mỗi gia đình tăng rất mạnh, đẩy lạm phát “thầm lặng” mà chúng ta đã “bỏ rơi” qua “Tính toán cho thấy học phí đối với sinh viên đại học công lập năm 2020 là 21-22 triệu đồng/năm/người, năm 2022 dự kiến ​​tăng gấp đôi lên 42-44 triệu đồng/năm/sinh viên. Đặc biệt, một số trường đại học bị thúc đẩy thu học phí độc lập cao gấp 2,5 lần so với quy định. Con số quá lớn. Nếu tiếp tục tăng học phí, gánh nặng chi phí cho mỗi gia đình tiếp tục là một thách thức lớn. Đó cũng là nguy cơ tiềm ẩn của áp lực lạm phát, cơ hội tiếp cận giáo dục không bình đẳng và sự thất vọng lâu dài của xã hội đối với ngành giáo dục.