Về mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”

Trong những cuộc thảo luận đóng góp ý kiến vào việc bổ sung và phát triển Cương lĩnh năm 1991 của Đảng, mục tiêu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là một trong những vấn đề được đặc biệt quan tâm. Sau đây là ý kiến cá nhân của tôi về một số nội dung có liên quan đến vấn đề ấy.  

 1- Về mục đích của Đảng xây dựng chủ nghĩa xã hội 

 Cương lĩnh năm 1991 của Đảng ta đã chỉ rõ rằng mục đích lâu dài của Đảng là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đó là xã hội gồm 6 đặc trưng: do nhân dân lao động làm chủ; có một nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu; có nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc; con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, bất công, làm theo năng lực, hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân; các dân tộc trong nước bình đẳng, đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ; có quan hệ hữu nghị và hợp tác với nhân dân tất cả các nước trên thế giới. 

  Đến Đại hội X của Đảng (2006), sáu đặc trưng này đã được sửa đổi và bổ sung một số điểm: 

 Về việc xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ, Cương lĩnh viết: “Mục tiêu tổng quát phải đạt tới khi kết thúc thời kỳ quá độ là xây dựng về cơ bản những cơ sở kinh tế của chủ nghĩa xã hội, với kiến trúc thượng tầng về chính trị và tư tưởng, văn hoá phù hợp, làm cho nước ta trở thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh”.  Điều lệ  Đảng ghi một cách khác: “Mục đích của Đảng là xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh, thực hiện thắng lợi chủ nghĩa xã hội và cuối cùng là chủ nghĩa cộng sản dân chủ”. 

 Như vậy, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, mục tiêu và mục tiêu cùng có  nghĩa là cái được nêu ra để hướng tới và đạt tới, nhưng mục tiêu rộng hơn, khái quát hơn và mục tiêu  tương đối cụ thể hơn, khả thi hơn, xác định rõ ràng hơn. việc làm. 

 2- Về mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh 

 Câu hỏi đầu tiên cần được trả lời là thấu kính này được hình thành như thế nào? 

  Trước hết, xin nhắc lại câu  trong Cương lĩnh: “Để thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh theo con đường xã hội chủ nghĩa, điều quan trọng nhất là phải làm thay đổi căn bản tình trạng kinh tế - xã hội kém phát triển... “. Cương lĩnh cũng có đoạn: “Xây dựng  xã hội dân chủ, văn minh vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người”. Trong Hội nghị  giữa nhiệm kỳ lần thứ VII (1994), Đảng ta đã vận dụng phương châm: “Đấu tranh cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh”. 

 Tại sao không nói “xã hội dân chủ, văn minh” như Cương lĩnh mà lại nói “xã hội công bằng, văn minh”? Lời giải thích lúc đó là: “Bản chất của chế độ ta ​​là dân chủ, nó là chế độ do công nhân  làm chủ. Vì vậy, về mặt xã hội, không nhất thiết phải nhắc lại từ dân chủ mà  thay  bằng từ công bằng. Cũng có một cách giải thích khác: không nên dùng thuật ngữ dân chủ xã hội  vì  có thể nhầm lẫn với chủ nghĩa xã hội dân chủ và cũng dễ bị lợi dụng. Công thức “xã hội công bằng, văn minh” được sử dụng qua nhiều kỳ đại hội Đảng,  đến Đại hội IX được bổ sung  từ dân chủ thành  “xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. 

  Câu hỏi thứ hai cần phải trả lời là “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” có thực sự là chủ nghĩa xã hội  hay chủ nghĩa xã hội còn  những tiêu chí nào khác cao hơn? ? Có ý kiến ​​cho rằng “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” là đặc điểm không chỉ  của nước ta mà của tất cả các nước tư bản chủ nghĩa hay xã hội chủ nghĩa. Ý kiến ​​này khẳng định, ở một số nước đang phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa như Singapore, Hàn Quốc, các tiêu chí này đã đạt cao hơn chúng ta hiện nay. Ở các nước đi theo con đường dân chủ xã hội như ở Bắc Âu, các tiêu chí này còn  cao hơn. Trong xã hội ta cũng có nhiều ý kiến ​​cho rằng, nói xây dựng “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” là chưa đủ mà phải thêm câu “a vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội" xã hội "hoàn thiện." Có ý kiến ​​khác cho rằng, dùng công thức “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh” là  cách thể hiện chủ nghĩa xã hội kiểu Việt Nam, nên đó  là chủ nghĩa xã hội. Không nhất thiết phải thêm cụm từ cuối cùng “tiến lên mạnh mẽ tiến lên chủ nghĩa xã hội”. . 

 3- Năm yếu tố cấu thành mục tiêu. Nội dung, tiêu chí và mối quan hệ giữa các yếu tố này. 

 - Dân giàu: Nên hiểu từ hai phía: Dân là con người nói chung, không  riêng cho đảng phái hay nhóm người nào. Giàu là giàu có cả về kinh tế, vật chất cũng như văn hóa, tinh thần.  

 - Nước mạnh: Nước mạnh là nước mạnh  về kinh tế, chính trị, văn hóa và an ninh, quốc phòng, đối ngoại. Sức mạnh này là sức mạnh tổng hợp. Mạnh về xây dựng kinh tế phát triển, văn hóa phát triển, chính trị ổn định, vững mạnh về quốc phòng, an ninh, mạnh về nâng cao vị thế quốc tế của đất nước và dân tộc. 

  Có ý kiến ​​cho rằng  nói “nước giàu, dân mạnh” thì đúng hơn. Vì người xưa  nói “dân giàu nước mạnh” chứ không phải “quốc cường, dân giàu”. Thực ra đó chỉ là cách nói cho dễ hiểu, còn dân giàu nước mạnh (Phú Cường) là của chung  cả  nước và dân tộc, của Tổ quốc và nhân dân. Dân nghèo thì nước không mạnh. Nước không mạnh thì dân không thể giàu. Giàu và mạnh có thể đi cùng nhau, nhưng không thể  đi cùng nhau. Bởi có  nhiều quốc gia, dân tộc tuy giàu nhưng chưa thực sự mạnh. Công thức “xây dựng  nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh” được sử dụng nhiều năm trong Điều lệ Đảng không phải là không có căn cứ và đúng đắn.  

 - Công bằng: Một số người cho rằng, đối với chủ nghĩa xã hội, bình đẳng xã hội quan trọng hơn công bằng xã hội. Thực ra, bình đẳng xã hội hay công bằng xã hội đều có nội dung chỉ rõ là trong mối quan hệ giữa nghĩa vụ và quyền lợi,  theo nguyên tắc cùng thực hiện nghĩa vụ (công tâm) như nhau thì sẽ được hưởng  lợi (hưởng lợi) ngang nhau. Tuy nhiên, bình đẳng có nghĩa rộng hơn, không chỉ là bình đẳng về  chính trị, giữa các tầng lớp xã hội, bình đẳng về  giới tính mà còn bình đẳng về phát triển cá nhân mà  chỉ có  dưới chủ nghĩa cộng sản. Công bằng xã hội chỉ giới hạn ở sự phân phối công bằng kết quả sản xuất (theo lao động, theo kết quả sản xuất, theo mức đóng góp  vốn và các yếu tố khác vào sản xuất, kinh doanh); phân phối lợi ích công bằng  thông qua bảo trợ xã hội và cụ thể hơn  là tạo  cơ hội phát triển bình đẳng cho  mọi thành viên trong cộng đồng xã hội. 

  Dân chủ: Đây vừa là bản chất của chế độ,  vừa là đặc trưng cơ bản nhất của một xã hội tiến bộ, văn minh. Dân chủ vừa là chính trị vừa là văn hóa. Một xã hội phi dân chủ là một xã hội phản tiến bộ, phản văn minh. Dân chủ có nhiều cách hiểu và cách làm khác nhau. Nhưng nếu hiểu chế độ xã hội chủ nghĩa là một quy mô phát triển lịch sử của xã hội cao hơn chế độ tư bản chủ nghĩa, thì nền dân chủ xã hội chủ nghĩa cũng phải có chất lượng cao hơn nền dân chủ tư bản chủ nghĩa. Dân chủ phải là đặc điểm chính của xã hội chúng ta. Ý kiến ​​cho rằng nếu nói "xã hội dân chủ" là có thể nhầm lẫn giữa xã hội xã hội chủ nghĩa  với "xã hội dân chủ" là  không đúng. 

 - Văn minh: Đây là  trình độ phát triển của một xã hội. Trung Quốc có khái niệm văn minh vật chất và văn minh tinh thần. Chúng ta không dùng công thức này, nhưng cũng phải hiểu “văn minh” theo cả hai nghĩa. Văn minh thể hiện ở sự phát triển không ngừng của nền kinh tế theo hướng hiện đại gắn với thực hiện tiến bộ, công bằng, xóa bỏ áp bức và bất công  xã hội, không ngừng phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm nét. và nếp  sống văn minh. 

  Xét trên 5 yếu tố “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh” thì dân chủ và công bằng xã hội  là hai yếu tố tạo nên sự khác biệt quan trọng nhất giữa các chế độ chính trị khác nhau. . 

 4- Thực trạng  thực hiện các mục tiêu của chủ nghĩa xã hội 

 Việc Đảng kiểm điểm  những thành tựu và khuyết điểm, yếu kém của sự nghiệp xây dựng đất nước trong hơn 20 năm đổi mới vừa qua cho thấy thực trạng  thực hiện  mục tiêu  chủ nghĩa xã hội ở nước ta. . 

 Nhìn từ góc độ thực hiện  mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, chúng ta vừa tự hào về những tiến bộ đã đạt được, vừa cần suy nghĩ nhiều về trình độ học vấn và sự phát triển của chúng ta. . So với  ta mấy mươi năm trước, dân ta  giàu hơn, nước ta mạnh hơn, xã hội ta dân chủ, văn minh hơn. Nhưng nếu so sánh với các nước trên thế giới, kể cả các nước đang phát triển trong khu vực, thì rõ ràng  nước ta  thua xa về của cải vật chất và về trình độ văn minh. Người dân chúng tôi nghèo hơn vì đất nước chúng tôi vẫn nằm trong khu vực các nước đang phát triển có thu nhập thấp. Đời sống  vật chất lại càng kém văn minh. Dân chủ và công bằng xã hội tuy là  bản chất mạnh mẽ của chế độ ta ​​nhưng trên thực tế cũng có nhiều mặt yếu kém do  suy thoái  đạo đức,  tham nhũng, lãng phí, quan liêu nặng nề. ; do nhiều vấn đề xã hội bức xúc chưa được giải quyết tốt. 

 5- Cần bổ sung gì về mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” trong Cương lĩnh? 

 Xét một cách chỉnh thể, xã hội xã hội chủ nghĩa của nước ta phải kể đến những  đặc trưng nêu trong Cương lĩnh năm 1991, đã  được bổ sung tại Đại hội X và có thể tiếp tục được bổ sung tại Đại hội XI. 

  Nếu để người dân dễ hiểu, dễ chấp nhận thì vẫn có thể dùng công thức “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, nhưng nên đặt chữ dân chủ trước chữ công bằng và bổ trợ. một phần là "phát triển toàn diện con người". Công thức  sửa đổi sẽ là: “Dân giàu, nước mạnh; xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; phát triển con người  toàn cầu”.