Vai trò quan trọng của giao thông vận tải [Cập nhật 2024]

Giao thông vận tải có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mọi ngành kinh tế và đối với sự hoạt động hiệu quả của nền kinh tế thị trường, giao thông vận tải thực hiện các mối liên hệ kinh tế trong nước và ngoài nước.

1. Vị trí của ngành Giao thông vận tải 

• Giao thông vận tải có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mọi ngành kinh tế và đối với sự hoạt động hiệu quả của nền kinh tế thị trường.
• Giao thông vận tải thực hiện các mối liên hệ kinh tế trong nước và ngoài nước.
• Nhờ vào việc phát triển giao thông vận tải mà nhiều vùng khó khăn đã có cơ hội để phát triển.
• Sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải phụ thuộc vào các nhân tố tự nhiên và kinh tế – xã hội. Tuy nhiên tùy theo loại hình vận tải (đường sắt, đường bộ, đường sông,…) mà các tác động này có sự khác nhau.

2. Đặc điểm của ngành giao thông vận tải

Ngành giao thông vận tải có các đặc điểm sau:

• Sản phẩm là sự chuyên chở người và hàng hóa.
• Chất lượng được đo bằng tốc độ chuyên chở, sự tiện nghi, sự an toàn cho hành khách và hàng hóa…
• Để đánh giá khối lượng dịch vụ của hoạt động vận tải, người ta thường dùng các tiêu chí :
  • Khối lượng vận chuyển (tức số hành khách và số tấn hàng hóa được vận chuyển)
  • Khối lượng luân chuyển (tính bằng người.km và tấn.km) 
  • Cự ly vận chuyển trung bình (tính bằng km).

3. Vai trò của ngành giao thông vận tải

• Giao thông vận tải là một ngành sản xuất vật chất, có vai trò đặc biệt quan trọng giữ cho huyết mạch giao thông của đất nước luôn thông suốt, một nhân tố ảnh hưởng rất lớn nhất là trong thời kỳ hiện nay. Giao thông vận tải đáp ứng mọi nhu cầu đi lại, giao lưu của nhân dân giữ cho giao thông của đất nước luôn thông suốt, đáp ứng mọi nhu cầu vận chuyển hàng hóa trong quá trình lưu thông, từ việc vận chuyển nguyên nhiên liệu của các vùng miền trong cả nước đến mọi nhu cầu về đời sống vật chất – tinh thần của nhân dân và giao thương cả với quốc tế.
• Ngành giao thông vận tải đóng vai trò quan trọng tuy rằng nó không tạo ra các sản phẩm vật chất có tính chất mới cho xã hội , tuy nhiên nó lại góp phần tiêu thụ khối lượng lớn sản phẩm của các ngành khác chính trong quá trình vận tải của mình.  Ngành giao thông vận tải tạo ra khả năng sử dụng các sản phẩm xã hội bằng cách giúp đưa các sản phẩm đó từ khu vực sản xuất đến nơi tiêu dùng để giá trị của sản phẩm được tăng lên.
• Sản phẩm vận tải không tồn tại độc lập ngoài quá trình sản xuất, không tồn tại độc lập các sản phẩm ngoài quá trình sản xuất mà được đo chủ yếu bằng chỉ tiêu, tấn và km, hành khách. Một đặc điểm mà các ngành kinh tế khác không có đó chính là ngành vận tải không những chỉ vận chuyển hàng hóa mà còn vận chuyển cả hành khách. Vận chuyển hành khách yêu cầu phải tuyệt đối an toàn, đi đúng giờ, đón đúng địa điểm, thái độ tôn trọng khách hàng. Vận tải là một ngành kinh tế quan trọng của nền kinh tế nước ta, việc tổ chức và phát triển hợp lý ngành vận tải là một trong các động lực thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế cả nước.
• Giao thông vận tải là một ngành dịch vụ, giúp cho các quá trình sản xuất xã hội diễn ra liên tục và bình thường, tham gia vào việc cung ứng nguyên liệu, năng lượng vật tư kỹ thuật, cho các cơ sở sản xuất và tham gia vào việc đưa các sản phẩm ra thị trường tiêu thụ đúng dịp. Giao thông vận tải phục vụ nhu cầu đi lại chung của nhân dân giúp cho các công việc hoạt động sinh hoạt được diễn ra thuận tiện và đảm bảo an toàn.
• Nhờ vào việc phát triển của giao thông vận tải mà nhiều vùng khó khăn của nước ta đã có cơ hội phát triển, các mối liên hệ giữa kinh tế hay xã hội của các địa phương cũng nhờ mạng lưới giao thông vận tải mà trở nên phát triển hơn. Nhờ mở rộng cự li vận tải, hoàn thiện kỹ thuật, tăng tốc độ vận chuyển mà các vùng sâu vùng xa cũng trở nên gần lại, quãng đường vận chuyển ngắn hơn, thuận tiện hơn. Chúng ta đều biết việc vận chuyển sản phẩm, nguyên vật liệu từ nơi khai thác về cơ sở sản xuất ra đến nơi tiêu thụ thì tất cả đều phải cần đến giao thông vận tải, dù không trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất nhưng giao thông vận tải là ngành không thể thiếu được trong sản xuất và đời sống của con người.
• Để đánh giá khối lượng dịch vụ của hoạt động vận tải, thường dựa trên các tiêu chí đó là: khối lượng luân chuyển (tính bằng người.km và tấn.km), khối lượng vận chuyển, cự ly vận chuyển trung bình (tính bằng km), hành khách và số tấn hàng hóa được vận chuyển.
• Ngành giao thông vận tải hiện nay phát triển đã góp phần thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động kinh tế và văn hóa ở các vùng xa xôi, tăng cường sức mạnh quốc phòng của đất nước, củng cố tính thống nhất của nền kinh tế, tạo nên mối giao lưu kinh tế giữa các nước trên thế giới.
• Ngành giao thông vận tải tham gia thúc đẩy thương mại với nước ngoài, chuyên chở hành khách đi lại trong nước và cả quốc tế, giữ gìn bảo vệ Tổ quốc. Giao thông vận tải là ngành có vai trò quan trọng không thể thiếu trong kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, những tiến bộ của ngành giao thông vận tải đã góp phần tác động to lớn, làm thay đổi sự phân bố sản xuất và cả phân bố dân cư trên thế giới. Giao thông vận tải vừa mang tính chất sản xuất và vừa mang tính chất dịch vụ có tác động hiệu quả đến sự phát triển kinh tế hội của đất nước.
• Nhờ có giao thông vận tải mà nhiều vùng của nước ta khó khăn có cơ hội phát triển, phục vụ nhu cầu đi lại của người dân, giao thông vận tải đã thực hiện các mối liên hệ kinh tế trọng và ngoài nước với nhiều chính sách và thành tựu đáng tự hào.