Vai trò của WTO trên lĩnh vực hoạt động thương mại quốc tế

1. WTO là gì?

 Tên đầy đủ của WTO là Tổ chức Thương mại Thế giới. Tổ chức này được thành lập và hoạt động vào ngày 1 tháng 1 năm 1995 với mục đích thiết lập và duy trì thương mại thế giới tự do, thuận lợi và minh bạch. Tổ chức này kế thừa và phát triển các quy tắc và thông lệ thực hiện Hiệp định chung về Thương mại và Thuế quan - GATT 1947 (chỉ giới hạn trong thương mại hàng hóa) và là kết quả trực tiếp của Vòng đàm phán Uruguay (bao gồm thương mại hàng hóa, dịch vụ, sở hữu trí tuệ và đầu tư). ). ). WTO tên tiếng anh là World Trade Organization Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là một tổ chức liên chính phủ giải quyết các quy định về thương mại quốc tế giữa các quốc gia. WTO chính thức hoạt động vào ngày 1 tháng 1 năm 1995 như một phần của Hiệp định Marrakesh, được 123 quốc gia ký kết vào ngày 15 tháng 4 năm 1994, thay thế Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) bắt đầu từ năm 1948. Đây là tổ chức kinh tế quốc tế lớn nhất ở thế giới.

 2. WTO có bao nhiêu thành viên: 

Tính đến ngày 11 tháng 01 năm 2007 (thời điểm Việt Nam chính thức trở thành thành viên của WTO), tổ chức này có 150 thành viên. Thành viên của WTO là các quốc gia (ví dụ: Hoa Kỳ, Việt Nam…) hoặc các vùng lãnh thổ tự trị về quan hệ ngoại thương (ví dụ: EU, Đài Loan, Hồng Kông…). 

3. Nhiệm vụ của WTO là gì? 

WTO được thành lập với 04 nhiệm vụ chính: Thúc đẩy việc thực hiện các hiệp định và cam kết WTO (và các cam kết trong tương lai nếu có); Tạo diễn đàn để các thành viên tiếp tục đàm phán, ký kết các hiệp định, cam kết mới về tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại; Giải quyết tranh chấp thương mại giữa các thành viên WTO; Và Định kỳ rà soát chính sách kinh doanh của các thành viên. 

4. WTO được tổ chức như thế nào?

 Cơ cấu tổ chức của WTO bao gồm (liệt kê theo thứ tự quyền hạn từ cao nhất xuống thấp nhất): Hội nghị Bộ trưởng: Gồm các bộ trưởng thương mại và kinh tế đại diện cho tất cả các nước thành viên; Họp hai năm một lần để quyết định các vấn đề quan trọng của WTO; Đại hội đồng: gồm đại diện của tất cả các thành viên; thực hiện chức năng Hội nghị Bộ trưởng giữa hai kỳ họp của mình; Đại hội đồng cũng đóng vai trò là Cơ quan giải quyết tranh chấp (DSB) và Cơ quan rà soát chính sách thương mại; Tư vấn về thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, các vấn đề sở hữu trí tuệ liên quan đến thương mại; Các Ủy ban, Nhóm công tác: Các cơ quan được thành lập để hỗ trợ các hoạt động của Đại hội đồng trong từng lĩnh vực; tất cả các thành viên WTO có thể cử đại diện đến các cơ quan này; Ban thư ký: Ban thư ký gồm Tổng giám đốc WTO, 03 Phó tổng giám đốc và các Vụ, Hội đồng tư vấn với khoảng 500 nhân viên, làm việc độc lập, không phụ thuộc vào bất kỳ chính phủ nào. 

5. Các quyết định của WTO được thông qua như thế nào? 

Về cơ bản, các quyết định của WTO được đưa ra trên cơ sở đồng thuận. Điều này có nghĩa là chỉ khi không có quốc gia nào bỏ phiếu chống thì một quyết định hoặc quy định mới được coi là "được thông qua". Vì vậy, hầu hết các quy định, nguyên tắc hay quy tắc của WTO đều là “hợp đồng” giữa các thành viên, tức là họ tự nguyện chấp nhận, không bị áp đặt; và WTO không phải là một tổ chức đứng trên các quốc gia thành viên. Tuy nhiên, trong các trường hợp sau, quyết định của WTO được thông qua theo cơ chế biểu quyết đặc biệt (không áp dụng nguyên tắc đồng thuận): Giải thích các điều khoản của Thỏa thuận: Được thông qua nếu 3/4 số phiếu ủng hộ; Tạm đình chỉ nghĩa vụ WTO đối với một thành viên: Được thông qua nếu 3/4 số phiếu tán thành; Sửa đổi các hiệp định (ngoại trừ sửa đổi các điều khoản MFN của GATT, GATS và TRIPS): Được thông qua nếu 2/3 số phiếu ủng hộ. 

6. WTO có bao nhiêu hiệp định

: WTO là tập hợp của nhiều quy định, được tổ chức theo một hệ thống nhất định. Cụ thể, hệ thống quy định của WTO được chia thành 3 nhóm bao gồm: 

– Nhóm các hiệp định chung (các hiệp định đa phương); 

– Nhóm các phụ lục cam kết riêng;

 Và 

– Nhóm các thỏa thuận nhiều bên. Nhóm hợp âm chung Đến nay, WTO có tổng cộng 16 hiệp định chung, tạo thành một bộ nguyên tắc thương mại ràng buộc đối với tất cả các thành viên WTO, tập trung vào 3 lĩnh vực: Thương mại hàng hóa (hiệp định GATT và các hiệp định bổ sung); Thương mại Dịch vụ (Hiệp định GATS và các phụ lục); Hiệp định về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (Hiệp định TRIPS); Nhóm HĐQT cam kết mở cửa thị trường của từng thành viên Các bảng cam kết mở cửa thị trường là bảng tổng hợp các cam kết cắt giảm thuế quan và lộ trình mở cửa đối với từng loại hình dịch vụ của từng thành viên. Mỗi thành viên WTO có biểu cam kết riêng, mức độ cam kết và lộ trình thực hiện riêng (là kết quả đàm phán với các thành viên WTO khác). Nhóm các hiệp định nhiều bên Trong WTO, có một số hiệp định chỉ có một số thành viên WTO ký kết và cũng chỉ có hiệu lực đối với các thành viên đó. Các hiệp định này được gọi là hiệp định thương mại đa phương (để phân biệt với 16 hiệp định chung mà tất cả các thành viên WTO có nghĩa vụ phải thực hiện). Hiện tại, chỉ có 02 trong số các Hiệp định này còn hiệu lực, bao gồm: – Hiệp định mua bán máy bay dân dụng; Thỏa thuận về mua sắm công.

 7. Các nguyên tắc cơ bản của WTO là gì?

 Tuy khá dài và phức tạp nhưng các Hiệp định của WTO xoay quanh một số nguyên tắc chính, một số nguyên tắc có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của doanh nghiệp: Nguyên tắc tối huệ quốc (MFN): theo nguyên tắc này, mỗi quốc gia thành viên phải dành sự đối xử không phân biệt đối với hàng hóa và dịch vụ có xuất xứ từ các quốc gia thành viên WTO khác nhau. Như vậy, các công ty xuất khẩu sang một thị trường sẽ có thể cạnh tranh công bằng với các nhà xuất khẩu từ các quốc gia khác. Nguyên tắc đối xử quốc gia (NT): Nguyên tắc này yêu cầu mỗi quốc gia thành viên đối xử với hàng hóa và dịch vụ từ các quốc gia thành viên khác (sau khi nộp thuế hải quan) không kém thuận lợi hơn so với hàng hóa và dịch vụ trong nước của họ. Với nguyên tắc này, các công ty xuất khẩu sang thị trường nhập khẩu về nguyên tắc sẽ có thể cạnh tranh bình đẳng với các công ty nội địa ở nước nhập khẩu đó. Nguyên tắc cắt giảm thuế quan và không sử dụng các biện pháp phi thuế quan: theo nguyên tắc này, các thành viên WTO phải cam kết cắt giảm dần thuế quan và chỉ sử dụng hệ thống thuế quan này để bảo hộ sản xuất quốc gia – phải loại bỏ các biện pháp bảo hộ phi thuế quan (hạn ngạch, cấp phép nhập khẩu, v.v.) ngoại trừ những trường hợp hiếm hoi khi điều này được cho phép. Với nguyên tắc này, việc nhập khẩu hàng hóa sẽ trở nên rõ ràng và dễ dự đoán hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà xuất khẩu và nhập khẩu. Nguyên tắc minh bạch: Nguyên tắc này yêu cầu các thành viên WTO phải cởi mở, minh bạch và có thể dự đoán được trong các thủ tục, quy trình hoặc quy định liên quan đến thương mại của họ. Với nguyên tắc này, các công ty sẽ dễ dàng tìm thấy những thông tin cần thiết cho hoạt động kinh doanh của mình mà không tốn quá nhiều chi phí. Ngoài ra, tính minh bạch còn giúp doanh nghiệp dễ dàng nhận biết và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình. 

8. Vòng đàm phán WTO là gì?

 Các Vòng đàm phán là các cuộc đàm phán tập trung giữa các quốc gia nhằm đạt được các nguyên tắc thương mại chung về tiếp cận thị trường. Cho đến khi thành lập WTO (01/01/1995), đã tiến hành 8 vòng đàm phán dẫn đến các cam kết cắt giảm thuế, mở cửa thị trường tương đối rộng lớn trong các lĩnh vực thương mại nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, trí tuệ tài sản. Các quy định hiện hành của WTO là kết quả của các vòng đàm phán này. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cụ thể trong nông nghiệp, dịch vụ, đầu tư... cần đàm phán, mở cửa. Hiện WTO đang tiến hành đàm phán vòng đàm phán mới – Vòng đàm phán Doha, tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp và một số lĩnh vực khác. Nếu vòng đàm phán này thành công, các công ty cũng sẽ được hưởng những lợi thế mới và sẽ chịu ảnh hưởng nhiều hơn trước những tác động mới của tự do hóa thị trường trong các lĩnh vực này. 

9. WTO giải quyết các tranh chấp thương mại như thế nào? 

WTO chỉ đưa ra cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại giữa các nước thành viên (tức là ở cấp chính phủ) chứ không phải cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại giữa các tập đoàn, doanh nghiệp thương mại. Tuy nhiên, trên thực tế, các tranh chấp thương mại liên quan đến lợi ích chung của nhiều công ty thường là nguồn gốc của các tranh chấp cấp chính phủ giữa các thành viên WTO.