Giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản như thế nào?

Trong môi trường kinh doanh, việc ký kết hợp đồng vay tài sản là một phần không thể thiếu để thúc đẩy sự phát triển và mở rộng hoạt động kinh doanh.Trong bài viết sau hãy cùng ACC tìm hiểu về Giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản như thế nào? để bạn có nhiều thêm một sự lựa chọn khi cần đến.

1. Tranh chấp hợp đồng vay tài sản là gì? 

Tranh chấp hợp đồng vay tài sản là sự mâu thuẫn, bất đồng ý kiến của một hoặc cả hai bên chủ thể của hợp đồng về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận trong hợp đồng vay tài sản.

2. Quyền và nghĩa vụ các bên trong hợp đồng vay tài sản

2.1. Quyền và nghĩa vụ của bên cho vay:

Quyền:

• Yêu cầu bên vay trả lại tài sản đã vay: Đây là quyền cơ bản nhất của bên cho vay. Bên cho vay có quyền yêu cầu bên vay trả lại tài sản đã vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng.
• Yêu cầu bên vay trả lãi (nếu có): Nếu hợp đồng vay có thỏa thuận về lãi suất, bên cho vay có quyền yêu cầu bên vay trả lãi đầy đủ theo thỏa thuận.
• Yêu cầu bên vay bảo đảm thực hiện nghĩa vụ: Trong một số trường hợp, bên cho vay có thể yêu cầu bên vay cung cấp tài sản bảo đảm cho khoản vay. Bên cho vay có quyền yêu cầu bên vay bảo quản, sử dụng tài sản bảo đảm đúng quy định.
• Giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp pháp lý: Nếu bên vay vi phạm nghĩa vụ của mình, bên cho vay có quyền sử dụng các biện pháp pháp lý để giải quyết tranh chấp như khởi kiện ra Tòa án nhân dân.
• Bên cho vay có quyền kiểm tra việc sử dụng tài sản và có quyền đòi lại tài sản vay trước thời hạn nếu đã nhắc nhở mà bên vay vẫn sử dụng tài sản trái mục đích. (Điều 467 Bộ luật dân sự 2015)

Nghĩa vụ:

• Giao tài sản cho bên vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời điểm và địa điểm đã thỏa thuận: Đây là nghĩa vụ cơ bản nhất của bên cho vay. Bên cho vay phải đảm bảo rằng tài sản cho vay đáp ứng các điều kiện về chất lượng, số lượng và được giao cho bên vay đúng thời hạn, địa điểm đã thỏa thuận. (Điều 465 Bộ luật dân sự 2015)
• Bồi thường thiệt hại cho bên vay nếu bên cho vay biết tài sản không bảo đảm chất lượng mà không báo cho bên vay biết: Nếu bên cho vay biết tài sản không bảo đảm chất lượng mà không báo cho bên vay biết, bên cho vay có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho bên vay. (Điều 465 Bộ luật dân sự 2015)
• Tôn trọng quyền tự chủ hợp đồng của bên vay: Bên cho vay không được xâm phạm vào quyền tự chủ hợp đồng của bên vay như quyền lựa chọn hình thức thanh toán, quyền yêu cầu thay đổi thời hạn trả nợ,...
• Bảo mật thông tin của bên vay: Bên cho vay có nghĩa vụ bảo mật thông tin của bên vay liên quan đến khoản vay.

2.2. Quyền và nghĩa vụ của bên vay:

Quyền:

• Nhận tài sản đã vay: Bên vay có quyền nhận tài sản đã vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời điểm và địa điểm đã thỏa thuận trong hợp đồng.
• Sử dụng tài sản đã vay vào mục đích đã thỏa thuận: Bên vay có quyền sử dụng tài sản đã vay vào mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng.
• Yêu cầu bên cho vay bảo đảm thực hiện nghĩa vụ: Bên vay có quyền yêu cầu bên cho vay bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của mình như giao tài sản đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng, bảo mật thông tin,...
• Giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp pháp lý: Nếu bên cho vay vi phạm nghĩa vụ của mình, bên vay có quyền sử dụng các biện pháp pháp lý để giải quyết tranh chấp như khởi kiện ra Tòa án nhân dân.

Nghĩa vụ:

• Trả lại tài sản đã vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời hạn đã thỏa thuận: Đây là nghĩa vụ cơ bản nhất của bên vay. Bên vay phải trả lại cho bên cho vay tài sản đã vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng. (Điều 466 Bộ luật dân sự 2015)
• Trả lãi (nếu có): Nếu hợp đồng vay có thỏa thuận về lãi suất, bên vay có nghĩa vụ trả lãi đầy đủ theo thỏa thuận.
• Bảo quản, sử dụng tài sản vay đúng mục đích: Bên vay phải bảo quản, sử dụng tài sản vay đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng và có trách nhiệm bảo vệ tài sản khỏi hư hỏng, mất mát.
• Bồi thường thiệt hại cho bên cho vay nếu vi phạm hợp đồng: Nếu bên vay vi phạm hợp đồng, bên vay có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho bên cho vay.

3. Một số trường hợp tranh chấp hợp đồng vay tài sản thường gặp

Một số trường hợp tranh chấp hợp đồng vay tài sản thường gặp

Dưới đây là một số trường hợp tranh chấp hợp đồng vay tài sản thường gặp:

Tranh chấp liên quan đến chủ thể ký hợp đồng:

• Một bên hoặc cả hai bên ký hợp đồng không đủ năng lực hành vi dân sự.
• Bên cho vay là tổ chức, doanh nghiệp nhưng không có thẩm quyền cho vay.
• Người đại diện cho bên vay hoặc bên cho vay không có thẩm quyền.

Tranh chấp về nội dung hợp đồng:

• Hợp đồng vay không rõ ràng, đầy đủ về các điều khoản, nghĩa vụ của hai bên.
• Nội dung hợp đồng vay trái với quy định của pháp luật.
• Hai bên có thỏa thuận miệng về các điều khoản vay nhưng không ghi rõ trong hợp đồng.

Tranh chấp về việc thực hiện hợp đồng:

• Bên vay không trả tiền hoặc vật đúng thời hạn.
• Bên vay không trả lãi theo thỏa thuận.
• Bên cho vay không giao tài sản cho bên vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng.
• Bên cho vay vi phạm nghĩa vụ bảo quản, sử dụng tài sản bảo đảm.

Tranh chấp về hình thức giả tạo của hợp đồng vay tài sản:

• Hợp đồng vay được lập ra nhằm che giấu một giao dịch khác.
• Hợp đồng vay được lập ra để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người khác.

4. Giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản như thế nào?

Có hai phương pháp chính để giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản:

Giải quyết bằng thương lượng:

• Đây là phương pháp giải quyết tranh chấp nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và ít tốn kém thời gian nhất.
• Hai bên có thể tự mình hoặc thông qua sự giúp đỡ của bên thứ ba như tổ chức hòa giải, trung tâm trọng tài để thương lượng và đi đến thỏa thuận chung.
• Quy trình giải quyết tranh chấp bằng thương lượng:

Bước 1: Xác định rõ các bên liên quan và nội dung tranh chấp.

Bước 2: Thu thập thông tin, chứng cứ liên quan đến tranh chấp.

Bước 3: Tiếp xúc, trao đổi với bên kia để xác định quan điểm, mong muốn của nhau.

Bước 4: Thương lượng để đi đến thỏa thuận chung.

Bước 5: Lập văn bản thỏa thuận và ký kết.

Lưu ý:

• Khi thương lượng, hai bên cần giữ thái độ thiện chí, cởi mở và tôn trọng lẫn nhau.
• Nên tập trung vào việc giải quyết vấn đề một cách công bằng, hợp lý để cả hai bên đều có lợi.
• Nếu không thể tự mình giải quyết tranh chấp, hai bên có thể nhờ đến sự giúp đỡ của bên thứ ba như tổ chức hòa giải, trung tâm trọng tài.

Giải quyết bằng tố tụng tại Toà án:

• Nếu không thể giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, một trong hai bên có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân để giải quyết.
• Việc giải quyết tranh chấp bằng tố tụng thường mất nhiều thời gian, chi phí và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho cả hai bên.
• Quy trình giải quyết tranh chấp bằng tố tụng:

Bước 1: Lập đơn khởi kiện và nộp đơn cho Tòa án nhân dân có thẩm quyền.

Bước 2: Tham gia các phiên tòa do Tòa án tổ chức.

Bước 3: Nhận bản án của Tòa án.

Bước 4: Thi hành án (nếu cần thiết).

Lưu ý:

• Khi khởi kiện, cần nêu rõ nội dung vụ án, căn cứ pháp lý và yêu cầu của nguyên đơn.
• Cần chuẩn bị đầy đủ các bằng chứng, chứng cứ liên quan đến vụ án.
• Nên tham khảo ý kiến của luật sư để được tư vấn và hỗ trợ trong quá trình giải quyết tranh chấp bằng tố tụng.

5. Thời hiệu khởi kiện và cơ quan đảm nhận giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản

Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 184 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 và Điều 429 Bộ luật dân sự 2015 thì thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản là 03 năm, tính từ thời điểm người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình đã bị xâm phạm. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi của các bên trong hợp đồng, đồng thời thiết lập một khung thời gian hợp lý để giải quyết các tranh chấp một cách kịp thời và hiệu quả.

Tranh chấp hợp đồng vay tài sản có thể được giải quyết theo các phương thức sau:

• Giải quyết bằng thương lượng: Đây là phương thức giải quyết tranh chấp nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và ít tốn kém thời gian nhất. Hai bên có thể tự mình hoặc thông qua sự giúp đỡ của bên thứ ba như tổ chức hòa giải, trung tâm trọng tài để thương lượng và đi đến thỏa thuận chung.
• Giải quyết bằng hòa giải: Hòa giải là hoạt động giúp các bên tự nguyện thỏa thuận để giải quyết tranh chấp. Trung tâm hòa giải là tổ chức phi chính phủ do các tổ chức, cá nhân tự nguyện thành lập để giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật và Điều lệ của trung tâm.
• Giải quyết bằng tố tụng: Nếu không thể giải quyết tranh chấp bằng thương lượng hoặc hòa giải, một trong hai bên có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân để giải quyết. Việc giải quyết tranh chấp bằng tố tụng thường mất nhiều thời gian, chi phí và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho cả hai bên.

Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản là Tòa án nhân dân nơi bên bị đơn cư trú.

6. Câu hỏi thường gặp

6.1. Vấn đề tranh chấp trong hợp đồng vay tài sản có thể là gì?

Trong hợp đồng vay tài sản, tranh chấp có thể bao gồm vấn đề về việc không đúng thuận lợi, việc thực hiện không đúng điều kiện, hoặc việc xảy ra sự cố không mong muốn.

6.2. Trọng tài là gì và vai trò của họ trong giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản như thế nào?

Trọng tài là một bên thứ ba không liên quan đến tranh chấp, họ có thẩm quyền giải quyết và ra quyết định về vấn đề theo quy tắc và quy định được đề ra.

6.3. Có cơ hội giải quyết tranh chấp hợp đồng một cách ngoài tòa án không?

Có, các bên có thể tham gia vào quá trình trọng tài hoặc sử dụng các phương tiện giải quyết tranh chấp hòa bình khác như trung gian hoặc đàm phán hòa giải.

Hy vọng qua bài viết, Công ty Luật ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề Giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản như thế nào?. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Công ty Luật ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.