Trái phiếu doanh nghiệp là gì?

Trái phiếu doanh nghiệp là công cụ tài chính mà các công ty sử dụng để huy động vốn từ nhà đầu tư, cam kết trả lãi định kỳ và hoàn trả gốc khi đáo hạn. Đây là phương thức phổ biến giúp doanh nghiệp tài trợ cho các dự án hoặc tái cấu trúc nợ. Để hiểu rõ hơn về trái phiếu doanh nghiệp và quy trình phát hành, công ty Luật ACC sẵn sàng hỗ trợ và tư vấn chi tiết.

Trái phiếu doanh nghiệp là gì?

1. Trái phiếu doanh nghiệp là gì?

Trái phiếu doanh nghiệp là một loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên, do doanh nghiệp phát hành. Theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định 153/2020/NĐ-CP, trái phiếu doanh nghiệp được hiểu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của doanh nghiệp phát hành. Điều này có nghĩa là khi mua trái phiếu doanh nghiệp, người sở hữu trái phiếu thực chất đang cho doanh nghiệp vay tiền và sẽ nhận được lãi suất theo thỏa thuận.

Doanh nghiệp phát hành trái phiếu có thể là các công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn. Các công ty này phải được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam. Trái phiếu doanh nghiệp thường được phát hành nhằm mục đích huy động vốn cho các dự án đầu tư, mở rộng sản xuất, hoặc cơ cấu lại nợ.

Nghị định 153/2020/NĐ-CP cũng quy định các đối tượng áp dụng liên quan đến hoạt động chào bán và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Những quy định này đảm bảo rằng các hoạt động liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp được thực hiện theo quy định pháp luật, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và duy trì sự minh bạch trong thị trường chứng khoán.

>> Tham khảo thêm thông tin liên quan tại Hiểu như thế nào về chơi trái phiếu?

2. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu để làm gì?

Doanh nghiệp phát hành trái phiếu với nhiều mục đích cụ thể, bao gồm:

• Huy động vốn: Doanh nghiệp phát hành trái phiếu chủ yếu để huy động vốn từ các nhà đầu tư. Số tiền thu được từ việc bán trái phiếu có thể được sử dụng để tài trợ cho các dự án mới, mở rộng quy mô sản xuất, hoặc đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Việc huy động vốn qua trái phiếu giúp doanh nghiệp có thêm nguồn tài chính cần thiết mà không phải bán cổ phần hoặc giảm tỷ lệ sở hữu của các cổ đông hiện tại.
• Tái cấu trúc nợ: Một trong những mục đích quan trọng của việc phát hành trái phiếu là tái cấu trúc nợ. Doanh nghiệp có thể sử dụng tiền từ việc phát hành trái phiếu để trả nợ cũ, thay đổi cơ cấu nợ hiện tại, hoặc kéo dài thời gian đáo hạn nợ. Điều này giúp doanh nghiệp giảm chi phí lãi vay và cải thiện tình hình tài chính.
• Đầu tư vào dự án mở rộng: Khi doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng quy mô hoạt động, nâng cấp công nghệ, hoặc triển khai các dự án chiến lược, việc phát hành trái phiếu cung cấp nguồn tài chính cần thiết để thực hiện các kế hoạch này. Điều này giúp doanh nghiệp không chỉ mở rộng hoạt động mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
• Tăng cường dòng tiền: Trái phiếu cung cấp nguồn tài chính ổn định và dài hạn, giúp doanh nghiệp duy trì và quản lý dòng tiền hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo doanh nghiệp có khả năng chi trả các khoản nợ và chi phí hoạt động một cách liên tục.

3. Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp được xác định như thế nào?

Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp được xác định như thế nào?

Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp được xác định dựa trên một số yếu tố quan trọng như sau:

• Tính chất của trái phiếu: Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp có thể được xác định theo lãi suất cố định hoặc lãi suất thả nổi. Với lãi suất cố định, tỷ lệ lãi suất không thay đổi trong suốt thời gian trái phiếu còn hiệu lực. Ngược lại, với lãi suất thả nổi, tỷ lệ lãi suất sẽ được điều chỉnh định kỳ dựa trên một chỉ số tham chiếu như lãi suất ngân hàng hoặc lãi suất trái phiếu chính phủ.
• Rủi ro tín dụng của doanh nghiệp phát hành: Lãi suất trái phiếu thường phản ánh mức độ rủi ro tín dụng của doanh nghiệp phát hành. Doanh nghiệp có xếp hạng tín dụng cao hơn thường có thể phát hành trái phiếu với lãi suất thấp hơn, vì rủi ro không thanh toán lãi suất hoặc gốc thấp hơn. Ngược lại, doanh nghiệp có xếp hạng tín dụng thấp hơn sẽ phải trả lãi suất cao hơn để bù đắp cho rủi ro tín dụng cao hơn.
• Thời gian đáo hạn của trái phiếu: Thời gian đáo hạn cũng ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu. Thường thì trái phiếu có thời gian đáo hạn dài hơn sẽ có lãi suất cao hơn để bù đắp cho sự không chắc chắn và rủi ro tăng lên theo thời gian.
• Điều kiện thị trường: Lãi suất trái phiếu cũng bị ảnh hưởng bởi điều kiện thị trường tài chính và lãi suất chung trên thị trường. Trong một môi trường lãi suất cao, doanh nghiệp phải trả lãi suất trái phiếu cao hơn để thu hút nhà đầu tư. Ngược lại, trong môi trường lãi suất thấp, lãi suất trái phiếu có thể cũng thấp hơn.
• Tình trạng tài chính và hoạt động của doanh nghiệp: Tình hình tài chính của doanh nghiệp, bao gồm khả năng sinh lời, dòng tiền và khả năng trả nợ, cũng ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu. Doanh nghiệp với tình hình tài chính ổn định và khả năng trả nợ tốt có thể phát hành trái phiếu với lãi suất thấp hơn.

>> Các bạn có thể đọc bài viết sau Bản chất của trái phiếu doanh nghiệp để được cung cấp thêm thông tin 

4. Có những loại trái phiếu doanh nghiệp nào?

Trái phiếu doanh nghiệp có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Dưới đây là các loại trái phiếu doanh nghiệp phổ biến:

Trái phiếu có lãi suất cố định: Đây là loại trái phiếu có lãi suất không thay đổi trong suốt thời gian đáo hạn. Nhà đầu tư nhận được khoản thanh toán lãi suất đều đặn theo tỷ lệ đã được xác định từ đầu.

Trái phiếu có lãi suất thả nổi: Loại trái phiếu này có lãi suất sẽ thay đổi định kỳ dựa trên một chỉ số tham chiếu nhất định, chẳng hạn như lãi suất ngân hàng hoặc lãi suất trái phiếu chính phủ. Điều này có nghĩa là lãi suất sẽ điều chỉnh theo biến động của thị trường.

Trái phiếu có thời gian đáo hạn ngắn: Đây là trái phiếu có thời gian đáo hạn dưới 1 năm. Chúng thường được phát hành để đáp ứng nhu cầu tài chính ngắn hạn của doanh nghiệp.

Trái phiếu có thời gian đáo hạn dài: Trái phiếu có thời gian đáo hạn từ 1 năm trở lên, thường có thời gian đáo hạn từ 5 đến 10 năm hoặc hơn. Loại trái phiếu này thường được phát hành để tài trợ cho các dự án dài hạn của doanh nghiệp.

Trái phiếu chuyển đổi: Trái phiếu chuyển đổi cho phép nhà đầu tư có quyền chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu của công ty phát hành trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này giúp nhà đầu tư có cơ hội tham gia vào cổ phần của công ty nếu công ty hoạt động tốt.

Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Loại trái phiếu này cho phép nhà đầu tư mua cổ phiếu của công ty phát hành với giá ưu đãi trong tương lai. Đây là một công cụ để khuyến khích nhà đầu tư tham gia vào việc mua cổ phiếu của công ty.

Trái phiếu không có quyền tham gia: Đây là loại trái phiếu mà nhà đầu tư không có quyền tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty hoặc không có quyền mua cổ phiếu của công ty.

Trái phiếu có đảm bảo: Trái phiếu được đảm bảo bằng tài sản của doanh nghiệp. Trong trường hợp doanh nghiệp không thanh toán được nợ, nhà đầu tư có quyền yêu cầu thanh lý tài sản để thu hồi khoản nợ.

Trái phiếu không có đảm bảo: Trái phiếu không được bảo đảm bằng tài sản cụ thể. Nhà đầu tư chỉ dựa vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp mà không có tài sản đảm bảo.

Trái phiếu xếp hạng đặc biệt: Một số trái phiếu có thể được xếp hạng cao hoặc thấp dựa trên mức độ rủi ro tín dụng của doanh nghiệp phát hành. Trái phiếu xếp hạng cao thường có lãi suất thấp hơn, trong khi trái phiếu xếp hạng thấp có lãi suất cao hơn để bù đắp cho rủi ro tín dụng cao hơn.

5. Trái phiếu doanh nghiệp có rủi ro không?

Trái phiếu doanh nghiệp có thể mang theo nhiều loại rủi ro khác nhau. Dưới đây là một số rủi ro chính mà nhà đầu tư cần lưu ý:

Rủi ro tín dụng: Đây là rủi ro cao nhất khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp phát hành trái phiếu gặp khó khăn tài chính hoặc phá sản, khả năng thanh toán lãi suất và gốc của trái phiếu có thể bị ảnh hưởng. Nhà đầu tư có thể không nhận được khoản thanh toán đúng hạn hoặc có thể mất toàn bộ khoản đầu tư.

Rủi ro lãi suất: Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng bởi sự biến động của lãi suất thị trường. Nếu lãi suất thị trường tăng, giá trị trái phiếu doanh nghiệp có thể giảm, gây thiệt hại cho nhà đầu tư nếu họ cần bán trái phiếu trước thời hạn đáo hạn.

Rủi ro thanh khoản: Một số trái phiếu doanh nghiệp có thể không dễ dàng chuyển nhượng hoặc bán trên thị trường thứ cấp, đặc biệt là đối với các trái phiếu của các doanh nghiệp nhỏ hoặc không phổ biến. Điều này có thể dẫn đến việc nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc bán trái phiếu khi cần tiền mặt.

Rủi ro lạm phát: Nếu lạm phát tăng cao, giá trị thực của khoản thanh toán lãi suất cố định từ trái phiếu doanh nghiệp có thể giảm. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức mua của khoản tiền nhận được từ trái phiếu.

Rủi ro thay đổi trong điều kiện kinh doanh: Doanh nghiệp phát hành trái phiếu có thể gặp phải những thay đổi bất lợi trong điều kiện kinh doanh hoặc thị trường, ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp và giá trị của trái phiếu.

Rủi ro quản lý: Rủi ro liên quan đến khả năng và quyết định của ban lãnh đạo doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Nếu ban lãnh đạo không quản lý tốt tài chính hoặc chiến lược kinh doanh, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp.

Rủi ro sự kiện đặc biệt: Các sự kiện bất ngờ như thiên tai, khủng hoảng kinh tế hoặc thay đổi chính sách của chính phủ có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp và khả năng thanh toán trái phiếu.

Nhà đầu tư nên cân nhắc các rủi ro này khi quyết định đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp và có thể cần tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tài chính để đưa ra quyết định đầu tư thông minh.

>> Ngoài ra, Công ty luật ACC cung cấp thêm thông tin qua Thị trường trái phiếu doanh nghiệp là gì?

6. Câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp?

Để đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, bạn cần thực hiện một số bước cơ bản. Trước tiên, nghiên cứu kỹ các trái phiếu có sẵn, xem xét các yếu tố như lãi suất, kỳ hạn, và xếp hạng tín dụng của doanh nghiệp phát hành. Sau đó, mở tài khoản đầu tư tại một công ty chứng khoán hoặc ngân hàng. Khi tài khoản đã sẵn sàng, bạn có thể thực hiện giao dịch mua trái phiếu qua sàn giao dịch chứng khoán hoặc qua các công ty chứng khoán. Cuối cùng, theo dõi hiệu suất đầu tư và quản lý trái phiếu để đảm bảo bạn nhận được các khoản thanh toán lãi suất và điều chỉnh chiến lược đầu tư nếu cần.

Doanh nghiệp nào có thể phát hành trái phiếu?

Theo quy định hiện hành, trái phiếu doanh nghiệp có thể được phát hành bởi các công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam. Các doanh nghiệp này phải tuân thủ các quy định pháp lý liên quan đến việc phát hành trái phiếu, bao gồm việc công bố thông tin và quản lý tài chính đúng cách.

Trái phiếu doanh nghiệp khác gì so với trái phiếu chính phủ?

Trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ khác nhau chủ yếu ở nguồn phát hành và mức độ rủi ro. Trái phiếu doanh nghiệp được phát hành bởi các công ty, có thể có rủi ro tín dụng cao hơn do phụ thuộc vào sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Trong khi đó, trái phiếu chính phủ do chính phủ phát hành, thường có rủi ro thấp hơn vì được bảo đảm bởi nhà nước. Lãi suất của trái phiếu doanh nghiệp thường cao hơn để bù đắp cho rủi ro cao hơn, trong khi trái phiếu chính phủ có lãi suất thấp hơn.

Tóm lại, trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán dài hạn do các công ty phát hành để huy động vốn, mang lại quyền lợi tài chính cho các nhà đầu tư thông qua lãi suất cố định. Việc phát hành trái phiếu giúp doanh nghiệp có nguồn vốn để mở rộng hoạt động hoặc thực hiện các dự án. Để hiểu rõ hơn về các quy định pháp lý liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp và quá trình đầu tư, quý khách hàng có thể tham khảo ý kiến từ Công ty Luật ACC.