Tích cực hội nhập kinh tế quốc tế là gì

1. Hội nhập quốc tế là gì? 

 Cụm từ hội nhập quốc tế trong tiếng Việt có nguồn gốc dịch từ tiếng nước ngoài. Hội nhập quốc tế được biết đến  là một khái niệm chủ yếu được sử dụng  trong  chính trị  quốc tế và kinh tế quốc tế,  ra đời vào khoảng giữa thế kỷ trước ở châu Âu, trong bối cảnh các chủ thể  thể chế chủ trương thúc đẩy hợp tác, liên kết giữa các cựu thù nhằm  tránh nguy cơ chiến tranh thế giới lặp lại thông qua việc xây dựng Cộng đồng châu Âu. Chúng tôi được biết, hiện nay có nhiều cách hiểu và định nghĩa khác nhau về khái niệm hội nhập quốc tế.  Về cơ bản, chúng ta hiểu hội nhập quốc tế  là quá trình các quốc gia tiến hành các hoạt động nhằm tăng cường sự gắn kết giữa các quốc gia trên cơ sở chia sẻ  lợi ích, mục tiêu, giá trị, nguồn lực, quyền lực (thẩm quyền quyết định về chính trị) và các quốc gia này sẽ  phải tuân thủ các luật chơi chung trong khuôn khổ các thể chế hoặc tổ chức quốc tế. 

  Như vậy, chúng ta nhận thấy  hội nhập quốc tế cũng khác với hợp tác quốc tế (là hành vi của các chủ thể quốc tế nhằm đáp ứng lợi ích, nguyện vọng của nhau chứ không chống lại nhau), hội nhập quốc tế còn vượt ra khỏi hợp tác quốc tế thông thường. Thật vậy, hội nhập quốc tế sẽ đòi hỏi sự chia sẻ và tính kỷ luật cao từ các thành viên trong quá trình tham gia. Từ quan điểm thể chế, quá trình hội nhập hình thành  và củng cố các thể chế hoặc tổ chức quốc tế, thậm chí cả những chủ thể mới trong quan hệ quốc tế. 

  Về  bản chất, hội nhập quốc tế về cơ bản được hiểu  là một hình thức  hợp tác quốc tế phát triển cao. Hội nhập quốc tế cũng như các hình thức hợp tác quốc tế  trong giai đoạn hiện nay đều vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Các quốc gia  tham gia quá trình hội nhập quốc tế này thực chất là vì lợi ích của đất nước, vì sự phồn vinh của dân tộc mình. Ngoài ra, các nước thực hiện hội nhập quốc tế còn góp phần thúc đẩy thế giới có thể tiến nhanh trên con đường văn minh, thịnh vượng và phát triển  mạnh mẽ hơn. 

 Chúng ta nhận thức được rằng,  hội nhập quốc tế hiện nay có ba cấp độ chính: hội nhập toàn cầu, khu vực và song phương. Các phương thức tích hợp cụ thể này được triển khai trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Cho đến giai đoạn này, đối với Việt Nam, hội nhập quốc tế được triển khai trên ba lĩnh vực chính bao gồm các lĩnh vực cơ bản như sau: Hội nhập trong lĩnh vực kinh tế (hội nhập kinh tế quốc tế), hội nhập trong lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực văn hóa – xã hội, giáo dục, khoa học – công nghệ và các lĩnh vực khác. Tuy nhiên, hội nhập kinh tế quốc tế được đánh giá chính là trọng tâm của hội nhập quốc tế; hội nhập trong các lĩnh vực khác phải tạo thuận lợi cho hội nhập kinh tế quốc tế.  

 2. Tác động tích cực của hội nhập quốc tế: 

 – Dựa trên cơ sở các hiệp định đã được các bên thực hiện việc kí kết, các chương trình phát triển kinh tế, khoa học kĩ thuật, văn hóa, xã hội hay một số các chương trình cụ thể khác được phối hợp thực hiện giữa các nước thành viên; từng quốc gia thành viên có cơ hội và điều kiện thuận lợi để nhằm mục đích có thể khai thác tối ưu lợi thế quốc gia trong phân công lao động quốc tế, từng bước chuyển dịch cơ cấu sản xuất và cơ cấu xuất nhập khẩu theo hướng hiệu quả hơn; từ đó cũng sẽ tạo điều kiện và tăng cường phát triển các quan hệ thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài, mở rộng thị trường xuất khẩu và nhập khẩu. 

  – Tác động tích cực của hội nhập quốc tế là góp phần quan trọng tạo nên sự ổn định tương đối để nhằm mục đích giúp các quốc gia cùng phát triển và sự phản ứng linh hoạt trong việc phát triển các quan hệ kinh tế quốc tế giữa các quốc gia thành viên, thúc đẩy việc tạo dựng cơ sở lâu dài cho việc thiết lập và phát triển các quan hệ song phương, khu vực, và đa phương.  Tác động tích cực của hội nhập quốc tế là góp phần hình thành một cơ cấu kinh tế quốc tế mới với lợi ích về quy mô, nguồn lực phát triển, tạo việc làm, cải thiện thu nhập và nâng cao mức sống cho nhiều người. 

 - Tác động tích cực của hội nhập quốc tế  sẽ  hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật  về kinh tế quốc gia phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế; từ đó tăng tính chủ động, tích cực trong hội nhập kinh tế quốc tế. - Tác động tích cực của hội nhập quốc tế là góp phần tạo động lực cạnh tranh, khuyến khích ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ, đổi mới cơ cấu kinh tế và cơ chế quản lý kinh tế; học hỏi kinh nghiệm quản lý của các nước tiên tiến.  

 – Tác động tích cực của hội nhập quốc tế là tạo điều kiện cho mỗi quốc gia tìm được chỗ đứng thích hợp trong trật tự thế giới mới, giúp nâng cao uy tín và vị thế của mình; nâng cao khả năng duy trì an ninh, hòa bình, ổn định và phát triển ở  khu vực và trên thế giới. 

  3. Những tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế: 

 – Tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế  là sẽ tạo ra áp lực cạnh tranh giữa các thành viên trong quá trình tham gia hội nhập, đẩy nhiều doanh nghiệp, nhiều ngành  vào tình thế khó khăn, thậm chí  dẫn đến  phá sản.  

 – Tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế  là làm tăng sự phụ thuộc của nền kinh tế quốc gia vào thị trường khu vực và thế giới. Nó cũng sẽ khiến một quốc gia dễ bị tổn thương trước các cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu hoặc khu vực. 

  Bên cạnh đó, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế có thể đặt các quốc gia trước nguy cơ gia tăng  khủng bố quốc tế, buôn lậu, tội phạm xuyên quốc gia, dịch bệnh, di cư và nhập cư trái phép. 

  Tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế  là các nước đang và kém phát triển phải đối mặt với nguy cơ trở thành  nước công nghiệp phát triển trên thế giới.  – Tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế  là tạo ra những thách thức đối với quyền lực nhà nước theo quan niệm truyền thống. 

  Tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế  là  làm gia tăng nguy cơ bản sắc dân tộc, văn hóa truyền thống bị mai một, bị văn hóa ngoại lai lấn át. 

 – Hội nhập sẽ không phân bổ công bằng lợi ích và rủi ro giữa các quốc gia và các nhóm quốc gia khác nhau trong xã hội. Chính vì vậy sẽ dễ làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo, sự tụt hậu giữa các quốc gia hay các tầng lớp  trong xã hội.  

 4. Hội nhập kinh tế quốc tế là gì?  

Hội nhập kinh tế quốc tế về cơ bản được hiểu  là quá trình trao đổi, hợp tác, liên kết nền kinh tế của một nước với một nước hoặc tổ chức kinh tế khu vực khác để hội nhập với thế giới. Hội nhập kinh tế quốc tế thực chất được biết đến như một xu thế tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế của mọi quốc gia trên thế giới.  

 Trong hội nhập quốc tế, hợp tác quốc tế được biết đến như một giai đoạn phát triển cao, mỗi quốc gia sẽ tham gia vào quá trình vận dụng và xây dựng các quy tắc, quy tắc  của cộng đồng. Khi đó, các thành viên tham gia vào quá trình này sẽ bị ràng buộc theo các quy định chung của toàn khối kinh tế, nhưng các thành viên này sẽ luôn đảm bảo sự thuận tiện và  lợi ích cho người dân của mình.  

5. Xu thế phát triển  hội nhập kinh tế quốc tế: 

 Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, lực lượng sản xuất có bước phát triển vượt bậc song song với  sự ra đời của  kinh tế thị trường. Từ đó thúc đẩy mạnh mẽ mối quan hệ, hợp tác  giữa các quốc gia ở nhiều nơi trên thế giới. 

  Các nước có nền kinh tế phát triển cần mở rộng thị trường để tạo thuận lợi cho việc trao đổi hàng hóa. Đầu tư và chuyển giao công nghệ với các nước, bên cạnh việc khai thác các nguồn lực đặc thù như tài nguyên thiên nhiên, lao động, thị trường... từ bên ngoài. Nhờ đó, ông đã góp phần đáng kể vào việc củng cố nền kinh tế và chính trị của đất nước trên thế giới. 

  Đối với các nước có nền kinh tế kém phát triển sẽ  đẩy mạnh hợp tác kinh tế với các nước có nền kinh tế phát triển hơn. Do đó, các nước sẽ có thể đi đầu về vốn, công nghệ và tìm kiếm cơ hội  xuất khẩu hàng hóa phục vụ tăng trưởng kinh tế của đất nước.  

 Lợi ích của hội nhập kinh tế quốc tế cũng mang tính hai chiều và  ngày càng thể hiện ở nhiều cấp độ. Xu hướng ngày càng toàn cầu hóa với sự tham gia của nhiều nước trên thế giới  là một xu thế lớn và mang nhiều nét đặc trưng của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. đồng thời chi phối mọi quan hệ quốc tế, làm thay đổi cấu trúc của hệ thống toàn cầu cũng như các chủ thể tham gia. 

  6. Các  hình thức hội nhập kinh tế quốc tế bao gồm: 

 – Hợp tác kinh tế song phương là một loại hình hội nhập kinh tế quốc tế: 

 Chúng ta thấy rằng trong quá trình  hội nhập kinh tế, loại hình đầu tiên phải kể đến là hợp tác kinh tế song phương. Loại hình hợp tác kinh tế song phương có từ rất sớm và tồn tại dưới dạng các hiệp định, hiệp định kinh tế, thương mại hay đầu tư, các hiệp định thương mại tự do song phương… 

  Hội nhập kinh tế khu vực là một loại hình hội nhập kinh tế quốc tế: 

 Từ những năm 50 của thế kỷ 20 cho đến  nay, xu thế khu vực hóa  ngày càng phát triển và mang những ý nghĩa hết sức quan trọng. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu cũng  kéo theo sự thay đổi của các loại hình hội nhập kinh tế. Hội nhập kinh tế khu vực là  loại hình hội nhập kinh tế quốc tế có vai trò to lớn đối với sự phát triển của các quốc gia trong  khu vực.