Thực trạng vận tải hàng hóa bằng đường hàng không 

Hình thức vận chuyển hàng không nội địa ngày càng phát triển. Số lượng các đơn vị cung cấp dịch vụ tăng lên từng ngày. Chính vì thế, mức độ cạnh tranh cũng cao hơn theo thời gian. Sự cạnh tranh về giá chắc chắn về điều tất yếu và mức cước vận tải cũng vì thế mà bị chi phối bởi nhiều yếu tố. Trong bài viết này, Luật ACC sẽ cung cấp một số thông tin liên quan đến vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không.

1. Vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không là gì ? 

Khái niệm vận tải đường hàng không là phương thức mà hàng được chuyển bằng máy bay chở hàng chuyên dụng (tiếng Anh là Cargo Aircraft, hay Freighter); hoặc chở trong phần bụng của máy bay hành khách (Passenger Plane).

Hàng hóa vận chuyển đường hàng không chiếm tỉ trọng nhỏ tổng trọng lượng hàng vận chuyển quốc tế (chưa đến 0,5%). Tuy nhiên vận tải đường hàng không lại chiếm tới khoảng 30% về mặt giá trị.

Theo hãng chế tạo máy bay Boeing, trong năm 2012, máy bay chở hàng chuyên dụng đã vận chuyển khoảng 60% các lô hàng air trên toàn cầu; trong khi máy bay hành khách đảm nhiệm 40% còn lại.

2. Ưu và nhược điểm của vận tải đường hàng không. 

Ưu điểm của vận tải đường hàng không

• Ưu điểm lớn nhất của vận tải đường hàng không là có tốc độ cao. Máy bay có tốc độ cao nhất trong các phương thức vận tải hiện nay. Trung bình máy bay chở hàng hoặc chở khách có tốc độ bình quân vào khoảng 800-1000km/h; rất cao so với các phương thức phổ biến khác như tàu biển (12-25 hải lý/giờ); tàu hỏa (ở Việt Nam chỉ khoảng 60-80km/h), hoặc ô tô tải (60-80km/h). Thứ hai, vận tải đường hàng không cũng có tính an toàn cao nhất. 

• Không bị cản trở bởi bề mặt địa hình như đường bộ hay đường thủy. Do đó có thể kết nối được gần như tất cả các quốc gia trên thế giới
• Dịch vụ nhanh chóng, đúng giờ, nhờ vào tốc độ bay rất nhanh; và đặc tính hàng hóa thường có giá trị cao hoặc dễ hư hỏng
• Giảm thiểu tổn thất phát sinh do làm hàng, đổ vỡ, hay trộm cắp vặt gây ra 
• Phí bảo hiểm vận chuyển thấp hơn do ít rủi ro hơn các phương thức khác
• Phí lưu kho thường tối thiểu do đặc tính hàng hóa và tốc độ xử lý thủ tục nhanh chóng

Nhược điểm của vận tải hàng hóa bằng đường hàng không 

• Nhược điểm lớn nhất của vận tải đường hàng không là giá cước cao nhất, tính tới từng kilogam.
• Nhược điểm thứ hai của vận tải đường hàng không là không phù hợp để chuyên chở hàng cồng kềnh; hoặc những loại hàng có khối lượng lớn. Thực tế là dung tích và khối lượng hàng sẽ bị giới hạn trên bởi kích thước khoang hàng; kích thước cửa, và trọng tải thực chở của máy bay.
• Giới hạn về khối lượng hàng hóa: Đối với hàng hóa cồng kềnh hay hàng hóa có khối lượng lớn thì phương thức vận chuyển bằng đường hàng không không được xem là sự lựa chọn phù hợp. 
• Thủ tục phức tạp: Nhằm đảm bảo an ninh và an toàn cho chuyến bay nên có khá nhiều các quy định đặt ra khi vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không. Chính vì vậy, thủ tục vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không bao giờ cũng phức tạp hơn.
• Ảnh hưởng bởi các yếu tố ngoại cảnh: Trong điều kiện thời tiết xấu như mưa, bão,...thì chuyến bay có thể bị delay hoặc bị hủy.

3. Các loại hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không. 

Các loại hàng hóa chuyên vận chuyển bằng đường hàng không bao gồm:

• Hàng hóa tổng hợp: Là các loại hàng có thể vận chuyển được bằng đường hàng không mà thuộc tính không có vấn đề về kích thước, nội dung, bao bì,...Tuy nhiên trước khi được đưa lên máy bay để vận chuyển, các loại hàng hóa này đều phải trải qua quy trình kiểm tra nghiêm ngặt.
• Hàng hóa đặc biệt: Động vật sống, hàng có giá trị cao, hàng hóa ngoại giao, hài cốt, hàng hóa dễ bị hư hỏng, hàng hóa nguy hiểm, hàng hóa ẩm ướt, hàng hóa có mùi, hàng hóa có khối lượng lớn,...
• Ngoài ra cũng sẽ có các loại hàng hóa cấm vận chuyển bằng đường hàng không. Một số loại hàng hóa cấm vận chuyển bằng đường hàng không có thể kể đến như:
• Các chất ma túy, chất kích thích thần kinh, vũ khí đạn được, các trang thiết bị kỹ thuật quân sự, các loại vũ khí thô sơ như dao, kiếm, giáo, mác,...
• Các văn hóa phẩm đồi trụy, phản động ấn phẩm, tài liệu nhằm phá hoại trật tự công cộng chống lại nhà nước Việt Nam.
• Vật hoặc chất dễ gây cháy nổ và các chất gây nguy hiểm hoặc làm mất vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường. 
• Sinh vật sống, thực phẩm yêu cầu bảo quản, vật phẩm, ấn phẩm, hàng hóa cấm nhập vào nước.
• Các loại kim khí quý, đá quý (vàng, bạc, bạch kim,.. ), hay các sản phẩm được chế biến từ kim khí quý, đá quý.

4. Thực trạng vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không. 

Theo dự báo của Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA), lưu lượng hành khách hàng không toàn cầu trong năm 2022 sẽ thấp hơn khoảng 1/5 so với mức của năm 2019. Tuy nhiên, lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không ước tính sẽ cao hơn 11,7% so với năm 2019 và cao hơn 4% so với năm 2021.

Cùng một khối lượng hàng hóa, vận chuyển bằng đường hàng phát thải carbon nhiều hơn so với vận chuyển bằng đường biển. Năm 2019, các tàu container vận chuyển khối lượng hàng hóa nhiều hơn gần 350 lần so với máy bay nhưng chỉ phát thải carbon cao hơn 5 lần, theo Diễn đàn Vận tải quốc tế.

Tuy nhiên, vận tải hàng không giúp hàng hóa đến nhanh hơn và đã được chứng minh là đáng tin cậy hơn so với các lựa chọn khác khi các cảng biển quá tải, tài xế xe tải khan hiếm và các kho hàng đã đầy trong đại dịch. Nhu cầu vận tải hàng không tăng cao trước mùa lễ năm ngoái khi các nhà bán lẻ chạy đua bổ sung các sản phẩm lên kệ hàng

Áp lực chuỗi cung ứng toàn cầu đã giảm từ mức đỉnh điểm vào tháng 12 năm ngoái, nhưng vẫn ở các  mức cao trong lịch sử, theo một chỉ số do Ngân hàng Dự trữ liên bang khu vực New York công bố.

Chi phí vận tải hàng không giảm gần đây sẽ giúp các chủ hàng bớt căng thẳng. Ví dụ, giá cước vận chuyển hàng không trung bình từ Thượng Hải đến Mỹ đã giảm khoảng 50% so với mức đỉnh vào tháng 12, dù vẫn cao hơn gấp đôi mức của năm 2019, theo dữ liệu của Baltic Exchange.

Nhu cầu vận tải hàng không tăng trưởng giúp hãng bay Delta Air Lines (Mỹ) đạt doanh thu vận chuyển hàng hóa quý 2 cao nhất từ ​​trước đến nay, với mức tăng trưởng 46% so với năm 2019.

Trên đây là nội dung bài viết của Luật ACC về “Thực trạng vận tải hàng hóa bằng đường hàng không”. Bài viết trên là những thông tin cần thiết mà quý độc giả có thể áp dụng vào đời sống thực tiễn. Trong thời gian tham khảo nếu có những vướng mắc hay thông tin nào cần chia sẻ hãy chủ động liên hệ và trao đổi cùng luật sư để được hỗ trợ đưa ra phương án giải quyết cho những vướng mắc pháp lý mà khách hàng đang mắc phải.