1. Thực hiện pháp luật là gì?
Thực hiện pháp luật là hành vi của chủ thể (hành động hoặc không hành động) được tiến hành phù hợp với quy định, với yêu cầu của pháp luật, tức là không trái, không vượt quá khuôn khổ mà pháp luật đã quy định. Thực hiện pháp luật có thể là một xử sự có tính chủ động, được tiến hành bằng một thao tác nhất định nhưng đó cũng có thể là một xử sự có tính thụ động, tức là không tiến hành vượt xử sự bị pháp luật cấm.
2. Cơ sở của trách nhiệm nhà nước trong việc thực hiện pháp luật của công dân
Thực hiện pháp luật là nghĩa vụ pháp lý và đạo đức của mỗi công dân trong nhà nước pháp quyền dân chủ. Pháp luật được xây dựng và thực hiện trên cơ sở đạo đức. Quy định pháp luật không thể tự động hóa thực hiện theo kiểu “mệnh lệnh – phục tùng” hay chỉ đơn thuần dựa vào sự áp chế của các chế tài pháp luật. Với tư cách là tổ chức thực hiện quyền lực công, nhà nước nói chung, các cơ quan, cá nhân công quyền nói riêng có trách nhiệm đảm bảo thực hiện pháp luật của công dân. Việc thực hiện pháp luật của mỗi công dân phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, trong đó có bản thân hoạt động hàng ngày của nhà nước. Đặc biệt là đối với nhà nước pháp quyền, đảm bảo cho pháp luật được thực hiện là trách nhiệm đạo đức, trách nhiệm chính trị và pháp lý của nhà nước nói chung, các cơ quan nhà nước, cá nhân công quyền nói riêng.
Mặc dù thực hiện pháp luật là trách nhiệm của mỗi một công dân, song nhà nước có trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật, đảm bảo cho các quy định, các nguyên tắc pháp luật được hiện thực hóa trong đời sống xã hội. Đây là vấn đề mang tính nguyên tắc và là một trong những đặc điểm, tiêu chí nhận diện nhà nước pháp quyền, nhận diện tính hiện thực của các quyền, lợi ích của con người. Vấn đề này cần được nhận thức một cách đầy đủ và thiết thực trong thực tiễn hoạt động của các cơ quan nhà nước cũng như trong quá trình tổ chức thực hiện pháp luật, đưa pháp luật vào cuộc sống.
Thực hiện pháp luật vừa có tính chất quá trình, vừa như là kết quả cuối cùng của điều chỉnh pháp luật đối với từng trường hợp cụ thể trong cuộc sống. Bản chất của thực hiện pháp luật là “sự chuyển hóa các yêu cầu chung được xác định trong các nguyên tắc và quy phạm pháp luật vào trong các hành vi cụ thể của các chủ thể”. Cơ sở đạo đức của trách nhiệm nhà nước đối với quyền con người yêu cầu phải xác lập nguyên tắc và cơ chế trách nhiệm nhà nước về bảo đảm thực hiện pháp luật của công dân trong đó có bảo đảm thực hiện các quyền con người, quyền công dân.
Trách nhiệm nhà nước đảm bảo thực hiện pháp luật của công dân được thể hiện trong tất cả các lĩnh vực hoạt động của nhà nước, từ xây dựng chính sách, pháp luật đến tổ chức thực hiện pháp luật, áp dụng pháp luật, kiểm tra, giám sát, dự báo và quản lý quá trình vận hành, phát triển của hệ thống pháp luật quốc gia.
Nội dung bài viết:
Bình luận