Trong đại dịch Covid, người dân không còn xa lạ gì với Test PCR. Test PCR là phương pháp xét nghiệm chẩn đoán Covid-19 có độ chính xác cao nhất so với các hình thức khác. Test PCR có khả năng xác định được sự hiện diện của vi-rút SARS-CoV2, giúp kịp thời phát hiện người mang mầm bệnh, từ đó có biện pháp điều trị và cách ly phù hợp. TEST PCR là gì? Cùng ACC giải đáp qua bài viết dưới đây.
TEST PCR là gì?
1. Xét nghiệm PCR là gì?
Xét nghiệm PCR hay còn gọi là xét nghiệm sinh học phân tử là một kỹ thuật nhằm tạo ra một lượng lớn bản sao DNA mục tiêu trong ống nghiệm dựa vào các chu kỳ nhiệt. Kỹ thuật này được nhà khoa học người Mỹ Kary Mullis phát minh vào năm 1985.
Xét nghiệm PCR đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực công nghệ sinh học do phản ứng rất nhạy và cho kết quả đặc hiệu. Xét nghiệm PCR thường có kết quả độ chính xác rất cao. Tuy nhiên kết quả cũng còn tùy thuộc trình độ của kỹ thuật viên, phương tiện máy móc làm việc và việc quản lý chất lượng. Cùng một xét nghiệm nhưng có nơi cho kết quả nhạy và chính xác, nơi khác thì không có được độ nhạy bằng.
Hiện nay để thực hiện xét nghiệm PCR thường đắt tiền hơn so với các xét nghiệm thông thường khác do hầu hết hóa chất để làm phản ứng đều phải nhập ngoại và phải mua với giá cao. Chưa kể các thiết bị để làm xét nghiệm PCR cũng lên đến vài chục ngàn USD/máy. Để xét nghiệm một bệnh phẩm, thường bạn phải chi trả 8-10 USD/lần.
2. Xét nghiệm PCR chẩn đoán bệnh gì?
Ngày nay, xét nghiệm PCR là kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi trong y học. Phương pháp này thường được dùng để chẩn đoán một số bệnh đặc hiệu, liên quan đến các loại virus mà các phương pháp xét nghiệm truyền thống không thể làm được. Cụ thể xét nghiệm sinh học phân tử giúp chẩn đoán chính xác các bệnh như:
- Phát hiện các tác nhân không thể nuôi cấy thường quy: như các virus (viêm gan B, viêm gan C, Dengue, HIV, Herpes, CMV, EBV, HPV, virus SARS, H5N1...), các vi khuẩn (Chlamydia, Legionella, Mycoplasma, Treponema pallidum...).
- Phát hiện các vi khuẩn lậu (Chlamydia, Legionella, Mycoplasma, Treponema pallidum...).
- Phát hiện các tác nhân nuôi cấy thất bại vì có mặt rất ít trong bệnh phẩm, đã bị điều trị kháng sinh trước đó (vd: Lao thất bại nuôi cấy, viêm màng não mủ mất đầu...).
- Phát hiện virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết.
- Phát hiện mầm mống của bệnh ung thư (tìm HPV trong ung thư cổ tử cung, phát hiện gen APC trong ung thư đại tràng, gen BRCA1 - BRCA2 trong ung thư vú, gen TPMT trong bệnh bạch cầu trẻ em, gen Rb-105 trong u nguyên bào lưới, gen NF-1,2 trong u xơ thần kinh, gen IgH và TCRy trong u lympho không Hodgkin...)
- Nghiên cứu về hệ kháng nguyên bạch cầu người (HLA, human lymphocyte antigen)...
- Phát hiện các chủng vi khuẩn kháng thuốc như S.aureus – MRSA, các vi khuẩn sinh ESBL hoặc betalactamase, carbapenemase...)
- Xác định độc tố của vi sinh vật: Tiểu đơn vị A của độc tố ruột không chịu nhiệt của Escherichia coli.
- Trong công nghệ sinh học, xét nghiệm sinh học phân tử được sử dụng trong việc lập bản đồ gen, phát hiện gen, dòng hoá gen, giải mã trình tự ADN...
3. Ưu - nhược điểm của xét nghiệm PCR
3.1. Ưu điểm
Phương pháp xét nghiệm PCR có nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn so với xét nghiệm thông thường khác như:
- Cho kết quả xét nghiệm nhanh, thường không quá 5 giờ kể từ khi bắt đầu làm xét nghiệm.
- Phát hiện được các tác nhân vi sinh vật gây bệnh mà phòng thí nghiệm lâm sàng không có khả năng phát hiện với các xét nghiệm vi sinh hay miễn dịch truyền thống như các tác nhân virus (HCV, HBV, HPV...)
- Xét nghiệm sinh học phân tử cho phép xác định được những tác nhân vi sinh không thể triển khai nuôi cấy được tại phòng thí nghiệm lâm sàng vì khả năng gây dịch cao (H5N1) hay khó nuôi cấy (C. trachomatis, L.pneumophila), hay có mặt rất ít trong bệnh phẩm ( tuberculosis trong lao ngoài phổi, tác nhân viêm màng não mủ cụt đầu...), hay là các tác nhân có thể nuôi cấy được nhưng thời gian có kết quả chung cuộc quá lâu (M. tuberculosis).
- Xét nghiệm PCR còn có thể cho ra kết quả định lượng chính xác số bản copies virus/ 1 ml máu. Từ đó hỗ trợ rất đắc lực cho bác sĩ đánh giá được hiệu quả điều trị, cũng như tiên lượng giai đoạn bệnh.
- Phát hiện các đột biến gen gây ung thư, gây các bệnh di truyền khác...nhằm có biện pháp phòng ngừa bệnh.
- Xác định mối quan hệ huyết thống giữa những cá thể khác nhau.
3.2. Nhược điểm
- Xét nghiệm PCR rất khó thực hiện được một cách chuẩn mực tại các phòng thí nghiệm lâm sàng.
- Giá thành của xét nghiệm PCR khá cao.
- Xét nghiệm PCR đòi hỏi trình độ của kỹ thuật viên, bác sĩ phải là người có trình độ chuyên môn cao.
- Đòi hỏi trang thiết bị, máy móc kỹ thuật hiện đại.
4. Test PCR sau bao lâu có kết quả?
Sau khi được lấy mẫu dịch để kiểm tra, nhiều người băn khoăn rằng test PCR bao lâu có kết quả? Theo ý kiến của chuyên gia y tế, thời gian nhận kết quả test PCR còn tùy thuộc vào một số yếu tố như:
- Số lượng mẫu dịch được lấy xét nghiệm;
- Kỹ thuật được áp dụng lấy mẫu dịch test;
- Cơ sở y tế thực hiện test PCR;
- Thời gian vận chuyển mẫu dịch đến phòng thí nghiệm;
- Phương pháp bảo quản mẫu dịch.
Nhìn chung, kết quả test PCR thường lâu hơn so với phương pháp test nhanh, cụ thể là sau 4 – 5 tiếng.
5. Câu hỏi thường gặp
Xét nghiệm RT-PCR bao nhiêu tiền?
Hiện nay, đối với dịch vụ xét nghiệm RT-PCR tự nguyện có nhiều mức giá khác nhau, tại các bệnh viện tư nhân, xét nghiệm RT-PCR có giá từ 1,5 đến 4,5 triệu đồng/mẫu tùy bệnh viện. Người dân Việt Nam có nhu cầu đi lao động, học tập và công tác ở nước ngoài và người nước ngoài đang làm việc và sinh sống tại Việt Nam cần cấp giấy xác nhận Covid-19 để xuất cảnh có thể đăng ký dịch vụ xét nghiệm chủ động. Ngoài ra, doanh nghiệp, cá nhân có nhu cầu xét nghiệm RT-PCR sàng lọc Covid-19 có thể lựa chọn các cơ sở được Bộ Y tế cấp phép thực hiện. Quý khách có thể đăng ký TẠI ĐÂY.
Bệnh viện trang bị hệ thống máy CFX96 Dx hãng Bio Rad (Mỹ), sinh phẩm của Roche (Thụy Sĩ). Ngoài ra, BVĐK Tâm Anh sẽ tiếp tục đưa vào hoạt động hệ thống máy Alinity M của Mỹ (hiện đại nhất hiện nay) để xét nghiệm khẳng định virus SARS-CoV-2 với độ chính xác gần 100%.
Xét nghiệm RT-PCR có chính xác không?
Xét nghiệm RT-PCR được Bộ Y tế công nhận là xét nghiệm khẳng định nhiễm Covid-19. Phương pháp xét nghiệm có khả năng chính xác cao. Tuy nhiên độ chính xác tuyệt đối của một xét nghiệm sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Thời gian lấy mẫu, cách lấy mẫu, bảo quản vận chuyển mẫu, và máy móc xét nghiệm. Ở một số bệnh viện hiện nay đã đầu tư hệ thống xét nghiệm RT-PCR hiện đại.
Ngoài xét nghiệm Covid-19, hệ thống này có thể xét nghiệm nhiều bệnh khác nhau mà xét nghiệm cận lâm sàng hay xét nghiệm miễn dịch thông thường không thể thực hiện được. Điển hình, BVĐK Tâm Anh đầu tư hệ thống xét nghiệm khẳng định Covid-19 bằng kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử Realtime RT-PCR sử dụng máy CFX96 Bio-Rad của Mỹ, sinh phẩm của hãng Roche (Thụy Sĩ), với công suất vài trăm mẫu xét nghiệm mỗi ngày và kết quả chính xác tới 98%.
Nội dung bài viết:
Bình luận