Công dân đủ 21 tuổi mới được ứng cử vào Quốc hội và HĐND theo quy định của pháp luật

Đủ 21 tuổi trở lên có quyền ứng cử 

 Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân  quy định việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. 

 Đến ngày công bố bầu cử, công dân đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ 21 tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp theo quy định của luật này.  

 Người ứng cử đại biểu Quốc hội phải đáp ứng các tiêu chuẩn  đại biểu Quốc hội được quy định trong luật tổ chức Quốc hội.  

 Người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân phải có đủ tiêu chuẩn  đại biểu Hội đồng nhân dân quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương. 

  Quốc hội quyết định ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; quyết định  bầu  bổ sung đại biểu Quốc hội  giữa nhiệm kỳ; quyết định thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia.  

 Hội đồng Bầu cử quốc gia tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội; chỉ đạo và hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu HĐND các cấp.  

 Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện việc dự kiến và phân bổ số lượng đại biểu Quốc hội được bầu; xác định cơ cấu, thành phần những người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội; hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp; tổ chức giám sát công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, bảo đảm cho việc bầu cử được tiến hành dân chủ, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm. 

  Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện công tác bầu cử theo quy định của pháp luật; tổ chức thực hiện các biện pháp bảo đảm kinh phí, hướng dẫn việc quản lý và sử dụng kinh phí tổ chức bầu cử, bảo đảm công tác thông tin, tuyên truyền, an ninh, an toàn và các điều kiện cần thiết khác phục vụ cuộc bầu cử. 

  Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp; tham gia giám sát việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp.  

 Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội tại địa phương; Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban bầu cử ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban bầu cử ở xã, phường, thị trấn tổ chức bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, đại biểu HĐND cấp huyện, đại biểu HĐND cấp xã tương ứng; các Ban bầu cử, Tổ bầu cử thực hiện công tác bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp theo quy định của Luật này.  Ngày bầu cử phải là ngày Chủ nhật và được công bố chậm nhất là 115 ngày trước ngày bầu cử. 

  Kinh phí tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân do ngân sách nhà nước đài thọ. 

21 tuổi mới được ứng cử

 Ít nhất 35%  ứng cử viên đại biểu Quốc hội là nữ 

 Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến, phân bổ số lượng đại biểu Quốc hội được bầu ở từng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trên cơ sở mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có ít nhất ba đại biểu thường trú và làm việc tại địa phương; Số đại biểu bầu tiếp  được tính theo số dân và đặc điểm của từng địa phương, bảo đảm tổng số đại biểu Quốc hội dự kiến ​​bầu là năm trăm người.  

 Số lượng người dân tộc thiểu số được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội do Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến ​​trên cơ sở đề nghị của Hội đồng dân tộc của Quốc hội, bảo đảm  ít nhất 18% tổng số người tại Quốc hội được bầu từ danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số.  

 Số lượng phụ nữ được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội do Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến ​​trên cơ sở đề nghị của Đoàn Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, đảm bảo  ít nhất 35%. trong tổng số người được ghi tên trong danh sách chính thức  ứng cử đại biểu Quốc hội là  nữ.  

 Căn cứ vào số lượng đại biểu HĐND được bầu ở mỗi đơn vị hành chính theo quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sau khi thống nhất ý kiến với Ban thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban nhân dân cùng cấp, chậm nhất là 105 ngày trước ngày bầu cử: 

 Hội đồng Bầu cử quốc gia do Quốc hội thành lập, có từ 15 đến 21 thành viên gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên là đại diện Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, một số cơ quan, tổ chức hữu quan. 

  Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia do Quốc hội bầu, miễn nhiệm theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Các Phó Chủ tịch và Ủy viên Hội đồng Bầu cử quốc gia do Quốc hội phê chuẩn theo đề nghị của Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia.  

 Chậm nhất là 105 ngày trước ngày bầu cử, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sau khi thống nhất với Thường trực HĐND và Ban thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp quyết định thành lập Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là Ủy ban bầu cử ở tỉnh) để thực hiện công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và tổ chức bầu cử đại biểu HĐND cấp tỉnh tại tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. 

  Mọi công dân có quyền bầu cử đều được ghi tên vào danh sách cử tri và được phát thẻ cử tri, trừ các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 30 của Luật này.  Mỗi công dân chỉ được ghi tên mình vào  danh sách bầu cử  ở nơi mình thường trú hoặc tạm trú. 

  Cử tri là người tạm trú, tạm trú ở địa phương dưới 12 tháng, cử tri  quân nhân thuộc đơn vị vũ trang nhân dân được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân tại địa chỉ cấp tỉnh hoặc cấp huyện  nơi tạm trú hoặc nơi đóng quân.  

 Công dân Việt Nam ở nước ngoài  về nước trong khoảng thời gian từ sau khi niêm yết danh sách cử tri  đến thời điểm bỏ phiếu trước thời điểm  bỏ phiếu 24 giờ phải xuất trình hộ chiếu với Ủy ban nhân dân cấp phổ thông. danh sách cử tri và nhận thẻ cử tri  bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, thị xã (nếu xuất trình tại nơi đăng ký hộ khẩu thường trú); bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện (nếu xuất trình tại nơi đăng ký tạm trú). 

  Cử tri  bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở chữa bệnh bắt buộc được ghi tên vào danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. tạm giam trước khi xét xử, chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc về ma túy. 

 Việc vận động bầu cử được tiến hành dân chủ, công khai, công bằng, đúng pháp luật, bảo đảm an ninh trật tự xã hội.  Người ứng cử đại biểu Quốc hội,  đại biểu Hội đồng nhân dân ở đơn vị bầu cử nào thì phải vận động tranh cử ở đơn vị bầu cử đó.  

 Thời gian vận động bầu cử  bắt đầu từ ngày công bố danh sách chính thức những người ứng cử và kết thúc 24 giờ trước khi bắt đầu cuộc bầu cử. 

 Việc vận động bầu cử của người ứng cử được tiến hành bằng  hình thức gặp gỡ, tiếp xúc với cử tri tại hội nghị tiếp xúc cử tri ở địa phương nơi mình ứng cử theo quy định tại Điều 66 của Luật này; thông qua các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định tại Điều 67 của luật này. 

 Các hành vi bị nghiêm cấm trong vận động bầu cử được cụ thể như sau: 

 - Lợi dụng vận động bầu cử để tuyên truyền những nhận xét trái với Hiến pháp và pháp luật hoặc xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, quyền và lợi ích hợp pháp khác của tổ chức, cá nhân. 

 - Lợi dụng chức vụ, quyền hạn  sử dụng phương tiện thông tin đại chúng trong vận động bầu cử.  - Lợi dụng các cuộc vận động bầu cử để vận động tài trợ, quyên góp  trong và ngoài nước  cho các tổ chức, cá nhân của mình. 

 Dùng hoặc hứa đưa, tặng,  ủng hộ tiền, tài sản, lợi ích vật chất để lôi kéo, mua chuộc cử tri. 

  Người nào dùng thủ đoạn lừa dối, tham nhũng, cưỡng ép cản trở  việc bầu cử, ứng cử của công dân; vi phạm  quy chế vận động bầu cử; Người làm công tác bầu cử làm giả  giấy tờ, gian lận phiếu bầu hoặc dùng thủ đoạn khác  làm sai lệch kết quả bầu cử hoặc vi phạm các quy định khác của Luật bầu cử thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt  hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.  

 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân được thông qua gồm 10 chương, 98 điều và có hiệu lực  từ ngày 1-9-2015.