Khái niệm sự kiện pháp lý và sự biến pháp lý

1. Khái niệm sự biến pháp lý

Sự biến pháp lý là sự kiện có tính chất tự nhiên xảy ra không phụ thuộc vào ý chí của con người, trong những trường hợp nhất định làm xuất hiện, thay đổi hoặc làm chấm dứt quan hệ pháp luật. Ví dụ: động đất, mưa bão, lũ lụt, lốc xoáy... làm chết người, phá huỷ tài sản của công dân (Xem them: Sự kiện pháp lý). 

Sự biến pháp lý gồm 2 loại: Sự biến tuyệt đối: là những sự kiện xảy ra trong thiên nhiên thời gian phụ thuộc vào ý muốn của con người động đất, núi lửa… Sự biến tương đối: là những sự kiện xảy ra trong thực tế do hành vi của con người nhưng quá trình phát sinh thay đổi chấm dứt không phụ thuộc vào ý thức người đó.

Theo Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014 của Việt Nam:

"Sự cố môi trường là các tai biến hoặc rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động của con người hoặc biến đổi bất thường của thiên nhiên, gây suy thoái môi trường nghiêm trọng".

Sự cố môi trường có thể xảy ra do:

1) Bão, lũ lụt, hạn hán, nứt đất, động đất, trượt đất, sụt lở đất, núi lửa phun, mưa a xít, mưa đá, biến động khí hậu và thiên tai khác;

2) Hoả hoạn, cháy rừng, sự cố kĩ thuật gây nguy hại về môi trường của cơ sở sản xuất, kinh doanh, công trình thuộc mọi lĩnh vực;

3) Sự cố trong tìm kiếm, thăm dò, khai thác và vận chuyển khoáng sản, dầu khí, sập hầm lò, phụt dầu, tràn dầu, vỡ đường ống dẫn dầu, dẫn khí, đắm tàu, sự cố tại cơ sở lọc hóa dầu và các cơ sở công nghiệp khác;

4) Sự cố trong lò phản ứng hạt nhân, nhà máy điện nguyên tử, nhà máy sản xuất, tái chế nhiên liệu hạt nhân, kho chứa chất phóng xạ:

Sự cố môi trường xảy ra có thể bắt nguồn từ nguyên nhân do con người hoặc do thiên nhiên gây nên song trong đa số các trường hợp, sự cố môi trường luôn nằm ngoài mong muốn của con người và hậu quả là để lại những thiệt hại đáng kể cho con người và thiên nhiên.

2. Sự kiện pháp lý

Sự kiện pháp lí cũng là sự kiện thực tế nhưng có ý nghĩa pháp lý, bởi vì nó có khả năng tạo ra các hậu quả pháp lý. Các hậu quả đó là sự hình thành, thay đổi hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật.

Sự kiện pháp lí được nhà làm luật dự kiến trước và thường được quy định trong bộ phận giả định của quy phạm pháp luật điều chỉnh. Đó là những sự kiện, hoàn cảnh, tình huống của đời sống thực tiễn có tính phổ biến và có ảnh hưởng đến trật tự công cộng, cần được điều chỉnh bởi pháp luật. Chỉ những sự kiện thực tế nào chịu sự tác động có ít nhất một quy phạm pháp luật mới được gọi là Sự kiện pháp lí.

Sự kiện pháp lý là những sự việc cụ thể xảy ra trong đời sống phù hợp với những điều kiện, hoàn cảnh đã được dự liệu trong một quy phạm pháp luật từ đó làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt một quan hệ pháp luật.

Ví dụ 1: Khi một người chết thì có thể phát sinh quan hệ thừa kế nếu người đó có tài sản (thừa kế phát sinh khi người có tài sản chết);

Ví dụ 2: Khi cơn bão xảy trên biển có hai ngư dân đánh cá ở khu vực đó không thấy trở về sau một năm thì những người có liên quan có quyền yêu cầu tuyên bố người đó đã chết.

Từ những phân tích về sự kiện pháp lý là gì?, có thể thấy không phải mọi sự kiện diễn ra trong xã hội đều được coi là sự kiện pháp lý. Một sự việc chỉ được coi là sự kiện pháp lý khi nó có những đặc điểm sau:

– Sự kiện phải được thể hiện trên thực tế dưới dạng hành vi hoặc những sự kiện nằm ngoài ý chí của con người nhưng để lại hậu quả thực tiễn với các chủ thể tham gia quan hệ đó.

– Sự kiện đó được đề cập trong phần giả định của các quy phạm pháp luật và khi nó xảy ra thì sẽ làm cho quy tắc xử sự nêu trong phần quy định của quy phạm phát sinh hiệu lực.

– Khi sự kiện đó xảy ra thì sẽ gây ra những hậu quả pháp lý nhất định, tức là làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật.