Trong một số dự án đầu tư, từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư đến khi triển khai đầu tư vào sản xuất có thể phát sinh nhiều loại rủi ro khác nhau, có thể do nguyên nhân chủ quan hoặc cũng có thể do khách quan. Việc tính toán khả năng tài chính của dự án chỉ chính xác nếu dự án không bị ảnh hưởng bởi nhiều loại rủi ro có thể xảy ra. Vì vậy, việc đánh giá, phân tích và dự đoán các rủi ro có thể xảy ra là rất quan trọng nhằm tăng tính khả thi của phương án tính toán đưa ra cũng như chủ động đưa ra các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu. Dưới đây là một số rủi ro chính:
rủi ro trong thẩm định dự án đầu tư
1. Rủi ro về cơ chế chính trị:
Rủi ro này được coi là bao gồm tất cả những bất ổn về tài chính và chính trị của địa điểm hoặc địa điểm của dự án, bao gồm: thuế mới, hạn chế và chuyển giao, quốc hữu hóa, tư nhân hóa hoặc luật, nghị quyết, nghị định và các lệnh trừng phạt khác liên quan đến dòng tiền của dự án. Loại rủi ro này có thể được giảm nhẹ bằng nhiều cách:
- Trong quá trình hướng dẫn dự án phải xem xét mức độ tuân thủ của dự án (theo hồ sơ dự án), nhằm đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật hiện hành có liên quan đến dự án.
- Chủ đầu tư nên có hợp đồng ưu đãi riêng về vấn đề này.
- Các đảm bảo cụ thể về nguồn cung ngoại tệ sẽ hạn chế các tác động tiêu cực đến dự án. - Bảo hiểm tín dụng, xuất khẩu...
2. Rủi ro về tiến độ xây dựng và hoàn thiện:
Rủi ro này được coi là không hoàn thành dự án đúng thời hạn, không đáp ứng các tiêu chuẩn và thông số hiệu suất. Loại rủi ro này vượt quá khả năng điều tiết và kiểm soát của ngân hàng nhưng có thể giảm thiểu bằng cách đề xuất với chủ đầu tư thực hiện các biện pháp sau:
- Lựa chọn nhà thầu xây dựng uy tín, có tiềm lực tài chính và kinh nghiệm.
- Thực hiện nghiêm túc chế độ bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo đảm chất lượng công trình.
- Giám sát chặt chẽ trong quá trình thi công.
- Hỗ trợ của cấp có thẩm quyền, dự phòng tài chính khoa học trong trường hợp vượt dự toán.
- Xác định rõ trách nhiệm, vấn đề đền bù, giải phóng mặt bằng.
- Hợp đồng trọn gói hoặc chìa khóa trao tay có phân chia rõ ràng nghĩa vụ của mỗi bên.
3. Rủi ro thị trường, thu hộ, chi hộ:
Rủi ro này bao gồm: Thị trường không chấp nhận hoặc có đủ nhu cầu đối với sản phẩm, dịch vụ đầu ra của dự án; Do áp lực cạnh tranh, giá bán sản phẩm không đủ bù chi phí cho dự án;… Loại rủi ro này có thể được giảm thiểu bằng cách:
- Nghiên cứu thị trường, phân tích đánh giá thị trường, thị phần kỹ càng.
- Dự báo cung cầu thận trọng, không nên có những dự báo quá lạc quan
. - Phân tích khả năng thanh toán, thiện chí, hành vi người tiêu dùng
- Rà soát các hợp đồng mua bán sản phẩm dài hạn với các bên có khả năng tài chính.
- Hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm của chính phủ
- Linh hoạt trong cơ cấu sản phẩm, dịch vụ đầu ra.
4. Rủi ro về nguồn cung:
Đó là rủi ro khi dự án không có nguồn nguyên vật liệu (đầu vào) với số lượng, giá cả và chất lượng như dự kiến để vận hành dự án, tạo dòng tiền ổn định và đảm bảo khả năng hoàn trả vốn đầu tư. Loại rủi ro này có thể được giảm thiểu bằng cách:
- Trong quá trình thẩm định dự án, chuyên gia thẩm định cần nghiên cứu và đánh giá kỹ các báo cáo về chất lượng và số lượng của các nguyên vật liệu đầu vào trong hồ sơ dự án. Sớm đưa ra các nhận định để tính toán, xác định hiệu quả tài chính của dự án.
- Nghiên cứu sự cạnh tranh giữa các nhà cung cấp nguyên vật liệu.
- Linh hoạt về thời gian và số lượng nguyên vật liệu mua.
- Thỏa thuận với cơ chế liên lạc cho người dùng cuối.
- Hợp đồng cung cấp nguyên vật liệu dài hạn với các nhà cung cấp uy tín.
5. Rủi ro kỹ thuật, vận hành và bảo trì:
Đây là những rủi ro mà dự án sẽ không thể thực hiện và duy trì ở mức trong thông số kỹ thuật thiết kế ban đầu. Loại rủi ro này có thể được nhà đầu tư giảm thiểu bằng cách thực hiện một số biện pháp sau:
- Sử dụng công nghệ đã được chứng minh
- Bộ phận vận hành dự án cần được đào tạo bài bản và có kinh nghiệm.
- Hợp đồng vận hành và bảo trì có thể được ký kết với các chính sách khuyến khích và xử phạt rõ ràng nếu vi phạm.
- Bảo hiểm các sự kiện bất khả kháng do thiên tai như lũ lụt, động đất, chiến tranh...
- Kiểm soát ngân sách và kế hoạch hoạt động.
- Quyền thay thế người điều hành do không tuân thủ nghĩa vụ. Rủi ro về môi trường và xã hội: Rủi ro này thể hiện những tác động tiêu cực của dự án đối với môi trường và dân cư xung quanh. Loại rủi ro này có thể được giảm thiểu bằng các biện pháp sau:
- Báo cáo nghiên cứu tác động môi trường phải đảm bảo tính khách quan, đầy đủ và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt bằng văn bản.
- Cần có sự tham gia của các bên liên quan như cơ quan quản lý môi trường, chính quyền địa phương, ngay từ khi bắt đầu thực hiện dự án.
- Tuân thủ các quy định về môi trường.
6. Rủi ro kinh tế vĩ mô:
Đây là những rủi ro phát sinh từ môi trường kinh tế vĩ mô, bao gồm tỷ giá hối đoái, lạm phát, lãi suất, v.v. Loại rủi ro này có thể được giảm thiểu bằng cách:
- Phân tích các điều kiện kinh tế vĩ mô cơ bản. Sử dụng các công cụ thị trường như hoán đổi và phòng ngừa rủi ro.
- Bảo vệ trong hợp đồng như lập chỉ mục, trượt giá, bất khả kháng...
- Bảo lãnh của Nhà nước về phá giá tiền tệ và cung ứng tiền tệ (nếu có điều kiện). Trên đây là nội dung cơ bản của bất kỳ quy trình thẩm định dự án đầu tư nào.
Có thể nói thẩm định dự án đầu tư là một công việc vô cùng phức tạp, bạn luôn phải hoàn thiện mình thông qua thực hành chứ không chỉ dừng lại ở lý thuyết. Vì vậy, việc không ngừng nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư đối với các ngân hàng là rất cần thiết nhằm giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa hiệu quả hoạt động…
Nội dung bài viết:
Bình luận