Rủi ro của vay tín chấp

1.Tín chấp là gì? 

Tín chấp là hình thức cho vay  không cần tài sản thế chấp, chủ yếu dựa vào uy tín, sự tín nhiệm của cá nhân, tổ chức về khả năng  trả nợ. Rủi ro lớn nhất đến từ những công ty làm ăn gian dối, sử dụng chứng từ, hóa đơn, hợp đồng giả để “qua mặt” ngân hàng… 

 Vẽ. Vẽ. Điển hình, một ngân hàng lớn đã thất thoát hàng chục tỷ đồng vì cấp tín dụng dưới hình thức  tín chấp.  

 Theo hồ sơ, ông Bùi Hồng Khanh (SN 1961) là cổ đông nắm giữ 57,6% cổ phần của Công ty Thái Dương. HĐQT Công ty Thái Dương bổ nhiệm Vũ Việt Long làm Giám đốc, Quan Văn Việt làm Phó Giám đốc tài chính. Ngoài ra, Khánh còn góp vốn thành lập và điều hành 3 công ty gồm Công ty Nam Việt, Công ty Thái Dương, Công ty Đại Hùng và Công ty 318 để thực hiện một số dự án BOT. 

  Công ty Nam Việt  có quan hệ tín dụng với ngân hàng từ đầu năm 2013, sau đó đến  tháng 5/2014 thì hết hạn mức vay. Khánh sử dụng pháp nhân khác để vay vốn. 

rủi ro của vay tín chấp

 Năm 2017, Khánh trực tiếp chỉ đạo Long và Việt ký  hợp đồng vay  ngân hàng với số tiền 72,6 tỷ đồng để thanh toán tiền hàng.  Ngày 10/4/2017, Công ty Thái Dương ký thỏa thuận vay  17,5 tỷ đồng; Thời gian vay 6 tháng. Mục đích vay là để thanh toán tiền hàng cho Công ty TNHH  Vận tải Xây dựng Bảo Châu. 

 Ngày 21/12/2016, Công ty Thái Dương  trình hợp đồng  cung cấp vật liệu xây dựng cho Dự án mở rộng Quốc lộ 18 tại Quảng Ninh theo hình thức BOT. 

  Tương tự, ngày 30/6/2017, ngân hàng đã giải ngân  cho Công ty Thái Dương vay 15 tỷ đồng để công ty này thanh toán  cho Công ty TNHH VLXD Xuân Thủy. Sau đó ngân hàng  giải ngân thêm 2 lần nữa. Tổng số tiền Công ty Thái Dương vay là 72,6 tỷ đồng. 

  Quá trình vay vốn trên hồ sơ thẩm định cho thấy công ty đáp ứng đầy đủ các điều kiện vay vốn. Ngày 27/2/2018,  cán bộ cho vay ký biên bản kiểm tra sau vay, yêu cầu Công ty Thái Dương bổ sung bản chính hóa đơn GTGT, phiếu xuất kho... 

2.Công ty mới chỉ trả được hơn 6,7 tỷ đồng, cùng số dư nợ gốc và lãi lên tới hơn 65,8 tỷ đồng.  

 Xác minh tại các chi cục thuế chỉ định giữa Công ty Bảo Châu và Công ty Thái Dương; Công ty Xuân Thủy và Công ty Thái Dương không phát sinh giao dịch mua bán hàng hóa. Công ty Bảo Châu, Công ty Xuân Thủy xuất hóa đơn giá trị gia tăng trái phép để làm hồ sơ vay vốn cho Công ty Thái Dương. Sau đó công ty Bảo Châu đã  hủy các hóa đơn trên. Còn Công ty Xuân Thủy sử dụng số hóa đơn trên để xuất bán cho các công ty khác.  

 Xác minh hoạt động của Công ty Thái Dương cho thấy, hồ sơ kê khai thuế giá trị gia tăng của hàng hóa, dịch vụ mua vào năm 2017 lên tới hơn 47 tỷ đồng. Trong khi số tiền thuế giá trị gia tăng theo  hóa đơn của Công ty Bảo Châu, Công ty Xuân Thủy là hơn 64,1 tỷ đồng. Ngày 17/12/2019, Công ty Thái Dương bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.  Quá trình điều tra, Bùi Hồng Khanh khai nhận đã chỉ đạo Long và Việt ký 20 hợp đồng tín dụng với số tiền hơn 285 tỷ đồng vay ngân hàng và nợ hơn 203 tỷ đồng. Trong đó có 6 hợp đồng là vay tín chấp không cần tài sản thế chấp. 

 Khánh khai nhận thông qua Công ty Bảo Châu và Công ty Xuân Thủy mà ký khống các hợp đồng kinh tế, hóa đơn giá trị gia tăng “khùng”. Ngân hàng đã nộp tiền vào tài khoản của 2 công ty này. Khánh ra lệnh cho người dân rút séc tiền mặt để sử dụng vào việc khác.  Về phía ngân hàng, cán bộ cho vay biết Công ty Thái Dương không đủ điều kiện vay tín chấp, không có tài sản đảm bảo  nhưng vẫn đề nghị giải ngân mà không thu  đầy đủ  chứng từ gốc như hợp đồng kinh tế, hóa đơn...; không kiểm tra  hóa đơn, chứng từ dẫn đến cùng một số hóa đơn GTGT khác ngày, khác mệnh giá, đơn vị mua hàng  nhưng vẫn lập hồ sơ giải ngân cho nhiều khoản vay; Việc không xác minh sau khi cho vay khiến 6 khoản vay của Công ty Thái Dương trở thành nợ khó đòi, không có khả năng thu hồi, gây thiệt hại trên 65,8 tỷ đồng. 

 Nguyên giám đốc chi nhánh ngân hàng thừa nhận đã giải ngân cho vay tín chấp vượt thẩm quyền, đồng thời không kiểm tra, giám sát việc giải ngân và sử dụng vốn vay.  

 Với hành vi trên, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đã truy tố bị cáo Bùi Hồng Khánh và  đồng phạm về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Một số cán bộ ngân hàng cũng bị khởi tố do vi phạm quy định về  ngân hàng và hoạt động khác liên quan đến  ngân hàng.