Quyết định là gì? Thẩm quyền ban hành, nội dung?

1 Quyết định là gì?

 Quyết định là văn bản quy phạm pháp luật  dùng để ban hành các biện pháp, quy định cụ thể của một số loại quyết định đặc biệt, được ban hành dưới hình thức lời nói, ký hiệu...  trước Tòa án.  

 2. Thẩm quyền ra quyết định 

 Quyết định do các cơ quan công quyền và những người có liên quan như: Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ,  Kiểm toán nhà nước. Tổng cục, Ủy ban nhân dân các cấp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, Thủ trưởng  cơ quan nhà nước khác,  đơn vị sự nghiệp  nhà nước, người có thẩm quyền...  

Quyết định của tòa án là gì

 3. Nội dung của quyết định 

 3.1 Với tính chất là văn bản quy phạm pháp luật 

 Tùy theo thẩm quyền của mỗi chủ thể mà nội dung của quyết định quy phạm pháp luật cũng được ban hành để giải quyết những công việc khác nhau.  - Quyết định của Chủ tịch nước được ban hành để tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp căn cứ vào nghị quyết của ủy ban Thường vụ Quốc hội; công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương trong trường hợp ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp được; vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước.  

- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ được ban hành để quy định về: 

 Biện pháp lãnh đạo, điều hành hoạt động của Chính phủ và hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương, chế độ làm việc với các thành viên Chính phủ, chính quyền địa phương và các vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ; 

 Biện pháp chỉ đạo, phối hợp hoạt động của các thành viên Chính phủ; kiểm tra hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, chính quyền địa phương trong việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.(1) 

 - Quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước được ban hành để quy định chuẩn mực kiểm toán nhà nước, quy trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán.  

- Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quyết định để quy định chi tiết điều, khoản, điểm được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên; biện pháp thi hành Hiến pháp, luật, văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của hội đồng nhân dân cùng cấp về phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương; biện pháp thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương.  

- Ủy ban nhân dân  huyện, thị ra quyết định giải quyết những việc được pháp luật giao. 

  3.2 Là một tài liệu pháp lý 

 Mỗi cơ quan nhà nước, mỗi cá nhân đều có  quyền  quyết định để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn do pháp luật quy định. Như vậy, quyết định được sử dụng để giải quyết nhiều công việc khác nhau.  

Quyết định với tư cách là văn bản thi hành pháp luật được các chủ thể quản lý nhà nước đặc biệt là các chủ thể quản lý hành chính nhà nước sử dụng rất phổ biến để giải quyết các vấn đề liên quan đến pháp luật trong  cơ quan cũng như các vấn đề khác tùy theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình. (Xem: Điều 20 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật  2015 đối với các lĩnh vực quản lý nhà nước).  

Hiện nay, có  nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội do các chủ thể quản lý quyết định  thực hiện các nhiệm vụ như:  kinh tế, giao thông, xây dựng, văn hóa, thông tin, đất đai, khiếu kiện... nhưng cơ bản nhất và phổ biến nhất là các nhóm sau của các miền: 

 - Trong lĩnh vực tổ chức cán bộ: Công tác tổ chức nhân sự là tập hợp các vấn đề  liên quan đến việc sử dụng con người trong các cơ quan, tổ chức như bầu, bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm một công trạm nước; khen thưởng, xử phạt đối với cán bộ, công chức của cơ quan hoặc tuyển dụng, điều động,  biệt phái, nâng bậc lương, chuyển thang bảng lương  cán bộ, công chức...  

- Trong lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính: Việc xử lý vi phạm hành chính là hoạt động của cơ quan có thẩm quyền, căn cứ vào  quy định của pháp luật hiện hành, quyết định áp dụng các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp xử lý vi phạm hành chính  đối với tổ chức, cá nhân vi phạm hành chính. 

 Hiện nay, có  hơn 50 nghị định quy định về xử lý vi phạm hành chính trên nhiều lĩnh vực  của đời sống xã hội như giao thông, đất đai, xây dựng, du lịch, văn hóa, thông tin, giáo dục... Để áp dụng quy định của các nghị định về xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm hành chính đối với trường hợp cụ thể phát sinh trong thực tế, cơ quan có thẩm quyền sẽ ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Đây là cơ sở pháp lý để áp dụng, thi hành  xử phạt vi phạm hành chính hoặc các biện pháp xử lý vi phạm hành chính khác theo quy định của pháp luật. 

 - Quyết định được dùng để giải quyết khiếu nại, tố cáo bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.  

Khi công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo  thì cơ quan quản lý của Nhà nước có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo. Kết quả  giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơ quan có thẩm quyền sẽ được thể hiện dưới dạng văn bản quy phạm pháp luật cấu thành nên quyết định. Quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo  được ra sau khi người có liên quan đến quyết định đó đã thu thập  đầy đủ tài liệu và đã giải quyết xong các yêu cầu nêu  trong khiếu nại, tố cáo. Một quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo được coi là hợp pháp và mang tính khả thi phải đáp ứng được rất nhiều yêu cầu về cả nội dung lẫn hình thức.  

Như vậy, quyết định là hình thức văn bản áp dụng pháp luật quan trọng và duy nhất được sử dụng trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, nhằm bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho người dân.  

- Trong lĩnh vực tố tụng: Quyết định không chỉ được các chủ thể quản lý hành chính nhà nước sử dụng để quản lý các lĩnh vực khác nhau trong đời sống xã hội, mà còn được cơ quan tư pháp sử dụng trong quá trình tiến hành tố tụng để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật. Trong tố tụng hình sự, quyết định được cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án sử dụng để khởi tố vụ án, không khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt, tạm giam, truy tố, đưa vụ án ra xét xử... Trong tố tụng dân sự, theo quy định tại các điều 47,48,49 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, quyết định được ban hành trong các trường hợp như: Chánh án toà án nhân dân ra quyết định để phân công thẩm phán thụ lý vụ việc dân sự, hội thẩm nhân dân tham gia hội đồng xét xử vụ án dân sự, quyết định phân công thẩm ứa viên, thư ký toà án tiến hành tố tụng đối với vụ việc dân sự, quyết định thay đổi thẩm phán, hội thẩm nhân dân, thẩm tra viên, thư kí toà án, người giám định, người phiên dịch trước khi mở phiên toà; thẩm phán toà án nhân dân ra quyết định để áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời, quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ giải quyết vụ việc dân sự, quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự, quyết định đưa vụ án dân sự ra xét xử, đưa việc dân sự ra giải quyết... 

Trong tố tụng hành chính, quyết định của tòa án, của cơ quan công tố trong các trường hợp như: quyết định khởi tố của cơ quan công tố, quyết định áp dụng  biện pháp khẩn cấp tạm thời, quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ tố tụng, quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính, quyết định đưa vụ án ra xét xử... có thể ra quyết định. Các chủ thể quản lý nhà nước về  sử dụng đất trong các trường hợp như quyết định phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quyết định giao đất, cho thuê đất, khai hoang, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, quyết định  về giá đất, thuế sử dụng đất... Ngoài các nhóm lĩnh vực nêu trên, quyết định còn được sử dụng trong nhiều lĩnh vực  quản lý nhà nước khác như  xây dựng, quốc tịch, giáo dục, y tế... Điều này cho thấy, trong vai trò là văn bản thi hành pháp luật, quyết định được sử dụng rất phổ biến và thường gặp trong hoạt động quản lý nhà nước. 

  4. Cách viết quyết định? 

 4.1 Soạn thảo nội dung quyết định 

 Nội dung của quyết định được phân chia theo  cấu trúc các điều khoản. Tuỳ theo tính chất, mức độ, phạm vi điều chỉnh mà người soạn thảo lựa chọn các yếu tố hình thức như chương, điều, khoản, điểm để phân chia nội dung của quyết định cho phù hợp.  Nội dung của quyết định cũng  gồm ba phần: phần mở đầu, phần thân bài và phần kết thúc.  - Mở đầu  quyết định, người viết trình bày  cơ sở pháp lý và  thực tiễn. Căn cứ pháp lý của quyết định được xác lập theo nguyên tắc chung giống như các văn bản quy phạm pháp luật có  khoản khác, theo đó người soạn thảo viện dẫn các văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực trực tiếp thuộc thẩm quyền của chủ thể ban hành và các văn bản quy phạm pháp luật quy định trực tiếp nội dung công việc. xảy ra sau từ "Cơ sở...". Căn cứ thực tiễn của quyết định là hành vi đề xuất của cấp dưới hoặc văn bản hành chính ghi nhận hành vi đề xuất của cấp dưới. Ví dụ: Phần mở đầu  quyết định của UBND huyện A  về việc củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở của huyện  như sau:

QUYẾT ĐỊNH
về việc củng cỗ và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở

UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN A

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19 tháng 6 năm 2015;

Căn cứ Nghị định số .../.../NĐ-CP ngày... thảng... năm... của Chỉnh phủ về hệ thong tổ chức y tể địa phương;

Theo đề nghị của Trưởng phòng Y tế.

- Phần nội dung chính của quyết định được phân chia theo chương, điều, khoản, điểm tuỳ thuộc mỗi công việc phát sinh.

- Phần kết thúc của quyết định, người soạn thảo trình bày hiệu lực pháp lý bao gồm hiệu lực pháp lý về đối tượng (Ai có trách nhiệm thi hành quyết định này) và thời điểm bắt đầu có hiệu lực của quyết định (Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày... tháng... năm...).

4.2 Soạn thảo hình thức của quyết định

Cơ cấu hình thức của quyết định được trình bày tương tự như mẫu sau:

QUYẾT ĐỊNH

về việc điều động công chức

CHỦ TỊCH UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH A

Căn cứ ......................

Căn cứ ...................... 

Theo đề nghị ............ 

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1 ......................... 

Điều 2 .........................