Quan điểm của Đảng về an sinh xã hội

1. Tìm hiểu quan điểm của đảng và nhà nước ta về chính sách an sinh xã hội trong sự nghiệp chấn hưng đất nước 

 Bản chất của An sinh xã hội là góp phần duy trì sự phát triển ổn định, bền vững của xã hội, bảo đảm  thu nhập ổn định cho đời sống của các công dân trong xã hội. Đồng thời, chính sách ASXH cũng nhằm tạo ra một mạng lưới an toàn  nhiều tầng cho mọi thành viên trong trường hợp bị giảm sút, mất thu nhập hoặc các rủi ro xã hội khác. Chính sách an sinh xã hội là  chính sách xã hội cơ bản của nhà nước nhằm thực hiện chức năng phòng ngừa, hạn chế và kiểm soát rủi ro, bảo đảm an ninh thu nhập và đời sống của các thành viên trong xã hội nên có ý nghĩa kinh tế,  xã hội và nhân đạo. 

 Cán bộ, y, bác sỹ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang tư vấn, khám bệnh và cấp phát thuốc cho người dân.  Ảnh TQĐT.  Đối với nước ta, bảo đảm ngày càng tốt hơn ASXH luôn là  chủ trương, nhiệm vụ trọng đại của Đảng và Nhà nước, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ ta ​​và có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, ổn định chính trị - xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước. Trong những thập kỷ gần đây, trên cơ sở phát triển kinh tế - xã hội, cùng với việc không ngừng hoàn thiện chế độ tiền lương,  nâng cao thu nhập của người làm công ăn lương, Đảng và Nhà nước ta đã rất quan tâm đến việc chăm lo cho người làm công ăn lương và bảo đảm an sinh xã hội của nhân dân. Từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, Đảng ta  xác định “... nâng cao hơn nữa đời sống vật chất và văn hóa của công nhân, bảo đảm cho đồng bào ta  ăn no mặc ấm, lành mạnh, có  nhà ở và  học hành, nâng cao phúc lợi công cộng, xây dựng đời sống mới ở nông thôn và thành thị”-(19). TNAM, 9-1960, tr.86. 

  Những năm tiếp theo, mặc dù trong điều kiện vô cùng khó khăn, bần cùng, nhưng Đảng và Nhà nước  luôn đặc biệt quan tâm  đến công tác bảo đảm an sinh xã hội và phúc lợi xã hội. Tháng 12 năm 1986, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã  ra đường lối chấn hưng toàn diện đất nước  - mở ra  thời kỳ mới trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. . Trong bối cảnh đất nước còn nhiều vấn đề cấp bách cần giải quyết,  bảo đảm an sinh xã hội luôn được Đảng ta xác định là nhiệm vụ thường xuyên, thiết yếu, vừa là mục tiêu, vừa là động lực  phát triển đất nước, nhằm phát huy mọi  năng lực của con người trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Quan điểm của Đảng ta về thực hiện tốt ASXH là  tạo  tiền đề quan trọng để ổn định kinh tế, chính trị, xã hội, góp phần củng cố những thành tựu đổi mới, quản lý nhà nước về kinh tế - chính trị, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng chính đáng, thường xuyên của nhân dân, tạo niềm tin của nhân dân vào công cuộc trẻ hóa đất nước rộng lớn do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Bảo đảm tốt ASXH sẽ  tạo  sự thống nhất giữa đổi mới  kinh tế với đổi mới chính trị - xã hội, tạo sự cân đối giữa tăng trưởng kinh tế và thực hiện công bằng xã hội ngay từ giai đoạn đầu  của sự nghiệp đổi mới. 

 Quan điểm trên của Đảng ta đã thể hiện sự chuyển biến, đổi mới rõ rệt trong sự lãnh đạo của Đảng đối với lĩnh vực ASXH. Chính những thành công trong bảo đảm  an sinh xã hội đã góp phần tạo  sự ổn định trong xã hội, đưa sự nghiệp đổi mới vượt qua giai đoạn khó khăn nhất. 

  Cùng với những thành tựu đạt được trong việc thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội, nhận thức về An sinh xã hội cũng đã có một bước tiến mới. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII và  VIII  đã xác định bảo đảm ASXH là vì con người, là động lực  phát triển kinh tế - xã hội. Mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội phù hợp với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhằm phát huy sức mạnh của nhân tố con người, vì nhân dân phục vụ. An sinh xã hội ra đời góp phần “tạo tiền đề đưa đất nước từng bước bước vào thời kỳ phát triển mới - thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, tạo tiền đề vững chắc để đất nước bước vào giai đoạn phát triển cao hơn vào đầu thế kỷ XXI.  

 Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng chủ trương này đã trở thành một định hướng chiến lược để phát triển bền vững đất nước: “...Tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hoá, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường“, " Đổi mới hệ thống bảo hiểm xã hội, đa dạng hóa hình thức bảo hiểm...; xây dựng chế độ bảo hiểm thất nghiệp, thực hiện tốt chế độ bảo hộ lao động và vệ sinh lao động“; “Phát triển nâng cao chất lượng bảo hiểm y tế; xây dựng và thực hiện tốt lộ trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân; phát triển mạnh các loại hình bảo hiểm y tế tự nguyện, bảo hiểm y tế cộng đồng.  

 Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, vấn đề An sinh xã hội một lần tiếp tục được khẳng định: “Bảo đảm an sinh xã hội; tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ giúp xã hội đa dạng, linh hoạt, có khả năng bảo vệ, giúp đỡ mọi thành viên trong xã hội, nhất là những đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương, vượt qua khó khăn hoặc các rủi ro trong đời sống”. Đảng, Nhà nước đã ban hành và thực hiện nhiều chủ trương, chính sách, nhiều chương trình phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, từng bước cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân. Các chương trình, chính sách an sinh xã hội đã đạt được những thành tựu quan trọng cụ thể: về giải quyết việc làm, bảo đảm thu nhập và giảm nghèo đã thúc đẩy phát triển thị trường lao động, tạo cơ hội cho người lao động tìm việc hoặc tự tạo việc làm; các chương trình và chính sách giảm nghèo đã tập trung nguồn lực ưu tiên cho huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn, vùng đông đồng bào dân tộc; bảo hiểm xã hội đã có bước phát triển đáng kể, đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện đã thu hút được nhiều người tham gia; các chính sách trợ giúp của Nhà nước và cộng đồng đối với các nhóm có hoàn cảnh khó khăn đã đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm thu nhập tối thiểu cho người dân. Nhà nước không ngừng tăng đầu tư cho phát triển các dịch vụ cơ bản bao gồm giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch và thông tin truyền thông, đặc biệt ưu tiên cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số thuộc các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn, lao động nông thôn, lao động khu vực phi chính thức và các đối tượng yếu thế khác. Đồng thời, nguồn lực ASXH được xã hội hóa cao cả về tài chính và tổ chức. Việc thực hiện chủ trương xã hội hóa đã huy động được sự tham gia  tích cực của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, các doanh nghiệp và sự tham gia của người dân. 

  Bước sang giai đoạn chiến lược mới, Đảng và nhà nước ta tiếp tục coi an sinh xã hội là  nhiệm vụ lớn thường xuyên. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã xác định: tăng trưởng kinh tế kết hợp hài hòa với tiến bộ và công bằng xã hội, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân; phát triển hệ thống an sinh xã hội đa dạng,  mở rộng và hiệu quả. Tạo cơ hội bình đẳng để thụ hưởng  các dịch vụ cơ bản và phúc lợi xã hội. Đồng thời, đề ra mục tiêu đến năm 2020,  GDP bình quân đầu người theo giá thực tế đạt khoảng 3.000 - 3.200 USD; chỉ số phát triển con người (HDI) đạt nhóm trung bình cao của thế giới; giới thiệu bảo hiểm y tế toàn dân; tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 2% - 3%/năm; an sinh, an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cộng đồng được đảm bảo; thu nhập thực tế của dân cư gấp khoảng 3,5 lần so với năm 2010; giảm chênh lệch thu nhập giữa các vùng, các nhóm dân cư... Xóa nhà tạm bợ đơn sơ, tỷ lệ nhà kiên cố đạt 70%, bình quân 25m2 sàn xây dựng/người. Nâng cao chất lượng môi trường, hạn chế tác động xấu của thiên tai,  ứng phó chủ động, hiệu quả với biến đổi khí hậu, đặc biệt là nước biển dâng. 

  Đại hội Đảng lần thứ XII  diễn ra trong bối cảnh thế giới và trong nước có nhiều biến động. Vì vậy, trong những năm tới, để thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, Đại hội XII của Đảng đã chỉ rõ một trong những phương hướng, nhiệm vụ đó là: giải quyết tốt công tác, việc làm và thu nhập của người lao động, bảo đảm an sinh xã hội. Đặc biệt: 

 “Tạo cơ hội để mọi người tìm được việc làm, cải thiện thu nhập. Đảm bảo tiền lương, thu nhập công bằng,  điều kiện sống và tái sản xuất sức lao động. Huy động tối đa nguồn nhân lực  phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Tập trung giải quyết việc làm cho lao động trong khu vực nông nghiệp bị sa thải do  tích tụ, tập trung ruộng đất hoặc thu hồi đất để phát triển công nghiệp, đô thị, công trình công cộng. Khuyến khích đầu tư xã hội để tạo thêm việc làm và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách  tiền lương,  khắc phục căn bản những bất hợp lý. Điều chỉnh chính sách  đào tạo nghiệp vụ, liên kết đào tạo sử dụng. Điều chỉnh hợp lý chính sách xuất khẩu lao động. Hoàn thiện và thực hiện chính sách bảo hộ lao động.  

 Tiếp tục hoàn thiện chính sách an sinh xã hội phù hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Mở rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội cho mọi người; tạo điều kiện  giúp đỡ có hiệu quả những người yếu thế, yếu thế, gặp rủi ro trong cuộc sống. Xây dựng và thực hiện tốt các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, v.v. Chuyển từ viện trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh xã hội của công dân. Đổi mới chính sách giảm nghèo theo hướng tiếp cận tập trung, hiệu quả, đa chiều trong đo lường nghèo để bảo đảm an sinh xã hội cơ bản và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Tổ chức tốt hơn việc cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản thiết yếu. Thực hiện tốt  chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với các đối tượng chính sách, người nghèo, đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, khu chế xuất và sinh viên,... Phát triển nhiều hình thức từ thiện, đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia giúp đỡ những người khó khăn nhất. 

 Quyết tâm cao của Đảng và Nhà nước cũng như tiềm lực kinh tế của đất nước được tăng cường là cơ sở quan trọng để bảo đảm an sinh xã hội ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Vì vậy, cần phải có nhận thức mới, đầy đủ hơn về an sinh xã hội và bảo trợ xã hội, coi trọng những thành tựu và  kinh nghiệm tốt đã đạt được, khắc phục những yếu kém, bất cập để xây dựng  hệ thống an sinh xã hội và bảo trợ xã hội đồng bộ, hiệu quả cao.