Cùng tìm hiểu về nhà nước quân chủ chuyên chế

1. Khái niệm nhà nước quân chủ chuyên chế: 

 Một chế độ quân chủ chuyển tiếp là một nhà nước trong đó chính quyền trung ương yếu kém, các lãnh chúa địa phương  xây dựng quân đội của riêng họ, đưa ra luật pháp và đặt ra các loại thuế trong lãnh thổ của họ. Các lãnh chúa địa phương  cai trị vùng đất của họ và tìm  cách  thoát khỏi sự kiểm soát của chính quyền trung ương. Mỗi  chúa cát cứ có một địa bàn nên gọi là chúa cát cứ. Nhà nước quân chủ phân quyền  thuộc hình thức cấu trúc nhà nước đơn nhất.  Chế độ quân chủ là một hình thức chính trị phổ biến thường thấy ở các nhà nước chiếm hữu nô lệ, các nhà nước phong kiến ​​và ở một  mức độ hạn chế là cả các nhà nước tư sản. Đặc điểm tiêu biểu của chế độ quân chủ là quyền lực tối cao trong  nhà nước thuộc về một người là vua. Vua lên ngôi (lên ngôi) thường theo nguyên tắc cha truyền con nối - “con vua nối ngôi”. Vua được coi là thiên tử - con của trời, “trời hành theo ý trời”, thay trời trị dân hay làm người, vua được coi là người lãnh sứ mệnh cai trị dân của trời và cũng là người chịu trách nhiệm trước trời, trước chúa. , đối với nhân dân, nhà vua không chịu  trách nhiệm pháp lý. 

 Thường có sự phân biệt giữa chế độ quân chủ tuyệt đối và chế độ quân chủ hạn chế. Chế độ quân chủ chuyên chế  thường tồn tại ở các quốc gia phong kiến, nô lệ do một vị hoàng đế như Tần Thủy Hoàng cai trị, tuy lãnh thổ Trung Quốc lúc bấy giờ  rất rộng lớn nhưng vẫn được chia thành các quận do một quan  do triều đình bổ nhiệm, l trở thành một đế chế tập trung  hoặc một hoàng đế vĩ đại. Quyền lực của nhà vua là vô hạn và  được chính thức khẳng định  trong sổ quân lệnh: nhà vua là một chế độ quân chủ chuyên chế,  không phải trả lời về những hành vi của mình trước bất cứ ai trên thế giới, tự mình có  quyền lực và uy quyền đối với đất nước mình. và lãnh thổ  - nhà nước được coi là một lực lượng toàn năng trong việc kiểm soát mọi mặt của đời sống nhân dân, làm luật, kiểm tra việc tuân thủ các hành động cũng như các ý kiến, chỉ đạo các hoạt động kinh tế, thậm chí cả đời sống hàng ngày của nhân dân.  

 2. Nội dung Chế độ quân chủ: 

 Hình thức quân chủ phổ biến nhất hiện nay là  quân chủ lập hiến. Kết quả là mọi quyền lực, mọi hoạt động chi phối  trong xã hội không còn tập trung trong tay vua hay hoàng hậu. Vua hay  hoàng hậu chỉ là người lãnh đạo tinh thần. Mọi quyền lực và sự kiểm soát các hoạt động của xã hội đều do quốc hội chỉ đạo và thủ tướng do nhân dân bầu ra. 

 Chế độ quân chủ là một trong những hình thức  lâu đời nhất của chính phủ và  nhiều hình thức khác nhau cùng tồn tại. 

  Chế độ quân chủ là  hình thức nhà nước trong đó nhà vua là người nắm giữ quyền lực, mọi quyền lực trong nước đều thuộc về nhà vua. Có chế độ quân chủ tuyệt đối và chế độ quân chủ hạn chế.  

3. Nhà nước quân chủ chuyên chế: 

 Chế độ quân chủ chuyên chế là hình thức nhà nước trong đó nguyên thủ quốc gia được thành lập theo nguyên tắc kế vị, có quyền lực vô hạn. Để thực thi quyền lực tối cao, người đứng đầu nhà nước (vua, quốc vương, hoàng đế) trong chế độ quân chủ chuyên chế thường lập ra cả một bộ máy gọi là triều đình, gồm  nhiều bộ, mỗi bộ chịu trách nhiệm cai quản  một khu vực của chế độ quân chủ chuyên chế. . 

 Trong khuôn khổ các triều đại phong kiến, ở một số thời kỳ có  sử dụng  hình thức hội ý, hội đồng, chẳng hạn dưới triều  Nguyễn với các vị vua nổi tiếng chuyên chế như Gia Long, Minh Mạng. thành lập  các thiết chế gọi là "Quốc hội" hay "Các tư tưởng". ". Theo chiếu chỉ năm 1802 của vua Gia Long, mỗi tháng có 4 lần các quan  trong triều gặp nhau để "lên đỉnh". Nội dung  nghị án gồm các công việc như thảo luận, giải quyết những vấn đề quan trọng, khó khăn mà các cơ quan chuyên môn không dám tự mình giải quyết; kháng nghị các bản án đã được tòa án địa phương xét xử nhưng có người khiếu kiện đề nghị xem xét lại; bàn và giải quyết những khiếu kiện của nhân dân  về việc quan lại nhũng nhiễu, tham nhũng. Từ năm 1833, để có thể trực tiếp giải quyết mọi công việc hành chính đặc biệt, vừa để tham mưu, vừa để thay mặt vua giám sát, Minh Mạng đã ra chỉ dụ: “Mọi mệnh lệnh và  nghị định sẽ giao cho lục bộ. và nội các.” Khi có báo cáo của các địa phương, cán bộ chuyên môn của bộ kiểm tra nội dung. Từ văn phòng bộ, góp ý cách giải quyết. "Suy ngẫm suy nghĩ". Với tư cách là  người quyết định cuối cùng, nếu nhà vua đồng ý thì nhà vua chấp thuận và coi đó là ý chí của nhà vua, nếu không, nhà vua hủy bỏ. 

 Trong triều đình, để giúp vua quản lý các công việc, chức quan tư tế hay tể tướng thường được thiết lập  với  quyền hạn rộng rãi. Nhưng đây không phải là sự hạn chế quyền lực tối cao, tuyệt đối của nhà vua, vì nhà vua có thể bãi bỏ thể chế do mình đặt ra bất cứ lúc nào và mọi hành vi vi phạm, vượt quá nhiệm vụ, thời hạn quy định đều có thể bị  nghiêm trị. 

 Trong chế độ quân chủ chuyên chế, quyền lực tối cao trong nước chính thức thuộc về một người - vua, quốc vương, hoàng đế. Nhà vua vừa là nhà lập pháp duy nhất, vừa là người có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức bất kỳ quan chức cấp cao  nào trong bộ máy nhà nước, đồng thời là người có quyền xét xử tối cao. pháp luật xét xử.  

 Người đứng đầu nhà nước quân chủ chuyên chế (vua, quốc vương, hoàng đế) thường được kế truyền theo ba nguyên tắc: 1) Trọng nam, theo đó ưu tiên truyền ngôi cho con trai, không có con trai mới truyền ngôi cho con gái; 2) Trọng trưởng, ưu tiên truyền ngôi cho con trai trưởng, trừ trường hợp con trai trưởng có những khiếm khuyết về trí tuệ, tài năng hoặc đức độ; 3) Lãnh thổ bất khả phân, ngai vàng chỉ truyền cho một người để đảm bảo lãnh thổ không bị phân chia. Chính thể quân chủ chuyên chế là hình thức chính thể phổ biến của nhà nước chủ nô và nhà nước phong kiến. Hiện nay, chính thể quân chủ chuyên chế chỉ tồn tại ở một số quốc gia Hồi giáo như Arập Xêut, vương quốc Quata, vương quốc Ôman.  

 4. Nhà nước quân chủ hạn chế : 

 Nhà nước quân chủ hạn chế thường thấy trong các nhà nước tư sản, ra đời trên cơ sở của sự thoả hiệp giữa giai cấp tư sản và tầng lớp quý tộc phong kiến, khi giai cấp tư sản chưa đủ mạnh để lật đổ vương quyền phong kiến, còn tầng lớp quý tộc quan liêu thì còn lực lượng và có khi lợi dụng tâm lí tôn trọng vương quyền và uy tín của nhà vua để thoả hiệp, duy trì một phần những đặc quyền, đặc lợi; cũng có trường hợp trước khí thế mạnh mẽ của các tầng lớp nhân dân đông đảo, giai cấp tư sản và tầng lớp quý tộc tìm thấy trong sự thoả hiệp khả năng áp đảo lại lực lượng quần chúng, thống nhất với nhau duy trì chế độ quân vương hạn chế với sự hạn chế quyền lực của vua bằng một hiến pháp, cũng vì vậy, thường được gọi là quân chủ lập hiến.  Hầu hết các quốc gia theo chế độ quân chủ ngày nay đều theo chế độ quân chủ lập hiến hoặc quân chủ nghị viện, quân chủ cộng hòa. Vua (hay hoàng hậu) là nguyên thủ quốc gia nhưng  mang tính tượng trưng hơn là thực chất. Hoạt động lập pháp do quốc hội thực hiện, hoạt động hành pháp do Thủ tướng thực hiện và hoạt động tư pháp do tòa án thực hiện (tam quyền phân lập). Các quốc gia thuộc Khối thịnh vượng chung không có vua hay nữ hoàng riêng mà coi Vua Anh hoặc Nữ hoàng Anh là quốc vương chung của mình và ở mỗi quốc gia này đều có một Toàn quyền thay mặt cho chế độ quân chủ của Quốc gia Anh. 

 Ở các công quốc như Luxembourg, Monaco, Andorra, Liechtenstein, người đứng đầu là Đại công tước hoặc Hoàng thân, Hoàng tử. Ở Malaysia và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất vẫn tồn tại hình thức  tiểu vương quốc. 

 5. Chế độ quân chủ chuyên chế trong thế giới ngày nay: 

 Cách mạng tư sản bùng nổ thực chất là cuộc đấu tranh giữa hai giai cấp phong kiến ​​và tư sản, là  mốc son đánh dấu bước chuyển  từ thời kỳ phong kiến ​​sang thời kỳ tư bản chủ nghĩa ở lục địa châu Âu. Một quy luật lịch sử tồn tại sau cuộc cách mạng này  là: khi nào và ở đâu  giai cấp tư sản phát triển đầy đủ, đủ mạnh để lật đổ vương triều khi thực hiện cách mạng, thì ở đó ý kiến ​​của giai cấp phong kiến ​​bị triệt tiêu hoàn toàn. Nhưng ngược lại, khi nào và ở đâu  giai cấp tư sản làm  cách mạng trong một nhà nước chưa đủ mạnh để lật đổ vương triều, thì sẽ có sự thỏa hiệp giữa nhà vua và giai cấp tư sản, giai cấp này chấp nhận chia sẻ quyền lực với nhà vua và  từ đó, trong các nước quân chủ chuyên chế chuyển  thành  quân chủ lập hiến.  Trong hệ thống chính trị này, mọi quyền lực điều hành các hoạt động của xã hội không còn tập trung trong tay vua hay  hoàng hậu như  thời  phong kiến ​​khi vua hay  hoàng hậu chỉ là người lãnh đạo  tinh thần. Và mọi quyền lực điều hành các hoạt động của xã hội đều được trao  cho quốc hội, thủ tướng do nhân dân bầu ra. Nói cách khác, sự tồn tại của giới quý tộc trong xã hội hiện đại ngày nay được đánh đồng với những chiếc bình  cổ điển còn sót lại và đại diện cho lịch sử dân tộc. Ở nhiều nơi trên thế giới, chế độ quân chủ  tiếp tục thu hút sự chú ý và để lại dấu ấn trong lịch sử nhân loại đương đại, đặc biệt là ở Vương quốc Anh, Nhật Bản, Thái Lan, Bỉ,... Xu hướng này không còn là một di sản lỗi thời  mà là đang dần phát triển và thâm nhập vào cuộc sống hiện đại.